Bất cập khu tái định cư 38 tỷ đồng

Khu tái định cư (TĐC) xã Văn Yên được xây dựng từ đầu năm 2011, hoàn thành và đưa vào sử dụng từ năm 2014, với tổng kinh phí hơn 38 tỷ đồng do Chi cục Phát triển nông thôn, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thái Nguyên làm chủ đầu tư. Dự án dành cho 80 hộ dân phải di dời ở 5/15 xóm tại địa phương nằm trong vùng mất an toàn do nguy cơ lũ ống, lũ quét. Hạ tầng giao thông, điện sinh hoạt đã hoàn thiện, phân giao cho người dân được 73/92 lô đất (rộng 91 - 197m2/lô), còn 19 lô đất vẫn chưa có chủ.

Sau gần 10 năm mới chỉ có 22 hộ dân chuyển đến sinh sống. Một số hộ đã dựng nhà tại đây rồi bỏ hoang và quay lại nơi ở cũ, gần 50 hộ khác sau khi nhận đất và tiền hỗ trợ thì bỏ đất hoang. Hiện khu TĐC có 70 lô đất trong tình trạng để hoang, bị cỏ dại xâm lấn.

Ông Đào Văn Thanh (Trưởng xóm Dưới 1) - nơi có khu TĐC cho biết: Một số hộ đã xây nhà kiên cố rồi nhưng cũng không đến ở, một số hộ thì cho thuê và một số khác xây kiểu cho có để giữ đất. Hiện tại, những ngôi nhà cấp 4 xây tạm bợ, xuống cấp do không có người ở...

Được biết, những gia đình không đến khu TĐC sinh sống, hoặc có một số quay về nơi ở cũ là do khó khăn về sinh kế, không có nghề phụ khác. Họ chỉ được cấp đủ diện tích đất để dựng nhà, còn muốn chăn nuôi, trồng trọt và làm kinh tế thì lại phải di chuyển hàng ngày từ 5 - 7km.

Ông Nguyễn Văn Quỳnh - một người dân thuộc diện TĐC cho biết: Tôi không có lương, nếu ở khu TĐC thì không có đất để trồng trọt, chăn nuôi nên về nơi ở cũ sẽ thuận tiện làm ăn, sinh hoạt, chứ ở đây nhà tôi không biết làm gì để kiếm sống.

Chị Nguyễn Thị Xuân - một người đã làm nhà ở khu TĐC nhưng lại quay lại nơi ở cũ, cũng cho biết, gia đình chị được cấp 170m2 đất thổ cư, được hỗ trợ 20 triệu đồng xây nhà. Sống ở đây một thời gian ngắn, không có việc làm, ruộng vườn ở nơi cũ thì quá xa, đi lại rất bất tiện, tốn kém nên gia đình chị đã quyết định rời khu TĐC mới và quay về nơi cũ sinh sống.

Trong khi phần lớn khu TĐC bị bỏ hoang thì nhiều hộ dân khác ở xã Văn Yên có nhu cầu thực sự cấp thiết lại không được cấp đất. Hàng chục hộ dân ở xóm Dưới 1 sống gần suối Đá Lạnh đang phải đối mặt nguy hiểm đến tính mạng mỗi mùa mưa bão. Những năm gần đây, cứ ngày mưa thì nước suối lên nhanh, gây ngập lụt.

Bà Vũ Thị Hương - người dân ở xóm Dưới 1 cho biết: Nhà tôi nằm cạnh suối bị ảnh hưởng rất nặng, có mưa là lụt, mấy đợt mưa vừa rồi nhà tôi bị ngập sâu nên đêm không dám ngủ vì sợ nước lũ có thể bất ngờ tràn vào. Từ nhiều năm nay, người dân xóm Dưới 1 đã nhiều lần nêu ý kiến lên chính quyền, xin được di chuyển về khu TĐC của xã Văn Yên sinh sống, mong thoát cảnh ngập lụt nhưng vẫn chưa được giải quyết.

Ông Vũ Văn Luận - Phó Chủ tịch UBND xã Văn Yên cho biết: Tình trạng ngập lụt khu suối Đá Lạnh do hệ thống thoát nước nhỏ, tắc nghẽn dòng chảy, nước đầu nguồn đổ về không thoát kịp. Khu xóm Dưới 1 không thuộc diện di chuyển, di dân do thời điểm triển khai Dự án khu TĐC Văn Yên chỉ bình xét những hộ chịu ảnh hưởng bởi thiên tai dọc theo suối Cái ở chân núi Tam Đảo.

Theo ông Luận, việc bình xét đưa các hộ dân xóm Dưới 1 lên khu TĐC Văn Yên khó thực hiện vì dự án chưa được bàn giao. Một số lý do về bản đồ quy hoạch chi tiết dự án và hiện trạng đất không trùng khớp, và "một số lý do khác" mà địa phương không phải là chủ đầu tư nên không nắm chắc được.

Ông Triệu Văn Cương - Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Thái Nguyên cho biết: Khu TĐC Văn Yên được triển khai và xây dựng dựa trên nhu cầu của các địa phương gửi lên. Dự án có các đơn vị tư vấn khảo sát vị trí thì sau đó mới xây dựng phương án đầu tư. Nhưng do khu TĐC chỉ có đất ở, người dân phải đi quá xa và khó cho việc sản xuất, nên dẫn tới nhiều hộ dân không chuyển tới sinh sống, hoặc có xây nhà rồi lại quay lại nơi ở cũ.

Trả lời lý do vì sao dự án chưa thể bàn giao, ông Cương cho biết, do một số lô đất bị chồng lấn với mương thoát nước và đường giao thông nên hiện tại Chi cục đang phối hợp với địa phương để điều chỉnh quy hoạch và sẽ sớm bàn giao dự án cho địa phương.