Cải tạo chung cư cũ tại TP HCM: Không để dân mua 'nhà ổ chuột'

Nhiều chung cư trên địa bàn thành phố xuống cấp trầm trọng.

Giao nghĩa vụ cho quận - huyện

Sở xây dựng TP HCM cho biết, thời gian tới thành phố sẽ thực hiện chỉnh trang, xây mới 174 chung cư cũ. Đặc biệt, trong 6 tháng tới các sở ngành cùng quận – huyện phối hợp thẩm định 474 chung cư trên địa bàn. Muốn thực hiện chương trình chỉnh trang đô thị nhanh chóng thành phố đang yêu cầu Sở Xây dựng phân cấp cho các quận – huyện để đẩy nhanh tiến độ cũng như giảm bớt gánh nặng cho Sở.

Sở đang yêu cầu thành phố phân cấp quận – huyện lập kế hoạch, thẩm định nhà đầu tư, bồi thường, tháo dỡ… Liên quan đến vấn đề phân cấp cho quận – huyện để đẩy nhanh tiến độ thực hiện xây mới chung cư cũ, đa phần các quận – huyện tán thành chủ trương nhưng băn khoăn về kinh phí thực hiện kiểm định.

Nếu như quận – huyện không được tạm ứng trước thì khó khăn hơn. Song một số quận cũng băn khoăn, phân cấp thẩm định và kiểm định hoàn toàn mang tính chuyên môn quận không có nhân sự này. Các quận đề nghị giống như đề xuất của Sở Tư pháp là Sở Xây dựng xem xét hồ sơ thẩm định, quận – chỉ huyện tổ chức công bố. Như vậy sẽ phù hợp hơn nhiều.

Mong muốn phân cấp để quận – huyện triển khai sớm, Sở Tư pháp cho rằng, thành phố tăng cường ủy quyền cho quận – huyện nhưng cần làm rõ phân cấp và ủy quyền vì yêu cầu pháp lý của hai nội dung này hoàn toàn khác nhau.

Thành phố muốn phân cấp thì phải có văn bản (không có thời gian cụ thể), còn ủy quyền chỉ trong thời gian ngắn. Nên cụ thể các vấn đề tránh xảy ra tranh chấp sau này.

Theo Sở Tư pháp, Sở Xây dựng không có quyền phân cấp, không thể ban hành các văn bản pháp luật. Đảm bảo đúng pháp luật đòi hỏi thành phố giao quận – huyện chủ động rà soát các chung cư, chuyển hồ sơ về Sở Xây dựng rồi sở mới ban hành quy định, còn không nhất định phải chờ văn bản cho phân cấp của Thủ tướng.

Trước những băn khoăn về phân cấp trách nhiệm quản lý cho quận – huyện trong việc xây mới chung cư cũ, ông Lê Văn Khoa – Phó Chủ tịch UBND TP HCM cho rằng, quan điểm của thành phố là thực hiện và xử lý nhanh về tài sản, tính mạng cho người dân, chỉnh trang đô thị. Phân cấp mạnh về cho quận – huyện nhằm đẩy nhanh tiến độ cũng như tăng trách nhiệm quận – huyện. Tuy nhiên, tăng tính chủ động cho cơ sở không có nghĩa Sở không có nhiệm vụ. Sở Xây dựng còn phải tăng tính trách nhiệm nhiều hơn.

Đảm bảo quyền lợi cho dân

Liên quan đến việc xây mới chung cư cũ, thành phố cho biết trong quá trình tháo dỡ và xây mới thành phố sẽ đảm bảo quyền lợi của người dân đang sinh sống ở các chung cư cũ. Theo đó, tất cả các người dân ở đây được tái định cư tại chỗ.

Dự kiến, các hộ dân không phải trả tiền thêm cho căn hộ mới, đồng thời được quyền chuyển nhượng hợp đồng mua căn hộ hình thành trong tương lai… Xung quanh việc xây mới chung cư cũ nhiều ý kiến nêu quan điểm, thành phố phải có cơ chế, chính sách cụ thể để người dân không bị ảnh hưởng. Ông Nguyễn Đức Trọng – Chủ tịch UBND quận 10 thông tin, quận đã thực hiện tham khảo ý kiến người dân sống ở chung cư cũ trên địa bàn.

Hơn 90% người dân có nhu cầu tái định cư tại chỗ. “Chúng tôi đề xuất UBND thành phố, Sở Xây dụng cùng các quận – huyện ngồi lại với nhau bán kỹ phương án bồi thường. Bởi tính toán quyền lợi không đơn giản 1m2 nhà mới đổi 1m2 nhà cũ. Vì căn góc khác căn bên trong, một căn nhà 4 tầng khác 18 tầng rồi còn giá trị không gian…

Rất nhiều vấn đề liên quan đến quyền lợi người dân cần được xem xét kỹ lưỡng hơn”, ông Nguyễn Đức Trong phân tích. Ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản thành phố (HoREA) nói: “Tôi ủng hộ để người dân tái định cư tại chỗ. Trường hợp chủ đầu tư xây mới lớn hơn thì người dân phải trả tiền, cho nên cần cơ chế nguồn vốn để người dân tiếp cận vốn với lãi suất ưu đãi như 10 – 15 năm.

Không có cơ chế người dân sẽ bán suất tái định cư để mua nhà ổ chuột. Để tình trạng này xảy ra đồng nghĩa chúng ta không thể chỉnh trang được”. Theo ông Châu, để công tác xây dựng chung cư mới tốt hơn thành phố cần xem lại chỉ tiêu dân số tăng số lượng căn hộ. Chỉ tiêu tăng dân số hiện nay giao cho các quận – huyện không đúng, đang kiềm hãm sự phát triển của thành phố.

Bàn về giải pháp tối ưu nhất cho việc xây mới chung cư cũ, ông Lê Văn Khoa – Phó Chủ tịch UBND thành phố yêu cầu Sở Xây dựng tiêu chí đánh giá, lựa chọn nhà đầu tư.

Trong đó, tiêu chí minh bạch, rõ ràng tránh xảy ra tranh chấp khiếu nại. Cố gắng đánh giá và phân nhóm ra để tạo thuận lợi và kích thích nhà đầu tư hướng đến phương án hài hòa lợi ích giữa các bên. Song song đó, Sở xây dựng cùng quận – huyện phải tính toán quỹ nhà tạm cư.

Nghĩa là phải tổ chức tạm cư hoặc nhận tiền để người dân có chỗ tạm cư tương đối trong khi chờ nhà mới vì không phải nhà đầu tư nào cũng có nhà tạm cư sẵn. “Sở ngành và quận – huyện phải tiến hành kiểm định sau khi được phân cấp. Nếu cứ đủng đỉnh thì sẽ chậm tiến độ thực hiện mà Thủ tướng yêu cầu”, ông Khoa nhấn mạnh. Thành phố cũng yêu cầu HoREA với tư cách đại diện cho các doanh nghiệp, đồng thời tham mưu cho UBND thành phố đưa ra những kiến nghị về vấn đề này sớm, nhằm hài hòa lợi ích giữa thành phố, người dân và doanh nghiệp.