Cần đánh giá rõ tác động của đề xuất 'siết' nhận bảo hiểm một lần

Cụ thể, trong văn bản thẩm định, Bộ Tư pháp cho biết, báo cáo đánh giá tác động chính sách của Bộ LĐTB&XH xác định số lượng hưởng bảo hiểm xã hội một lần tăng nhanh chóng dẫn tới độ bao phủ bảo hiểm xã hội tăng chậm.

Xuất phát từ thực tế này, Bộ LĐTB&XH đề xuất giải pháp điều chỉnh quy định điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo hướng, người lao động chưa đến tuổi nghỉ hưu mà sau một năm không tham gia bảo hiểm xã hội đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần thì mức hưởng cho mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội bằng một lần mức tiền lương bình quân tháng đã đóng bảo hiểm xã hội...

Đối với đề xuất này, Bộ Tư pháp cho rằng Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 đã quy định cụ thể, chặt chẽ các trường hợp gười lao động được hưởng bảo hiểm xã hội một lần (Điều 60 và Điều 77).

Việc ban hành Nghị quyết 93/2015 của Quốc hội về sửa Điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội trước đây chỉ mang tính chất tạm thời, xuất phát từ thực tế đời sống và nguyện vọng của người lao động làm việc trong các khu công nghiệp, các doanh nghiệp có thời gian đóng ngắn, có nhu cầu nhận bảo hiểm xã hội một lần để trang trải cuộc sống trước mắt.

Đồng thời, do việc triển khai công tác thông tin tuyên truyền, giải thích chính sách chưa được quan tâm đúng mức, kịp thời nên người lao động chưa hiểu được ý nghĩa, mục đích của các quy định mới của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, đặc biệt là quy định về giải quyết bảo hiểm xã hội một lần.

Việc thực hiện giải pháp mà Bộ LĐTB&XH có thể dẫn đến mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần thấp hơn so với mức hưởng hiện nay. Do đó, để tránh gây ra những phản ứng xã hội không tốt như trường hợp Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, Bộ Tư pháp đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, đánh giá kỹ tác động chính sách, nhất là về lộ trình giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội một lần, tránh gây ra tâm lý hoang mang cho người lao động.

Đối với đề xuất giảm thời gian đóng vào quỹ bảo hiểm từ 20 năm xuống 15 năm để nhiều người hưởng lương hưu, Bộ Tư pháp cho rằng giải pháp này sẽ góp phần thúc đẩy gia tăng số lượng người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, phù hợp với tinh thần, mục tiêu của Nghị quyết 28 của Ban chấp hành Trung ương Đảng về các chính sách BHXH. Đây là một trong những chính sách lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của NLĐ và đảm bảo cân đối quỹ BHXH.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm định cho rằng nếu đóng với thời gian ngắn, mức lương hưu NLĐ nhận được thấp, có thể không đảm bảo mức sống tối thiểu cho NLĐ khi nghỉ hưu và có thể dẫn đến nguy cơ phải điều chỉnh lương hưu đối với người có lương hưu thấp trong tương lai, tạo gánh nặng cho ngân sách nhà nước.

Trong khi đó, dự thảo báo cáo đánh giá tác động chính sách chỉ mới đưa ra các nhận xét chung chung, chưa phân tích kỹ các tác động chính sách, nhất là tác động về kinh tế - xã hội.

“Bộ LĐTB&XH chưa làm rõ tỉ lệ lương hưu tương ứng như thế nào với thời gian đã giảm dần. Do đó, để đảm bảo tính khả thi, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung đánh giá tác động của chính sách này…”, Bộ Tư pháp chỉ rõ.