Dưới cái nắng như đổ lửa vào giữa trưa một ngày cuối tháng 7, từng tốp các ông, bà tuổi cao niên ở xã Hòa Lộc, huyện Hậu Lộc (Thanh Hóa) bắt đầu di chuyển ra cánh đồng muối Tam Hòa. Hai vợ chồng ông Trần Văn Bảo và bà Phạm Thị Dung (trú thôn 1, xã Hòa Lộc) bước xuống ruộng muối, bắt đầu công việc. Ông Bảo dùng chiếc cào đẩy hỗn hợp trông giống cát lộn đất đang nằm rải rác ở trên ruộng.
Ông giải thích: “Thành phẩm từ hỗn hợp này gồm có cát và một chút đất được tưới bởi nước biển lên, sau đó phơi khô, chất thành đống. Sáng hôm sau, mình sẽ cào dàn trải hỗn hợp này ra, đây được coi như bước số 1 trong quy trình làm muối”. Tiếp tục quan sát thấy, bà Dung đẩy hỗn hợp này vào một cái máng được xây bằng gạch nung. Xong rồi, bà dùng gàu múc nước biển đổ thẳng vào máng. Khoảng 30 phút, nước thấm dần vào cát rồi chảy ra màu đục ngả vàng vào chiếc chum.
Bà Dung tiếp tục múc nước trong chum đổ vào một cái rãnh được xây bằng bê tông. Từ rãnh nhỏ, nước sẽ chảy vào một chiếc chum lớn hơn đặt ở gần sân phơi muối. Sau đó, nước sẽ được lắng lọc từ buổi chiều cho đến qua đêm, đến sáng thì đóng váng cặn ở đáy. Vào khoảng 7h sáng hôm sau, khi nắng lên, diêm dân múc nước ở chum này rải lên các ô bê tông.
Sau gần 10 tiếng phơi nắng, nước sẽ bốc hơi, tạo ra muối để bà con thu hoạch vào buổi chiều. Theo chia sẻ của một số hộ dân, năng suất trung bình làm muối trong 1 ngày của họ đạt khoảng 200kg. Thương lái thu mua muối ngay tại ruộng với mức giá 2.400 đồng/kg, mang về thu nhập cho mỗi công lao động khoảng 250 nghìn đồng.