Quá trình quản lý, sử dụng vốn vay ODA và chuyển giao thực hiện dự án Nhà máy chế biến phân hữu cơ từ rác thải sinh hoạt tỉnh Hải Dương có thiếu sót dẫn đến một số sở, ngành bị yêu cầu kiểm điểm.
Dự án Nhà máy chế biến phân hữu cơ từ rác thải sinh hoạt tỉnh Hải Dương được UBND tỉnh Hải Dương phê duyệt tại quyết định số 3401 ngày 16/8/2002, sau đó được điều chỉnh với tổng mức đầu tư là 137,4 tỷ đồng. UBND tỉnh Hải Dương là cơ quan chủ quản dự án còn Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương là chủ dự án tiếp nhận và sử dụng nguồn vốn vay ODA của Chính phủ Tây Ban Nha. Dự án khởi công xây dựng từ tháng 12/2009, nghiệm thu hoàn thành đưa vào sử dụng vào tháng 7/2012.
Sau quá trình chạy thử, dây chuyền công nghệ chế biến phân hữu cơ từ rác thải sinh hoạt không phù hợp với thực tế rác thải sinh hoạt của Hải Dương. Để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc quản lý, vận hành nhà máy, Sở Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT) tỉnh Hải Dương đã chủ trì tham mưu với UBND tỉnh bàn giao nhà máy từ Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương sang Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương và từ Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương sang Công ty cổ phần Quản lý công trình đô thị Hải Dương.
Mới đây, tiến hành thanh tra đột xuất đối với các đơn vị, cá nhân có liên quan trong việc quản lý, sử dụng vốn vay ODA và chuyển giao thực hiện dự án Nhà máy chế biến phân hữu cơ từ rác thải sinh hoạt tỉnh Hải Dương, Thanh tra tỉnh Hải Dương phát hiện nhiều thiếu sót, tồn tại.
Cụ thể, theo nội dung kết luận thanh tra chỉ rõ, Cơ quan tín dụng Tây Ban Nha (ICO) chậm thông báo cho Bộ Tài chính ghi thu ngân sách trung ương và ghi chi cho Ngân hàng Phát triển Việt Nam để cho vay lại đối với chủ dự án số tiền 14,6 tỷ đồng dẫn đến Ngân hàng Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Hải Dương thông báo ký nhận nợ với Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương thiếu 14,6 tỷ đồng.
Cơ quan thanh tra kết luận, trong quá trình bàn giao Nhà máy từ Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương sang Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương quản lý, sử dụng còn có thiếu sót, tồn tại như: hình thức bàn giao nguyên trạng là không đúng theo quy định; không tham mưu với UBND tỉnh xin ý kiến chấp thuận bằng văn bản của Bộ Tài chính theo quy định; không thông báo và xin ý kiến Ngân hàng Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Hải Dương chấp thuận bằng văn bản trước khi thực hiện bàn giao tài sản, bàn giao công nợ, trách nhiệm và nghĩa vụ trả nợ vốn vay ODA.
Đồng thời, trong quá trình chuyển giao Nhà máy từ Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương sang Công ty cổ phần Quản lý công trình đô thị Hải Dương quản lý, sử dụng còn có thiếu sót như: chưa xin ý kiến chấp thuận bằng văn bản của Bộ Tài chính; chưa định giá giá trị tài sản trên đất còn lại của Nhà máy đã được đầu tư từ nguồn vốn ngân sách tỉnh theo nhiệm vụ UBND tỉnh Hải Dương giao tại quyết định số 3151 ngày 3/11/2016.
Về trách nhiệm của các bên liên quan, Cơ quan thanh tra xác định: Cơ quan tín dụng Tây Ban Nha có trách nhiệm trong việc chậm thông báo tình hình thực hiện giải ngân từng đợt để thanh toán theo hợp đồng và ghi nợ cho Bộ Tài chính. Lãnh đạo Sở KHĐT phụ trách lĩnh vực và cán bộ có liên quan chịu trách nhiệm trong việc có thiếu sót trong việc tham mưu với UBND tỉnh chuyển giao Nhà máy xử lý rác thải ODA từ Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương sang Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương và từ Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương sang Công ty cổ phần Quản lý công trình đô thị Hải Dương.
Lãnh đạo Sở Tài chính phụ trách lĩnh vực và cán bộ có liên quan chịu trách nhiệm trong việc chưa thực hiện hết chức trách, nhiệm vụ được giao trong việc tham mưu chuyển giao Nhà máy xử lý rác thải ODA từ Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương sang Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương và tham mưu định giá giá trị tài sản trên đất còn lại của Nhà máy đã được đầu tư từ nguồn vốn ngân sách tỉnh khi thực hiện chuyển giao Nhà máy từ Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương sang Công ty cổ phần Quản lý công trình đô thị Hải Dương.
Ngoài ra, nguyên Giám đốc và cán bộ thực hiện dự án của Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương chịu trách nhiệm trong việc do không xây dựng kế hoạch rút vốn nước ngoài hàng năm, không lập báo cáo giải ngân hàng quý gửi Bộ Tài chính theo quy định; thiếu trách nhiệm theo dõi quá trình nhập khẩu vật tư thiết bị của dự án và các điều khoản có liên quan tới các điều khoản thanh toán quy định trong hợp đồng thương mại dẫn đến chậm phát hiện số liệu giải ngân vốn dự án thiếu. Có thiếu sót trong việc thực hiện hợp đồng vay vốn ODA đã ký với Ngân hàng Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Hải Dương.
Thanh tra tỉnh Hải Dương kiến nghị Công ty cổ phần Môi trường đô thị Hải Dương có trách nhiệm trả lãi vốn vay ODA với số tiền ngân sách nhà nước và cá nhân đã tạm ứng trả nợ thay cho Công ty khi nhận nợ bổ sung 1,1 tỷ đồng. Nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm sâu sắc về những thiếu sót. Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương có trách nhiệm trả gốc, lãi vay ODA với số tiền ngân sách nhà nước và cá nhân đã tạm ứng trả nợ thay cho Công ty khi nhận nợ bổ sung 11,2 tỷ đồng theo đúng cam kết.