Bất cập kỳ thi đầu tiên
Vậy là kỳ thi quốc gia đầu tiên đã khép lại, bên cạnh những mặt tích cực không phủ nhận là đơn giản công tác thi cử, những người quan tâm vẫn còn cảm thấy có nhiều bất cập cần xem xét, tiếp tục chỉnh sửa cho những kỳ thi tiếp theo mà nổi bật nhất chính là việc chọn môn thi, sắp xếp các cụm thi để có thể đạt tính khách quan, công bằng cao nhất.
Vẫn nhiều băn khoăn với kỳ thi quốc gia chung (Ảnh: ỨNG HÒA)
Theo quy chế, ngoài 3 môn bắt buộc là Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ thì thí sinh có thể chọn lựa cho mình một trong các môn (Địa lý, Lịch sử, Vật lý, Hóa học, Sinh học) để lấy điểm xét tuyển tốt nghiệp THPT và ĐH, CĐ. Vấn đề nảy sinh ở đây là nhiều thí sinh, phụ huynh đánh giá đề thi của các môn tự chọn không đồng đều nhau. Tất nhiên, nhận định này có phần cảm tính bởi không thể so sánh giữa đề Vật lý hay Địa lý được nhưng ở một góc nhìn nào đó thì hoàn toàn có thể coi sự không đồng nhất về đề thi giữa các môn tự chọn khiến nhiều thí sinh như “đánh bạc” khi chọn môn này. Cụ thể, một thí sinh ở Tân Biên (Tây Ninh) đã cho biết, năm nay em chọn môn Vật lý nhưng khi thi mới biết, môn này đề ra quá khó trong khi môn Hóa học thì lại dễ hơn. Việc bắt buộc chọn môn thi nhiều lúc thí sinh cảm thấy phân vân vì khi học, sự phân hóa giữa các môn không nhiều nhưng khi thi, nếu đề có độ “chênh” thì sẽ rất bất lợi.
Ngoài ra, một trong những bất cập khác mà nhiều người đánh giá cần có biện pháp mạnh mẽ để thay đổi chính là việc thi theo cụm. Về ưu thế, thi theo cụm giúp cho thí sinh, phụ huynh bớt gánh nặng phải di chuyển, không lo lắng nhiều tới việc bên lề phòng thi. Tuy nhiên, mặt trái của điều này dẫn đến việc ưu ái vùng miền. Cụ thể, các giáo viên ở cụm thi tỉnh nào đó hoàn toàn có thể “lới lỏng” việc coi thi để giúp các thí sinh ở tỉnh mình có điểm cao hơn, giành lợi thế xét tuyển tốt nghiệp THPT để lấy thành tích cao cho tỉnh mình, đồng thời cũng giúp các thí sinh dùng kết quả là điểm số này đem đi xét tuyển các trường ĐH, CĐ ở trong khu vực có lợi thế hơn. Tình trạng này đã được chúng tôi ghi nhận, tại nhiều phòng thi ở cụm TP.HCM có tình trạng các thí sinh cùng trường, cùng lớp quen biết, thân thiết ngoài đời ngồi cùng nhau. Việc đó dẫn tới tình trạng các em ra ký hiệu, làm bài giúp bạn diễn ra khá phổ biến. Đặc biệt, đề thi năm nay nhiều môn có thể thức theo dạng chọn trắc nghiệm (a,b,c,d) nên việc làm bài giúp nhau càng dễ dàng hơn. Để chấm dứt tình trạng thí sinh quen biết, cùng trường hay cùng lớp mà ngồi cùng phòng thi, ở các lần tổ chức sau, phía Bộ GD&ĐT cần có những chính sách phân chia phù hợp, hiệu quả hơn.
Việc Bộ GD&ĐT ra đề theo hướng mở, nghĩa là gắn đề thi, đặc biệt là đề thi Ngữ văn, Địa lý, Lịch sử với các sự kiện thời sự, như tình hình biển đảo, biên giới, lãnh thổ cùng những trào lưu của giới trẻ hiện nay cũng khiến nhiều người cảm thấy hài lòng. Tuy nhiên, điều này về bản chất lại đi ngược chiều quan điểm học-thi bởi tất cả những sự kiện đó không có trong chương trình học phổ thông nhưng vẫn được đưa vào đề thi. Nhiều thí sinh băn khoăn, nếu đề thi không nằm trong chương trình thì sau này, các học sinh lớp sau sẽ nảy sinh tâm lý lười học, chỉ đến những năm cuối cấp, hoặc chú tâm vào các vấn đề thời sự của thời gian gần kỳ tuyển sinh để định hướng ôn thi cũng khiến cho việc dạy-học thêm khó khăn. Nghĩa là, đánh rằng đề thi hay, gợi mở nhưng lượng kiến thức, sự kiện thì bắt buộc phải nằm trong chương trình sách giáo khoa, không được đưa những sự kiện thời sự xã hội chính trị gần đây, chưa được biên soạn vào đề thi, làm sao nhãng việc học, chuẩn bị trong nhiều năm trời theo học của các em.
Cuối cùng, việc thi chung, làm đề chung của thí sinh cả nước sẽ không giúp các trường, đặc biệt là những trường ĐH, CĐ có tính đặc thù, chuyên nghiệp đòi hỏi chuyên môn, năng khiếu cao có thể phát huy được hiệu quảở khâu tuyển nhân sự. Theo đó, một lãnh đạo (xin được giấu tên) của một trường đại học có tiếng ở TP.HCM chia sẻ cùng chúng tôi, tâm lý của nhiều trường ĐH, đặc biệt là các trường thuộc tốp trên thường “không tin” vào kỳ thi của Bộ. Nghĩa là, do đặc thù của từng trường, của từng ngành học khác nhau mà cần có sự khác biệt trong tuyển sinh. Nếu một sinh viên muốn vào học ngành Luật thì phải có những tố chất của người làm luật chứ không đơn thuần là việc điểm thi các môn Toán, Văn, Vật lý cao hơn là vào học. Điều nay, nếu để các trường tự tuyển sinh thì sẽ phát huy được các năng lực, chuyên môn từ khâu đầu vào còn là đề chung thì Bộ sẽ không giúp các trường đạt được sự tuyển chọn như mong muốn. Chính vì thế, Trường ĐH Luật TP.HCM đã có phương án riêng, bên cạnh việc lấy điểm thi của kỳ thi THPT quốc gia lần này, nhà trường sẽ tiếp tục làm một bài khảo sát riêng dành cho các thí sinh để nhằm chọn lọc các thí sinh có năng khiếu ngành luật vào theo học chứ không đơn thuần chỉ là điểm thi cao. Đây được coi là điểm khởi đầu mà có thể sắp tới, nhiều trường nữa sẽ làm theo vì kết quả thi của kỳ thi quốc gia vẫn khá chung chung, chưa phản ánh được năng lực nghề nghiệp nổi trội mà thí sinh có.
