ASEAN- cuộc hội ngộ đồ họa

Cuộc thi và Triển lãm tranh đồ họa các nuớc ASEAN được tổ chức 4 năm một lần là hoạt động văn hóa nghệ thuật ý nghĩa của năm 2020, khi Việt Nam đảm nhiệm cương vị Chủ tịch ASEAN. Đây là lần thứ 3 sự kiện này được Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm; Cục Hợp tác quốc tế (Bộ VHTTDL Việt Nam) phối hợp với Đại sứ quán Việt Nam tại các nước ASEAN; Đại sứ quán các nước ASEAN tại Việt Nam nhằm góp phần mở rộng quan hệ, giao lưu văn hóa, hợp tác quốc tế trên lĩnh vực Mỹ thuật, đồng thời thắt chặt quan hệ hữu nghị giữa các nước ASEAN.

Đề tài, nội dung sáng tác về cuộc sống, con người, phong cảnh thiên nhiên, đất nước hòa bình, đoàn kết, hợp tác, hữu nghị và những vấn đề của cuộc sống đương đại của các nước ASEAN cùng quan tâm chia sẻ. Các tác phẩm gửi đến tham dự phải là các tác phẩm mới được sáng tác trong khoảng thời gian từ 2017-2020. Tác giả tham gia phải có quốc tịch của các nước thuộc khối ASEAN.

Sau một thời gian phát động, BTC đã nhận được 345 tác phẩm của 182 tác giả của 10 nước ASEAN gửi đến tham dự. Hội đồng Nghệ thuật đã chọn được 117 tác phẩm của 84 tác giả từ 10 quốc gia gồm Brunei, Cambodia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam. Bao gồm các thể loại tranh in: tranh in nổi (khắc gỗ, khắc cao su, khắc bìa và các kỹ thuật in nổi khác); tranh in lõm (khắc kim loại, khắc mica, khắc trên phim, khắc lõm cảm quang); tranh in phẳng (in đá, litho trên kim loại, litho trên gỗ); tranh in xuyên (in lưới, in trổ khuôn); tranh in độc bản (collagraph); tranh in các kỹ thuật khác: cyanotype (blue print), gumprint, tranh in kỹ thuật số; tranh in đa chiều (sắp đặt tranh in, book art tranh in, tranh in nhiều lớp). Thông qua những sáng tác của mình, các nghệ sĩ ASEAN mong muốn mang lại sự mới mẻ, thú vị cho từng tác phẩm, kích thích thị giác của người xem với những biểu đạt tinh tế do kỹ thuật in mang lại.

Hội đồng Nghệ thuật do Bộ VHTTDL thành lập là các nhà chuyên môn của Việt Nam, Thái Lan, Nhật Bản đã làm việc khách quan, công tâm và trách nhiệm để chọn ra được 11 tác phẩm xuất sắc đã được trao giải thưởng gồm 1 giải Nhất (tác phẩm của họa sĩ Thái Lan), 2 giải Nhì (tác phẩm của các họa sĩ Thái Lan và Việt Nam), 3 giải Ba (tác phẩm của các họa sĩ Philippines, Thái Lan và Việt Nam) và 5 giải Khuyến khích. Việc chấm chọn nhằm phát hiện, lựa chọn và tôn vinh những thành quả lao động của các nghệ sĩ ASEAN.

Đánh giá về cuộc thi, họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật nhìn nhận: Đến lần thứ ba, Việt Nam vẫn tiếp tục là nước chủ nhà “can đảm” kết nối và đăng cai Triển lãm tranh đồ họa các nước ASEAN năm 2020. Trong khi đồ họa đương đại ở bất kỳ quốc gia nào trong khu vực vẫn đang đứng trước những thách thức mới trong thế giới phẳng và văn hóa trong thế giới toàn cầu hóa.

Đồng quan điểm, nhà nghiên cứu lý luận và phê bình Mỹ thuật Phan Cẩm Thượng, Ủy viên Hội đồng Nghệ thuật cho rằng, đồ họa hiện đang là thế mạnh của tất cả các nước châu Á, trong đó có nước ta. Nhưng có lẽ do dịch corona virus mà số lượng và chất lượng các tác phẩm Đồ họa quốc tế năm nay có phần không phản ánh đúng thực tế của nghệ thuật. Thái Lan vẫn là nước dẫn đầu về hoạt động Đồ họa cả về số lượng nghệ sĩ, tác phẩm và kỹ thuật thể hiện. Sau đó đến Indonesia, còn các nước khác quá ít tranh để đánh giá. Sáng tác dựa trên công nghệ và kỹ thuật số hiện vẫn chưa chính thức được tìm hiểu sâu ở nước ta, mà chỉ được đánh giá ở phương diện thiết kế đồ họa nói chung. Sáng tác của họa sĩ Việt Nam tương đối nghèo nàn, lạc hậu về cả kỹ thuật và nội dung, hình thức tác phẩm. Đây là điều đáng báo động, khi Đồ họa sáng tác rất ít được các nghệ sĩ trẻ chú trọng.

GS Pongdej Chaiyakut, Giảng viên Khoa Mỹ thuật, Trường Đại học Chiang Mai (Thái Lan), Ủy viên Hội đồng Nghệ thuật bày tỏ, năm 2020 đã chứng kiến một đại dịch toàn cầu, tuy nhiên Triển lãm Tranh đồ họa ASEAN 2020 vẫn được diễn ra. Điều này minh chứng rằng Ban tổ chức và các nghệ sỹ đã rất mạnh mẽ và có một sự gắn kết lớn với nghệ thuật. Tất cả các tác phẩm trong vòng tuyển chọn có chất lượng rất tốt và phát triển hơn so với các cuộc thi trước. Cuộc thi này cũng đã được mở rộng với sự tham gia của nhiều quốc gia hơn. Tôi hy vọng rằng cuộc thi Nghệ thuật đồ họa Việt Nam ASEAN sẽ trở thành một tiêu chuẩn của ngành Tranh in và là một hoạt động thường xuyên của nghệ thuật đồ họa ASEAN.

Có thể nói, thông qua cuộc thi và triển lãm đây là dịp để họa sĩ Việt Nam và các nước ASEAN được giao lưu, trao đổi, học tập những kinh nghiệm mới trong sáng tác, giới thiệu những tác phẩm về đất nước, con người mỗi nước, những vấn đề mà các nước ASEAN cùng quan tâm; là cơ hội để công chúng Việt Nam tiếp xúc và thưởng thức những tác phẩm đồ họa chọn lọc của các nước ASEAN. Đồng thời cũng là dịp để Việt Nam khẳng định vị thế của mình trên lĩnh vực văn hóa nghệ thuật nói chung và mỹ thuật nói riêng.