Cần bổ trợ kỹ năng thực hành

Theo ông Đỗ Thanh Bình - Giám đốc hợp tác quốc tế Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA), mỗi năm, Việt Nam đào tạo thêm khoảng 50.000 nhân lực CNTT nhưng trong số này có tới 70% nhân lực phải đào tạo lại, tham gia thêm các khóa học để bổ sung, nâng cao các kỹ năng còn thiếu, yếu.

Trước đó, báo cáo thị trường IT Việt Nam năm 2023 của Topdev, một nền tảng chuyên tuyển dụng nhân sự ngành IT tại Việt Nam cũng chỉ ra, khi sinh viên tốt nghiệp ngành IT chỉ 35% đáp ứng được yêu cầu của nhà tuyển dụng.

Cũng như nhiều ngành nghề khác, sinh viên IT mới ra trường thường ít kinh nghiệm dù hiện nay các nhà trường đã chú trọng việc đào tạo gắn kết với doanh nghiệp, tăng cường thời gian thực hành, thực tập… Các doanh nghiệp đánh giá ngay cả những cử nhân, kỹ sư có thành tích học tập tốt nhưng khi trực tiếp làm việc lại chưa thể ứng dụng ngay các kiến thức, kỹ năng vào công việc vì thiếu va chạm. Đặc biệt, một yêu cầu quan trọng đối với nhân lực IT là khả năng ngoại ngữ hiện chưa nhiều người đáp ứng được.

Ông Đỗ Thanh Bình chỉ ra một thực tế hiện nay đó là khi đi làm, nhiều người trẻ có xu hướng làm xong công việc của mình, quay trở về nhà nghỉ ngơi và hôm sau lại đi làm, không có định hướng sẽ làm chủ sản phẩm, tiến tới là có thể làm leader trong nhóm, trong doanh nghiệp. Điều này sẽ làm hạn chế khả năng phát triển của chính bản thân và doanh nghiệp. Vì vậy, ông Bình đề xuất bên cạnh việc chú trọng đến đào tạo kỹ năng cứng cho sinh viên trong trường đại học, các trường cần chú ý đến việc đào tạo kỹ năng mềm, cụ thể ở đây là tư duy “làm chủ”. Kỹ năng phân tích cũng rất quan trọng, giúp giải quyết vấn đề một cách chủ động, kịp thời. Kỹ năng học nhanh, tự học cần được rèn luyện liên tục vì công nghệ biến đổi từng ngày, chúng ta phải học tập rất nhanh để có thể đáp ứng được nhu cầu phát triển của công nghệ, bắt kịp xu hướng của thời đại.

Trên thực tế, thị trường việc làm IT tại Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ chưa từng có, đặc biệt trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), điện toán đám mây và an ninh mạng. Nhu cầu tuyển dụng nhân sự công nghệ cao đang tăng mạnh, với mức lương mơ ước trong thị trường lao động hiện nay. Thống kê mức lương trung bình của lập trình viên tại Việt Nam vào năm 2024 dao động khoảng 27-73 triệu đồng/tháng, tùy thuộc vào kỹ năng và kinh nghiệm. Tuy nhiên, như phân tích ở trên, để đạt được “mức lương trong mơ”, chỉ riêng việc học kiến thức trên lớp thôi là chưa đủ mà cần trau dồi rất nhiều kỹ năng cần thiết khác. Mỗi người ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường cần nhận thức rõ sự thiếu hụt trong kỹ năng và chuyên môn để liên tục cầu thị học hỏi. Thái độ và sự nỗ lực cũng là chìa khóa để doanh nghiệp tuyển dụng, cân nhắc mức lương, thưởng cho mỗi vị trí công việc hoặc đào thải khỏi đơn vị để tạo cơ hội cho những người khác tốt hơn.

Theo số liệu từ Bộ Thông tin và Truyền thông, thị trường IT Việt Nam cần bổ sung ít nhất 500.000 lao động công nghệ từ nay đến năm 2025. Hiện có khoảng 70% trên tổng số trường đại học và cao đẳng ở Việt Nam đang đào tạo nhóm ngành CNTT. Cung sẵn, cầu cũng rộng mở nhưng hai bên có gặp nhau hay không đòi hỏi sự nỗ lực từ các cơ sở đào tạo, doanh nghiệp và nhất là người học.