Bền bỉ giữ hồn ca trù
Sở Văn hóa và Thể thao (VHTT) Hà Nội vừa tổ chức Liên hoan ca trù Hà Nội năm 2025. Sự kiện đã đã quy tụ đông đảo thí sinh, nghệ nhân cùng công chúng yêu mến loại hình nghệ thuật độc đáo này. Liên hoan không chỉ là sân chơi nghệ thuật mà còn khẳng định những nỗ lực bền bỉ trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản ca trù trên địa bàn Thủ đô.

Năm 2025 đánh dấu chặng đường 16 năm ca trù được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp. Suốt thời gian qua, Hà Nội luôn nỗ lực triển khai nhiều giải pháp cụ thể nhằm giữ gìn và lan tỏa giá trị của di sản.
Năm 2024, thành phố phê duyệt đề án “Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh trên địa bàn TP Hà Nội đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Ca trù vốn nằm trong danh mục cần bảo vệ khẩn cấp, được đưa vào trọng tâm, khẳng định quyết tâm lâu dài của Hà Nội đối với loại hình nghệ thuật này.
Qua ba đợt phong tặng danh hiệu (2015, 2019, 2022), Hà Nội hiện có 131 nghệ nhân, trong đó riêng ca trù có tới 32 nghệ nhân được vinh danh. Kết quả ấy cho thấy ca trù đang dần vượt ra khỏi tình trạng “nguy cấp”, khẳng định sức sống bền bỉ trong đời sống đương đại. Năm nay, Hội đồng TP Hà Nội cũng đã thông qua danh sách đề nghị Bộ VHTTDL phong tặng 8 Nghệ nhân Nhân dân và 23 Nghệ nhân Ưu tú trong lĩnh vực ca trù.
Liên hoan ca trù Hà Nội lần thứ tư -năm 2025 mang đến dấu ấn đặc biệt khi có sự tham gia kỷ lục của 21 câu lạc bộ, nhóm ca trù, trong đó nhiều gương mặt mới như nhóm ca trù Hương Quê, Tiếng thời gian... Với 16 tiết mục múa hát tập thể và 105 thí sinh dự phần thi cá nhân, tổng số người tham gia lên tới hơn 200 người. Đây là minh chứng cho sức lan tỏa mạnh mẽ của ca trù trong cộng đồng.
Đáng chú ý, độ tuổi thí sinh trải rộng, từ nghệ nhân 86 tuổi đến em nhỏ mới 8 tuổi. Trong số đó có 22 thí sinh dưới 18 tuổi, chiếm gần 21%. Con số này cho thấy lớp kế cận đang hình thành, tạo tiền đề vững chắc cho sự truyền nối của di sản.
Theo ban tổ chức, số lượng tiết mục và thí sinh vượt ngoài kỳ vọng. Điều đó chứng tỏ sức hút của ca trù ngày càng được thế hệ trẻ đón nhận. Ban tổ chức cũng đặc biệt chú trọng đến hệ thống tiêu chí chấm giải, trong đó “đúng lề lối, thể cách” luôn được đặt lên hàng đầu. Yếu tố này bảo đảm tính chuẩn mực, đồng thời khuyến khích nghệ nhân và thí sinh trẻ vừa sáng tạo, vừa giữ trọn hồn cốt của ca trù.
Liên hoan ca trù Hà Nội 2025 vừa diễn ra vì thế không dừng lại ở việc tổ chức cuộc thi hay tôn vinh nghệ nhân, mà còn hướng tới mục tiêu lâu dài: động viên, khuyến khích hoạt động truyền dạy tại cơ sở; phát hiện, bồi dưỡng tài năng ở nhiều lứa tuổi; đồng thời quảng bá rộng rãi tới công chúng.