Gần đây, biến thể Delta đã đem đến nhiều bất ngờ cho các nhà khoa học khi chứng kiến ngày càng nhiều người trẻ dưới 50 tuổi mắc bệnh. Đây là một sự chuyển dịch mạnh mẽ so với các làn sóng dịch bệnh vào năm ngoái khi các đối tượng mắc bệnh chủ yếu là người cao tuổi.
Chuyển dịch đối tượng
Một tài liệu nội bộ của Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC, Mỹ) tiết lộ, biến thể Delta có khả năng lây nhiễm như bệnh thủy đậu và cho biết nó sẽ “gây nên nhiều ca bệnh nặng hơn biến thể Alpha hoặc chủng virus ban đầu”.
Những người từ 65 tuổi trở lên chiếm một nửa số bệnh nhân phải nhập viện vào cuối tháng 1/2021 trong khi những người dưới 55 tuổi chiếm 22%, CDC cho hay. Tuy nhiên, hiện nay, những người lớn tuổi chỉ chiếm hơn 1/4 số bệnh nhân nhập viện trong khi những người trẻ từ 18 - 49 tuổi chiếm tới 41%.
Gần đây, nhiều bệnh nhân mắc Covid-19 phải nhập viện không chỉ là những người chưa được tiêm vaccine mà còn là những người trẻ dưới 50 tuổi, một sự dịch chuyển mạnh mẽ so với các làn sóng dịch bệnh vào năm ngoái khi các đối tượng trên chủ yếu là người cao tuổi.
Tại Baton Rouge, bang Louisiana (Mỹ), những người trẻ không có các rủi ro bất thường như béo phì hay tiểu đường, cũng đang phải trải qua các triệu chứng nghiêm trọng của Covid-19. Chính các bác sĩ cũng không rõ tại sao tình trạng bệnh của họ lại tồi tệ như vậy.
Các bác sĩ làm việc ở những điểm nóng Covid-19 trên khắp nước Mỹ cho biết, các bệnh nhân mắc Covid-19 trong bệnh viện mà họ làm việc không giống như các bệnh nhân họ từng điều trị vào năm ngoái. Lần này, những người phải nhập viện hầu hết là những người chưa được tiêm vaccine và có xu hướng ngày càng trẻ, nhiều người chỉ trong độ tuổi 20 hoặc 30. Tuy nhiên, các bệnh nhân này dường như yếu hơn so với các bệnh nhân trẻ vào năm ngoái và tình trạng bệnh của họ cũng xấu đi nhanh hơn.
Ông C.Patterson, người đứng đầu Đại học Y khoa Arkansas (UAMS) cho biết, độ tuổi trung bình của các bệnh nhân nhập viện ở Trung tâm Y tế của UAMS trong mùa đông năm ngoái là 60 nhưng nay đã giảm xuống còn 40.
“Chúng tôi cảm giác như những người càng trẻ và càng khỏe thì càng có nguy cơ nhiễm biến thể Delta so với các chủng virus trong cộng đồng trước đó” - ông Patterson nhận định.
Các bác sĩ đã dùng một cụm từ mới để miêu tả về những bệnh nhân này: “Trẻ hơn, nặng hơn và nhanh hơn”. Nhiều bác sĩ điều trị cho rằng biến thể Delta, hiện chiếm hơn 80% số ca mắc mới ở Mỹ, chính là nguyên nhân.
Tuy nhiên, các nghiên cứu được tiến hành ở một số quốc gia khác cho thấy, biến thể Delta gây nên các triệu chứng bệnh nặng hơn nhưng chưa có dữ liệu cụ thể cho thấy biến thể này khiến tình trạng của những người trẻ trở nên tồi tệ hơn.
Làm thay đổi cuộc chiến chống dịch
Theo CDC (Mỹ), cộng đồng nên thừa nhận “cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 đã thay đổi vì biến chủng Delta có tốc độ lây lan nhanh chóng”. Delta dễ lây lan như bệnh thủy đậu, mỗi người nhiễm bệnh trung bình có thể truyền bệnh cho 8-9 người. Biến chủng này có thể truyền từ những người đã tiêm phòng và có khả năng gây bệnh thể nặng hơn so với những biến chủng trước.
Hơn thế nữa, sự lây lan của biến chủng Delta đã đẩy ngưỡng miễn dịch cộng đồng lên hơn 80% và có phải tới 90%, theo Hiệp hội Bệnh truyền nhiễm Mỹ.
Theo GS Richard Franco (Đại học Alabama tại Birmingham, bang Alabama, Mỹ), con số này cao hơn nhiều mức ước tính 60 đến 70%, vì biến chủng Delta có khả năng lây truyền gấp đôi.
Miễn dịch cộng đồng dựa trên ý tưởng cho rằng khi tỷ lệ phần trăm dân số nhất định được tiêm phòng hoặc đạt khả năng miễn dịch do bị nhiễm virus trước đó, sẽ giúp bảo vệ cộng đồng rộng hơn và giảm lây truyền.
Sự xuất hiện của biến thể Delta còn khiến nhiều nước trến thế giới chấp nhận “sống chung với dịch”. Ngay tại Israel, quốc gia thành công từ sớm rất với chiến dịch tiêm vaccine toàn dân, chỉ 4 tuần sau khi xóa bỏ mọi quy định về giãn cách xã hội, đeo khẩu trang, Chính phủ Israel lại tiếp tục phải yêu cầu người dân đeo khẩu trang vì số ca nhiễm tăng trở lại với sự xuất hiện của biến thể Delta.
Tuy nhiên, chiến dịch ứng phó Covid-19 của Israel đã có sự thay đổi. Chính phủ Israel muốn người dân học cách sống chung với virus - đưa ra các biện pháp ít hạn chế nhất có thể, đồng thời tránh phong tỏa toàn quốc lần 4 để giảm thiểu thiệt hại về kinh tế.
Vì hầu hết công dân thuộc các nhóm nguy cơ đều đã tiêm vaccine, Thủ tướng Naftali Bennett đánh giá, sẽ có ít người nhiễm ở mức nghiêm trọng khi dịch bệnh gia tăng trở lại. Tất nhiên, việc thực thi chiến lược này sẽ bao gồm theo dõi sự lây lan, khuyến khích tiêm vắc xin, xét nghiệm nhanh, kết hợp với các chiến dịch tuyên truyền về khẩu trang.
“Sống chung với Covid-19” cũng là quan điểm của chính phủ Anh khi quyết định dỡ bỏ gần như toàn bộ các biện pháp hạn chế, cho phép người dân trở lại cuộc sống bình thường từ ngày 19/7. Bất chấp việc vẫn ghi nhận hàng chục nghìn ca nhiễm mỗi ngày do biến chủng Delta, nhưng tỷ lệ tử vong vì Covid-19 ở Anh hiện tương đối thấp, chỉ khoảng hơn 100 ca/ngày.
Khi đưa ra quyết định gây nhiều tranh cãi, Thủ tướng Boris Johnson thừa nhận số ca nhiễm, nhập viện và tử vong có thể tăng trong thời gian ngắn nhưng ông hy vọng rằng việc tiêm chủng nhiều hơn sẽ giúp Anh vẫn có thể kiểm soát được đại dịch đồng thời mở cửa kinh tế. Đến nay, Anh đã tiêm chủng vaccine ngừa Covid-19 đầy đủ cho khoảng 70% dân số, trong khi gần 90% dân số đã được tiêm ít nhất một liều.
Giống như Israel hay Anh, giới chức Singapore cũng đã có sự điều chỉnh chiến lược ứng phó Covid-19 theo hướng hạn chế tối đa số ca bệnh nặng và tử vong thay vì khống chế số ca nhiễm trước sự lây lan của Delta.
Kế hoạch của giới chức Singapore là nới dần các biện pháp hạn chế. Dữ liệu ca nhiễm hàng ngày sẽ không còn là yếu tố hàng đầu chi phối các quyết định ứng phó, thay vào đó, tập trung vào các dữ liệu về số ca nhập viện, số ca bệnh nặng và số ca tử vong để hạn chế những điều này.
Từ khi bùng phát cuối năm 2019, Covid-19 đã giết chết ít nhất 4,2 triệu người trên toàn cầu, gồm hơn 630.000 người ở Mỹ, quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Vaccine Covid-19 giúp ca nhiễm mới giảm đáng kể ở nhiều quốc gia hồi đầu năm nay, nhưng biến chủng Delta lần đầu được phát hiện ở Ấn Độ đã thay đổi cục diện, khiến ca nhiễm liên tục tăng thời gian qua.