Biến thể mới đe dọa làn sóng Covid-19 mùa hè

Theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), KP.2 - một trong những biến thể được gọi là FLiRT, đã vượt qua JN.1 để trở thành biến thể virus corona hoành hành ở Mỹ. Dữ liệu tính đến ngày 11/5 cho thấy, biến thể xuất hiện ở hơn 1/4 số ca nhiễm trong nước, gần gấp đôi so với JN.1. Dữ liệu của CDC cũng thể hiện rằng, một biến thể liên quan có tên KP.1.1 đã gây ra khoảng 7% các trường hợp mắc bệnh.

Các biến thể FLiRT là nhánh của biến thể JN.1, tất cả đều thuộc họ Omicron đã gây ra làn sóng lây nhiễm trong mùa đông năm ngoái. Từ viết tắt trong tên của biến thể đề cập đến vị trí của các đột biến axit amin mà virus đã thu được ở một số ở những nơi giúp nó trốn tránh phản ứng miễn dịch của cơ thể và một số khác giúp nó dễ lây truyền hơn.

Tiến sĩ Andy Pekosz - nhà virus học tại Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg cho biết, các biến thể của Covid-19 là các đột biến tích lũy một trong hai điều: Khiến các kháng thể mà bạn tích lũy từ việc tiêm chủng hoặc nhiễm trùng không còn liên kết với virus (gọi là thoát khỏi khả năng miễn dịch) hoặc làm tăng sức mạnh khi virus liên kết với các tế bào.

Điều này đã trở thành một mô hình quen thuộc trong cách virus gây bệnh Covid-19 tiếp tục phát triển, nhưng các chuyên gia cho biết, chúng ta vẫn chưa có đủ hiểu biết để dự đoán chính xác nơi những thay đổi sẽ xảy ra hoặc chúng sẽ ảnh hưởng như thế nào đến cách virus di chuyển số lượng.

Sự đột biến của các biến thể FLiRT làm tăng khả năng lây nhiễm và trở thành một mối đe dọa thực sự. Covid-19 đang hình thành một số mô hình theo mùa, bao gồm cả đợt bùng phát vào mùa hè trong những năm trước, nhưng mức độ rủi ro chính xác cho năm nay vẫn chưa rõ ràng.

“Trước đây, đã có một số biến thể bắt đầu khá mạnh mẽ nhưng sau đó không còn chiếm ưu thế, chúng chỉ dừng lại ở mức từ 20% đến 40% số trường hợp” - tiến sĩ William Schaffner, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Vanderbilt cho biết.

Việc giám sát Covid-19 đã giảm đáng kể từ khi tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng của Mỹ kết thúc 1 năm trước, điều này cũng làm tăng thêm sự không chắc chắn, nhưng dữ liệu có sẵn là nhất quán. Hiện tại, việc giám sát nước thải cho thấy, hoạt động của virus rất thấp và đang giảm ở tất cả các vùng trên cả nước, đồng thời tỷ lệ nhập viện do Covid-19 vẫn cực kỳ thấp.

Hiện Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt - một phần của mạng lưới giám sát do CDC điều hành vẫn tiếp tục theo dõi các xu hướng dựa trên một mẫu bệnh viện bao phủ khoảng 10% dân số Mỹ. Dữ liệu cho thấy, tỷ lệ nhập viện do Covid-19 đã giảm từ gần 8 ca nhập viện mới trên 100.000 người trong tuần đầu tiên của năm xuống còn khoảng 1 ca nhập viện mới trên mỗi 100.000 người vào cuối tháng 4.

Dù các biến thể FLiRT gây ra một số rủi ro trong mùa hè này, nhưng các chuyên gia vẫn không chủ quan đối với những gì có thể xảy ra vào mùa thu. “Theo dự đoán, mùa thu có lẽ là thời điểm chứng kiến sự gia tăng số ca nhiễm Covid-19. Và nếu chúng ta có một biến thể có nhiều đột biến tránh được khả năng miễn dịch, thì nhiều khả năng sẽ xảy ra đợt lây nhiễm lớn vào mùa thu” - tiến sĩ Pekosz nói.

Theo ông Pekosz, mùa thu và mùa đông có nguy cơ cao hơn vì khả năng miễn dịch đã hình thành trong dân chúng. Virus cần có điều kiện tốt để lây truyền và những điều kiện ấy có thể sẽ xảy ra vào mùa thu khi thời tiết mát mẻ, thúc đẩy mọi người dành nhiều thời gian hơn trong nhà và có thể là trong những môi trường có thể lây truyền virus qua đường hô hấp hiệu quả hơn.

Nghiên cứu được công bố giữa tuần trước trên tạp chí y khoa JAMA là lời nhắc nhở về gánh nặng mà Covid-19 tiếp tục gây ra ở Mỹ. Theo nghiên cứu, mặc dù tỷ lệ nhập viện vì Covid-19 trong mùa đông năm nay thấp hơn nhiều so với những năm trước, nhưng nó vẫn nguy hiểm hơn bệnh cúm. Một nghiên cứu trên hàng nghìn bệnh nhân tại bệnh viện cho thấy, 5,7% bệnh nhân Covid-19 tử vong, so với 4,2% số người nhập viện vì cúm. Nói cách khác, Covid-19 có nguy cơ tử vong cao hơn 35% so với bệnh cúm.

Những người đã được tiêm vaccine Covid-19 mới nhất vào mùa thu vừa qua có thể vẫn có được sự bảo vệ nhất định trước các biến thể mới nhất; vaccine đó nhắm mục tiêu vào một chủng khác nhưng được phát hiện là có hiệu quả tương tự đối với JN.1. Các chuyên gia cho rằng, tính hiệu quả đó có thể mở rộng cho họ hàng FLiRT của nó. Những người bị nhiễm bệnh gần đây, đặc biệt là kể từ đầu năm 2024 khi JN.1 nổi bật, cũng có thể nhận được sự bảo vệ nhất định. Nhưng khả năng miễn dịch sẽ suy yếu theo thời gian.

“

Vào tháng 6 tới đây, Ủy ban cố vấn vaccine của Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) sẽ họp để thảo luận về các khuyến nghị đối với phiên bản vaccine Covid-19 sẽ ra mắt vào mùa thu này. Theo một bài đăng trên trang web của FDA, cuộc họp đã bị hoãn lại khoảng 3 tuần để có thêm thời gian thu thập dữ liệu giám sát nhằm có thông tin cập nhật mới hơn khi tiến hành thảo luận và đưa ra khuyến nghị.