Báo động sốt xuất huyết ở trẻ em

Thực tế ghi nhận tại các bệnh viện nhi trên địa bàn TP Hồ Chí Minh cho thấy, số ca mắc sốt xuất huyết không chỉ tăng mạnh mà còn có nhiều trường hợp nặng, nguy kịch đe dọa tính mạng trẻ nhỏ.

Số ca bệnh tăng nhanh, nhiều trường hợp nguy kịch

Trường hợp của bé P.K.A. (4 tuổi, tạm trú tại Bình Dương) là một lời cảnh báo rõ ràng. Bé khởi phát sốt xuất huyết và nhập Bệnh viện Nhi Đồng 2 trong ngày thứ ba của bệnh, khi tình trạng đã chuyển biến xấu: sốt cao, nôn ói liên tục, đau bụng dữ dội.

Tại Khoa Hồi sức Nhiễm, bé nhập viện trong tình trạng suy hô hấp, trụy mạch kéo dài, xuất huyết tiêu hóa, tổn thương gan và tim nghiêm trọng, men gan tăng gấp 30 lần, men tim tăng đến 200 lần, rối loạn đông máu và có dấu hiệu suy thận.

Các bác sĩ đã phải khẩn cấp đặt nội khí quản, chọc dẫn lưu ổ bụng, truyền máu, bù dịch, dùng thuốc trợ tim và lọc máu liên tục để giữ mạng sống cho bé. Sau 3 tuần hồi sức tích cực, điều kỳ diệu đã đến: tình trạng các cơ quan cải thiện, bệnh nhi được ngưng thuốc vận mạch, cai máy thở và ngừng lọc máu. Hiện tại, bệnh nhi đã hồi phục hoàn toàn mà không để lại di chứng.

Trước đó, Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố đã tiếp nhận một trường hợp trẻ nhũ nhi Tr. N. T. K., 4,5 tháng tuổi, nguy kịch vì sốc sốt xuất huyết, rối loạn đông máu nghiêm trọng.

Bé nhập Bệnh viện Nhi Đồng Thành phố trong tình trạng nguy kịch. Tại đây, ghi nhận tình trạng bé tím tái, nổi bông da, mạch yếu, huyết áp tụt 80/60 mmHg, nôn dịch nâu đen và xuất hiện nhiều vết bầm do chọc ven khó khăn vì bệnh nhi quá nhỏ.

Các bác sĩ nhanh chóng truyền dịch chống sốc bằng dung dịch cao phân tử, xét nghiệm chức năng đông máu rối loạn nặng nên được truyền máu, truyền huyết tương tươi đông lạnh, kết tủa lạnh, tiểu cầu đậm đặc, truyền albumin 10% hỗ trợ chống sốc, điều trị hỗ trợ gan, hỗ trợ hô hấp, thở oxy, CPAP.

Sau 72 giờ điều trị, tình trạng huyết động, tổn thương gan của bé được cải thiện, không thấy xuất huyết thêm, tỉnh táo, bú khá, tiểu khá.

Từ đầu tháng 6, Bệnh viện Nhi đồng 2 tiếp nhận điều trị nội trú cho hơn 90 trẻ mắc sốt xuất huyết.Trong đó có 19 ca nặng, tăng gấp 4 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Tại Khoa Sốt xuất huyết, Bệnh viện Nhi đồng 1 mỗi ngày điều trị cho khoảng 50 đến 60 bệnh nhi mắc sốt xuất huyết, chưa tính các trường hợp điều trị ngoại trú. Số trẻ nhập viện do sốt xuất huyết bắt đầu từ cuối tháng 4, đầu tháng 5 và tăng cao từ đầu tháng 6, nhiều trường hợp nặng, nguy hiểm đến tính mạng.

Bệnh viện Nhi đồng Thành phố cũng tiếp nhận nhiều trường hợp bệnh nhi sốt xuất huyết nặng. Điển hình là trường hợp trẻ hơn 4 tháng tuổi nhập viện trong tình trạng rối loạn đông máu nghiêm trọng.

Cảnh báo chu kỳ bùng phát dịch sốt xuất huyết

Thống kê mới nhất của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố (HCDC), tính từ ngày 16 đến 22/6 (tuần 25), tại thành phố ghi nhận 507 trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết, tăng 50,9% so với trung bình 4 tuần trước.

Theo thống kê từ ngành y tế, tính từ đầu năm 2025 đến nay, thành phố đã ghi nhận 9.571 ca sốt xuất huyết, trong đó phần lớn là trẻ em. Các quận huyện có số ca mắc trên 100.000 dân cao bao gồm huyện Cần Giờ, Củ Chi và Nhà Bè.

Bác sĩ Nhi đồng 2 chia sẻ, mùa mưa là thời điểm sốt xuất huyết bùng phát.Khi trẻ sốt >24h, hãy đưa đi khám sớm để theo dõi và nhận biết dấu hiệu nặng. Đặc biệt theo dõi dấu hiệu trở nặng (lừ đừ, li bì, ói nhiều, xuất huyết nhiều nơi, đau bụng ngày càng nhiều, tiểu ít, tay chân mát lạnh hoặc khó thở).

“Có những ca dù đã được điều trị tích cực nhưng vẫn có thể chuyển biến nặng, khi đó cần được chuyển đến những cơ sở tuyến cuối kịp thời, đến những bệnh viện chuyên khoa có đội ngũ y tế chuyên sâu và trang thiết bị hiện đại, để hồi sức tốt cho trẻ, tránh để lại biến chứng nguy hiểm”, đại diện Bệnh viện Nhi đồng 2 khuyến cáo.

BS CKII Nguyễn Minh Tiến – Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố cho biết, sốt xuất huyết ở trẻ nhỏ thường khởi phát với những triệu chứng tương đồng với các bệnh lý thông thường, khiến nhiều phụ huynh chủ quan hoặc nhầm lẫn. Nếu không phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể diễn tiến nhanh và gây ra các biến chứng nặng, thậm chí tử vong.

“Cụ thể, trẻ có thể biểu hiện sốt cao đột ngột, kèm theo đau nhức cơ thể, ho, sổ mũi, nôn ói, tiêu chảy, chán ăn hoặc mệt mỏi. Đặc biệt, có những trường hợp trẻ nổi mẩn đỏ trên da, dễ bị nhầm với bệnh tay chân miệng. Do vậy, trong 3 ngày đầu, việc phân biệt giữa sốt xuất huyết với các bệnh lý khác là rất khó nếu không có xét nghiệm cận lâm sàng”, bác sĩ Tiến nhấn mạnh.

Một trong những điểm nguy hiểm của sốt xuất huyết là giai đoạn nguy kịch thường đến sau khi trẻ đã hết sốt, khiến phụ huynh lầm tưởng trẻ đang hồi phục.

Theo bác sĩ Tiến, từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 5, bệnh có thể diễn tiến nặng với các dấu hiệu điển hình như: trẻ lừ đừ, nằm một chỗ, không muốn ăn uống hay chơi đùa, tay chân lạnh, đổ mồ hôi, thay đổi thân nhiệt thất thường. Đây là giai đoạn trẻ có nguy cơ cao bị sốc sốt xuất huyết, cần được cấp cứu khẩn cấp.

Bác sĩ Nguyễn Minh Tiến lưu ý, dịch sốt xuất huyết có tính chu kỳ, thường bùng phát mạnh sau mỗi 3 – 4 năm. Trước đó, năm 2022 từng ghi nhận một đợt dịch nghiêm trọng. Năm 2025 đang được cảnh báo là thời điểm có nguy cơ cao bùng phát trở lại. Thêm vào đó, tháng 7 là cao điểm mùa mưa, điều kiện thuận lợi cho muỗi vằn sinh sôi và truyền bệnh.

Muỗi vằn thường chích vào ban ngày, mang virus Dengue từ người bệnh sang người lành. Vì vậy, việc chủ động phòng ngừa bệnh ngay từ trong gia đình và cộng đồng là vô cùng cần thiết.

Bác sĩ Trương Hữu Khanh – nguyên Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 nhận định, sốt xuất huyết năm nào cũng vậy, năm có số ca mắc ít, năm có số ca mắc nhiều. Song năm nào cũng là gánh nặng tốn kém, lo lắng và tử vong. Ngoài việc diệt muỗi, diệt lăng quăng thì tiêm vaccine sôt xuất huyết là cách phòng ngừa hiệu quả.

“

Giới chuyên môn nhận định, sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra, lây truyền qua muỗi vằn. Sau khi bị muỗi mang mầm bệnh chích, cơ thể trẻ sẽ phản ứng bằng cách tạo ra kháng thể chống virus. Tuy nhiên, chính các kháng thể này có thể kết hợp với các thành phần virus tạo thành phức hợp kháng nguyên – kháng thể, kích hoạt hệ miễn dịch quá mức, làm tổn thương thành mạch và tăng tính thấm mao mạch, dẫn đến thất thoát huyết tương, cô đặc máu và giảm thể tích tuần hoàn – nguyên nhân chính gây sốc.

Tại Việt Nam, trong bốn chủng virus Dengue gồm DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4, thì DEN-2 là chủng phổ biến và có độc lực mạnh. Bệnh thường trở nặng nếu trẻ nhiễm virus lần thứ hai, do lúc này cơ thể có thể sản sinh ra kháng thể không trung hòa, vô tình tiếp tay cho virus phát triển mạnh hơn, dẫn đến sốc nặng và biến chứng đa cơ quan.