Bản Mông đón Tết Độc lập

Lão Giàng A Vảng từ mấy hôm trước đã treo lên hiên nhà lá cờ đỏ, và nhốt sẵn một con gà trống to để làm cỗ mừng Tết Độc lập. Mấy hôm nay lão A Vảng cùng hội trung niên trong thôn Trống Là bận rộn sang bản bên giúp đỡ những nhà dân vừa bị lũ đánh phá. Bộ đội, công an, cán bộ huyện, thanh niên xung kích kéo về xã Hồ Bốn rất đông, cùng dân bản khắc phục hậu quả cơn lũ. Không khí đầy sự sẻ chia, rất xúc động. Những ngày này, Hồ Bốn đã dần trở lại bình thường, trường học đã được trang hoàng chuẩn bị đón mùa khai giảng, chợ đã họp trở lại. Lão A Vảng cũng thấm mệt nhưng về nhà lại liền tay quét dọn, sắp xếp đồ đạc, nhất định đón Tết Độc lập thật vui vẻ, thật đầm ấm. Anh con lớn của lão thì đang rửa chiếc xe máy để xuống thị trấn vui tết sớm cùng đám thanh niên.

Núi rừng Mù Cang Chải đón Tết Độc lập năm nay khác với năm trước. Cả huyện vùng cao Yên Bái này vừa phải gồng mình chống chịu thiên tai, còn đang chung tay giúp đỡ những hộ dân bị thiệt hại. Nhưng một nét truyền thống đặc sắc vẫn được duy trì. Cứ mỗi độ mùa Thu tháng Tám, khắp các bản làng lại náo nức chuẩn bị đón “Tết Cách mạng”. Ai có áo quần đẹp nhất cũng chưng diện, hòa mình giao lưu, xem biều diễn múa khèn, nghe hát, vui trò chơi, thăm hỏi nhau và uống chén rượu thân tình.

Bản Trống Là như thể gác lại những vất vả ruộng nương, ngoài nhà văn hóa được treo băng rôn đỏ rực, đường làng phong quang, phiên chợ đã thấy bán nhiều thực phẩm hơn. Tết Độc lập được đồng bào dân tộc Mông xem như dấu mốc quan trọng trong đời sống. Thời bị thực dân Pháp đàn áp, cả làng khổ sở. Từ khi có Đảng, có Bác Hồ và có cách mạng, đồng bào Mông mới được giải phóng, thoát khỏi cơ cực.

Bây giờ người Mông không còn phải trốn lên tận núi cao sinh sống nữa. Đường bê tông, trường học, vật nuôi, ruộng rẫy đều là của bản. Người Mông xuống núi, được giao lưu với các dân tộc anh em, được học hành, được tiếp cận các tiến bộ kỹ thuật nên trồng gì, nuôi gì cũng mát tay. Hơn 100 hộ ở bản Trống Là giờ chỉ còn hơn chục hộ nghèo. Cứ vào dịp Quốc khánh, người bản Trống Là cùng các bản khác lại nô nức ra Thị trấn Mù Cang Chải để vui Tết Độc lập.

Ông Thào Cáng Súa ở xã Mồ Dề là nghệ nhân trình diễn khèn Mông được nhiều người biết. Bàn tay khéo léo nổi tiếng của ông đã trực tiếp làm ra bao chiếc khèn cho các bản và còn bán cho du khách gần xa. Tết Độc lập năm nay, Mù Cang Chải vừa trải qua lũ lụt nên ông Súa biết sẽ không có nhiều du khách như mọi năm, nhưng vẫn là dịp ông bầu bạn, giao lưu với những nghệ nhân chung sở thích. Thị trấn Mù Cang Chải là điểm đến chiêm ngưỡng những sản phẩm khèn tinh nghệ của sơn cước ruộng bậc thang, và du khách sẽ tận mắt được thưởng thức ông Súa thể hiện làn khèn cuồng quay độc đáo. Theo chân lão nghệ nhân về thăm nhà, du khách chắc chắn bị mê hoặc bởi đủ các loại khèn với mọi kích cỡ treo khắp nhà. Cây khèn mang lại thu nhập cho người Mông nơi đây và nó chuyên chở theo văn hóa Mông đến với du khách gần xa. “Tôi đã chuẩn bị rất kỹ các sản phẩm cùng các điệu múa khèn cho ngày Tết Độc lập và cả mùa vàng năm nay” - ông Súa cho biết.

Tết Độc lập cũng là dịp để chị em phụ nữ Mông khoác lên mình những bộ trang phục sặc sỡ, với những hoa văn truyền thống, được lưu truyền từ đời này qua đời khác. Váy phô diễn cái khéo léo của phụ nữ Mông, có hoa văn họa tiết nhiều màu sắc dường như nói lên nội tâm của họ. Dịp Quốc khánh, phụ nữ Mông thường lựa chọn cho mình chiếc váy diện nhất mặc đi chơi bản, nhưng cũng phải chuẩn bị cho chồng con quần áo đẹp cho ngày vui.

Phụ nữ Mông lúc nào cũng như những con ong chăm chỉ, ngoài lo việc đồng áng, thì hầu hết chị em phụ nữ người Mông đều tranh thủ thời gian để thêu váy. “Chị em quanh năm vất vả nên không phải lúc nào cũng được ăn diện. Tết Độc lập được mặc trang phục đẹp là rất quan trọng" - chị Giàng Thị Sua (ở xã Chế Tạo) nói.

Rộn ràng không khí của Tết Độc lập, dọc quốc lộ 32 qua Thị trấn Mù Cang Chải là cờ hoa, băng rôn, khẩu hiệu tuyên truyền về ý nghĩa ngày Tết Độc lập. Các cơ sở lưu trú, nhà nghỉ, quán ăn cũng sẵn sàng đón khách nên trang hoàng rực rỡ hơn. Sẽ là ấn tượng khó phai về một Mù Cang Chải khi du khách đến xứ núi dịp này.

Thuở trước, người Mông ở Mù Cang Chải phải đi cả trăm km sang các huyện bạn như Than Uyên (Lai Châu), Mường La (Sơn La), thậm chí sang cả Mộc Châu để đón Tết Độc lập. Bây giờ huyện Mù Cang Chải đã tổ chức nhiều hoạt động vui tết sôi nổi, người Mông được ăn Tết Độc lập ngay tại huyện nhà nên rất phấn khởi. Đánh đu, chơi cù, múa khèn... diễn ra khắp các bản làng, nhất là ở trung tâm Thị trấn. Vui Tết Độc lập từ lâu đã trở thành nét bản sắc của người Mông.

Năm nay, ngay từ tối mùng 1/9 tại Mù Cang Chải đã diễn ra Chương trình nghệ thuật chào mừng Tết Độc lập với chủ đề “Rạng rỡ quê hương”, và diễu hành “Người Mông xuống phố”. Liên tục các ngày 2-3/9 sẽ có hàng loạt hoạt động vui chơi như thi đấu thể thao dân tộc, trò chơi dân gian, văn nghệ quần chúng, trình diễn trang phục các dân tộc mang đậm bản sắc văn hóa địa phương.

"Để vui Tết Độc lập 2023 được diễn ra an toàn, tiết kiệm, giàu ý nghĩa, mang đậm bản sắc văn hóa và để lại dấu ấn trong lòng du khách cũng như người dân địa phương, huyện Mù Cang Chải đã có chỉ đạo đến từng xã chuẩn bị các điều kiện tổ chức các hoạt động. Huyện cũng tuyên truyền rõ, cụ thể thời gian diễn ra các hoạt động Tết cho đông đảo bà con để mỗi gia đình đều có sự chuẩn bị tham gia đón tết" - bà Lương Thị Xuyến, Phó Chủ tịch UBND huyện Mù Cang Chải cho biết.