Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại buổi lễ. Ảnh: Thống Nhất-TTXVN

Tham dự buổi Lễ có Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam; Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng; Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL Nguyễn Ngọc Thiện; Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Chủ tịch Ủy ban UNESCO Việt Nam Lê Hoài Trung. Cùng tham dự còn có Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh và lãnh đạo 9 tỉnh có chung di sản cùng đông đảo nhân dân của tỉnh Bình Định.

Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ vui mừng có mặt ở mảnh đất Bình Định kiên trung, quê hương của anh hùng dân tộc Quang Trung - Nguyễn Huệ, để chia sẻ niềm vui to lớn với toàn thể cộng đồng thực hành nghệ thuật bài chòi Trung Bộ.

“Trong suốt 10 năm qua, hai chữ Việt Nam thân thương của chúng ta luôn được xướng lên tại các hội nghị của tổ chức UNESCO khi một di sản thiên nhiên, một di sản văn hoá hay một di sản ký ức thế giới của cộng đồng các dân tộc Việt Nam được thế giới vinh danh. Từ một điểm khởi đầu, Việt Nam đang ngày càng lớn mạnh, hiện hữu với cả một hệ thống các loại di sản văn hoá đa dạng và phong phú trên bản đồ di sản thế giới của Liên Hợp Quốc”, Thủ tướng nói.

Năm nay, UNESCO vinh danh nghệ thuật bài chòi Trung Bộ, di sản văn hoá phi vật thể thứ 12 của Việt Nam, chính là vinh danh những con người anh dũng, kiên trung nhưng đậm chất dí dỏm, sáng tạo và yêu thơ ca của mảnh đất miền Trung đầy nắng gió bởi lẽ bài chòi là một bộ môn nghệ thuật tổng hợp mang tính sáng tạo và giải trí cao, kết hợp âm nhạc, thơ ca, diễn xướng, hội họa và văn học.

Xuất phát là một hình thức sinh hoạt giải trí của cộng đồng làng xã, một thú vui tao nhã của người dân miền Trung Việt Nam nhân dịp đầu Xuân, bài chòi đã nhanh chóng trở thành triết lý sống, tư tưởng gắn kết cộng đồng, nuôi dưỡng lòng vị tha và thúc đẩy tính sáng tạo.

Chơi bài chòi là để chia sẻ cảm xúc, tri thức và kinh nghiệm sống. Nghe bài chòi là để tu dưỡng lòng nhân ái, tình yêu quê hương, đất nước. Thưởng thức bài chòi là để phê phán thói hư tật xấu, sảng khoái vui cười, phấn đấu cho một cuộc sống tốt đẹp hơn. Ít có loại hình nghệ thuật nào vừa mang tính giải trí sáng tạo cao lại vừa gắn kết nhân dân lao động như bài chòi.

Thông qua việc UNESCO ghi danh nghệ thuật bài chòi, cộng đồng thế giới đã tái xác nhận và khẳng định kho tàng di sản văn hóa phong phú của Việt Nam và trân trọng ghi nhận những đóng góp của dân tộc chúng ta vào việc làm giàu hơn nữa kho tàng văn hoá của nhân loại. Đây chính là thương hiệu quốc gia mà thế giới dành cho chúng ta, qua đó góp phần giới thiệu với bạn bè quốc tế phẩm chất cần cù, sáng tạo và nhân ái của con người miền Trung Việt Nam, góp phần làm cho khu vực này phát triển du lịch mạnh hơn trong tương lai.

Thủ tướng cho rằng, chúng ta đang sống trong một thế giới đầy biến động với những biến chuyển khôn lường, vượt ngoài khả năng dự báo. Trong thế giới đang ngày càng gắn kết, dễ bị đồng nhất hoá và gia tăng bất ổn đó, bản sắc văn hoá dân tộc của mỗi quốc gia, vốn là nhân tố bền vững nhất, càng bị thách thức.

Vì vậy, mỗi lần di sản của Việt Nam được thế giới vinh danh, trong mỗi chúng ta lại trào dâng lòng tự tôn dân tộc, lòng biết ơn sâu sắc với tiền nhân và khao khát tiếp tục vươn lên để sánh kịp với bạn bè năm châu trong phát triển đất nước và gìn giữ bản sắc văn hoá. Với 12 di sản văn hoá phi vật thể được UNESCO công nhận, Việt Nam đang đứng thứ 8 trên 177 quốc gia thành viên của Công ước Bảo tồn di sản văn hoá phi vật thể. Điều này có ý nghĩa rất lớn góp phần vun đắp tinh thần dân tộc, gìn giữ hồn cốt quê hương, trao truyền tri thức và gửi gắm tương lai…

“Đi cùng với niềm tự hào là trách nhiệm của mỗi chúng ta. Trách nhiệm gìn giữ và bảo tồn nghệ thuật bài chòi trước quốc tế vì từ nay di sản này không chỉ của riêng Việt Nam mà đã trở thành tài sản chung của nhân loại. Trách nhiệm đối với các bậc tiền nhân để di sản này toả sáng xứng đáng với vùng đất của một thời văn hoá Sa Huỳnh rực rỡ, xứng đáng với nền văn minh Chămpa một thời vàng son, một bộ phận không thể tách rời của văn hoá Việt Nam”, Thủ tướng bày tỏ.

“Chính phủ Việt Nam long trọng cam kết cùng các nghệ nhân, nghệ sĩ, cộng đồng thực hành di sản, các cơ quan Trung ương và địa phương thực hiện nghiêm túc và hiệu quả Chương trình hành động quốc gia bảo vệ và phát huy bền vững giá trị di sản “Nghệ thuật bài chòi Trung Bộ Việt Nam”, cũng như các di sản khác mà UNESCO đã công nhận, đảm bảo rằng “cái gì thuộc cộng đồng sẽ trả về cho cộng đồng” và qua đó chia sẻ các bài học thành công với các quốc gia, dân tộc có di sản tương đồng trên thế giới”. Chưa bao giờ vị thế quốc tế của Việt Nam ta lại cao như hiện nay và cũng chưa bao giờ đóng góp của dân tộc ta vào công việc chung của thế giới trong đó có lĩnh vực bảo tồn và tôn vinh giá trị văn hoá lại lớn như thế. Một Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh là mục tiêu phấn đấu và đang trở thành hiện thực mỗi ngày. Đó là nhờ điểm khởi đầu của nghìn năm văn hiến Việt Nam.

Chúng ta hãy cùng nhau gìn giữ và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc để nền Văn hiến Việt Nam rạng danh muôn thuở, để tinh hoa văn hóa Việt Nam hòa quyện, tỏa sáng cùng tinh hoa văn hóa nhân loại. Riêng đêm nay hãy để: “Gió Xuân phảng phất cành tre/Bà con cô bác cùng lắng nghe Bài Chòi”, Thủ tướng chia sẻ. “Hãy để tiếng ca bài chòi được vang lên trong từng gia đình, ngõ xóm của toàn bộ vùng đất miền Trung Việt Nam, để tiếng cười lan toả khắp muôn nơi, mang cho chúng ta niềm lạc quan về thế và lực mới của dân tộc Việt Nam”.

Ông Michael Croft trao bằng của UNESCO ghi danh “Nghệ thuật Bài Chòi Trung Bộ Việt Nam” là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại cho Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện.

Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện trao bằng chứng nhận Di sản Bài Chòi cho đại diện 9 tỉnh miền Trung.

Tại buổi lễ, ông Michael Croft - Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam đã trao bằng UNESCO ghi danh nghệ thuật bài chòi Trung Bộ Việt Nam là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại cho lãnh đạo Bộ VHTT&DL cùng 9 tỉnh, thành phố.

Phát biểu tại buổi Lễ, ông Michael Croft, Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam chúc mừng Chính phủ Việt Nam, đặc biệt là 9 tỉnh miền Trung cũng như toàn thể cộng đồng nhân dân địa phương, các nghệ sĩ và những người đã đóng góp vào thành tích nghệ thuật văn hóa bài chòi được ghi danh vào danh sách các di sản đại diện của nhân loại. Đây là sự ghi nhận rất xứng đáng. UNESCO đánh giá cao sự cam kết mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam trong công tác bảo tồn và phát triển nghệ thuật Bài chòi với những hướng dẫn cụ thể, trong đó có việc mở rộng không gian biểu diễn, trao đổi và chia sẻ những tham luận, nghiên cứu, tư liệu hóa và xuất bản về Bài chòi, cũng như các sáng kiến khác.

Ông Hồ Quốc Dũng Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định nhấn mạnh, việc UNESCO công nhận, ghi danh Nghệ thuật Bài chòi Trung bộ, Việt Nam là DSVHPVT đại diện của nhân loại góp phần nâng cao nhận thức về giá trị của di sản này. Khẳng định vai trò của bài chòi trong đời sống tinh thần của cộng đồng địa phương, tôn trọng giá trị sáng tạo nghệ thuật Trung bộ trong tổng thể các giá trị DSVHPVT của Việt Nam, góp phần tạo nên sự đa dạng văn hóa của nhân loại. Đây vừa là niềm vinh dự, tự hào vừa là trách nhiệm lớn lao của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Bình Định cùng 8 tỉnh, thành Trung bộ có Di sản.

Ông Hồ Quốc Dũng khẳng định, trong thời gian tới, 9 tỉnh, thành dưới sự chủ trì của Bộ VH - TT&DL sẽ quyết tâm thực hiện hiệu quả Đề án bảo tồn và phát huy di sản Nghệ thuật Bài chòi Trung bộ, Việt Nam. Trong đó, chú trọng tổ chức tập huấn, kiểm kê hàng năm, nhận diện, tư liệu hóa Di sản, phục hồi các thành tố đã mai một, những tri thức dân gian liên quan và định kỳ tổ chức liên hoan bài chòi. Xây dựng các chương trình giáo dục, giới thiệu, quảng bá Di sản gắn với phát triển du lịch. Tôn vinh các cá nhân, câu lạc bộ, cộng đồng có nhiều đóng góp trong việc gìn giữ, thực hành, truyền dạy, bảo vệ và phát huy giá trị Di sản.

Sau khi nhận bằng của UNESCO ông Nguyễn Ngọc Thiện, Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL đã trực tiếp trao lại cho đại diện lãnh đạo, nghệ nhân của 9 tỉnh Trung bộ sở hữu di sản bài chòi. Nhân dịp này, ông Nguyễn Ngọc Thiện đã công bố Chương trình hành động quốc gia bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể Nghệ thuật Bài chòi Trung bộ, Việt Nam (giai đoạn 2018 - 2023) gồm 5 nội dung. Mục đích Chương trình nhằm công bố, kêu gọi các bộ, ban, ngành, UBND các cấp, các cơ quan hữu quan, cộng đồng các địa phương là chủ thể của di sản Nghệ thuật Bài chòi Trung bộ, Việt Nam và nhân dân cả nước cùng thực hiện Chương trình, để bảo vệ bền vững và phát huy hiệu quả di sản quý giá trên.