Cần lập lại trật tự ở bãi vàng 38

Bãi vàng 38 thuộc địa phận xã Phước Hòa, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam. Đây là mỏ vàng UBND tỉnh Quảng Nam cấp giấy phép cho Công ty Nguyên Thành Đạt có trụ sở ở thị trấn Khâm Đức, huyện Phước Sơn khai thác, đến năm 2016 thì hết hạn. Năm 2017, Công ty này tiếp tục được cấp phép thăm dò trên diện tích 9,26ha đến tháng 8/2019. Tuy nhiên sau đó công ty không thực hiện báo cáo kết quả thăm dò, đánh giá trữ lượng nên huyện Phước Sơn đã yêu cầu cơ quan chức năng kiểm tra, xử lý, chấm dứt hoạt động.

Thế là ngay sau khi công ty nói trên chấm dứt hoạt động, bãi vàng 38 xuất hiện nhiều đối tượng trong và ngoài tỉnh đổ xô vào đây tổ chức thành nhiều nhóm để khai thác vàng trái phép. Nhiều đoàn liên ngành của UBND huyện Phước Sơn cùng các cơ quan chức năng của huyện, tỉnh đã đi kiểm tra, truy quét. Nhưng hễ thấy lực lượng chức năng, các đối tượng bỏ trốn vào núi, khi lực lượng chức năng rời khỏi hiện trường thì các đối tượng lại tiếp tục hoạt động. Việc không đóng cửa mỏ cũng không ngăn cản triệt để được nạn khai thác vàng trái phép đã khiến khu vực này ô nhiễm môi trường, thất thoát nguồn khoáng sản và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn cao, biến nơi đây trở thành điểm nóng đáng lo ngại.

Điển hình như lúc 5h ngày 28/7/2021, Tổ công tác của Phòng Cảnh sát môi trường Công an tỉnh phối hợp với Phòng Cảnh sát cơ động tổ chức kiểm tra, truy quét hoạt động khai thác vàng trái phép tại khu vực bãi 38. Lực lượng chức năng phát hiện tại 2 khu vực thuộc bãi vàng 38 có gần 100 người đang thực hiện hoạt động khai thác vàng trái phép. 2 bãi này do ông Nguyễn Văn Hà (45 tuổi, trú huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên) và ông Hoàng Văn Trang (46 tuổi, trú xã Phước Đức, huyện Phước Sơn) điều hành.

Tổ công tác đã lập biên bản, tạm đình chỉ hoạt động khai thác vàng trái phép tại đây. Qua làm việc, ông Trang khai nhận thực hiện hoạt động khai thác vàng trái phép theo chỉ đạo của một người có tên Ngô Bá Lộc, nhưng tại thời điểm kiểm tra ông Lộc không có mặt ở hiện trường. Lực lượng chức năng đã phá hủy toàn bộ công cụ, phương tiện phục vụ khai thác vàng trái phép, gồm: 9 lán trại, 9 máy nổ, 2 máy phát điện, 5 cối xay, nhiều công cụ khác có liên quan; đồng thời đẩy đuổi gần 100 người ra khỏi khu vực khai thác trái phép.

Trưởng Công an huyện Phước Sơn, Thượng tá Nguyễn Quốc Tuấn cho biết, đây không phải lần đầu lực lượng công an truy quét, đẩy đuổi các đối tượng khai thác vàng trái phép tại bãi vàng 38. Trước đó vào ngày 16/6/2021, lực lượng công an huyện tiến hành truy quét tại khu vực bãi vàng 38, kiểm tra phát hiện có 12 lán trại, 30 đối tượng khai thác vàng trái phép dọc theo các bờ suối. Do địa hình đồi núi, các phương tiện máy móc đặt trong hầm, không thể tạm giữ để xử lý theo quy định của pháp luật nên lực lượng chức năng đã tiêu hủy tại chỗ 12 máy nổ, máy phát điện, cối xay phục vụ việc khai thác vàng trái phép. Ngoài ra một số đối tượng đã bỏ trốn khi phát hiện lực lượng công an.

Trong đợt truy quét này, Công an huyện Phước Sơn đã tiến hành lập biên bản về khai thác khoáng sản trái phép đối với 8 cá nhân là người trực tiếp quản lý các đối tượng thực hiện hành vi khai thác vàng trái phép; đối với các đối tượng đến từ các tỉnh phía Bắc vào làm việc cho các cá nhân trên, Công an huyện cho viết cam kết không khai thác vàng trái phép và yêu cầu rời khỏi khu vực khai thác.

Qua quan sát, dù đã hết hạn khai thác từ nhiều năm qua, nhưng nơi đây chưa được thực hiện hoàn thổ đóng cửa mỏ theo quy định. Đây là địa hình xa xôi, đường sá đi lại khó khăn, các đối tượng khai thác vàng trái phép hoạt động tại nhiều điểm. Khu vực có nhiều hầm sâu, nên khi bị truy quét nhiều đối tượng đã kịp chạy vào trong đó để ẩn nấp. Các hầm thường có nhiều ngóc, ngách, lực lượng chức năng thì không thông thạo địa hình nên không thể vào sâu trong hầm được. Lâu nay, bãi vàng 38 được xem là điểm nóng tại huyện Phước Sơn, do đã xảy ra nhiều vụ tai nạn chết người liên quan đến việc làm vàng. Trong những vụ tai nạn nghiêm trọng phải kể đến vụ sạt lở núi khiến 6 phu vàng bị vùi lấp tử vong vào cuối năm 2017.

Vậy tại sao không đóng của mỏ vàng này để lập lại trật tự? Trả lời cho câu hỏi này, ông Hồ Công Điểm - Phó Chủ tịch UBND huyện Phước Sơn cho hay, bãi vàng 38, tỉnh đã giao cho huyện thực hiện đóng cửa mỏ. Tuy nhiên kinh phí để thực hiện đóng cửa mỏ quá lớn, khoảng trên 500 triệu đồng nên chưa thể thực hiện được. “Tỉnh nói sử dụng nguồn kinh phí ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường mà Công ty Nguyên Thành Đạt đã nộp ngân sách trước đây để thực hiện. Thế nhưng nguồn này chỉ có 150 triệu đồng nên không đủ, trong khi huyện thì không có nguồn” - ông Điềm thông tin.

Ông Điềm cũng cho biết, huyện cũng đã báo cáo lên tỉnh để xin kinh phí hỗ trợ đóng cửa mỏ, nhưng chưa thấy tỉnh trả lời. Vừa qua cũng có doanh nghiệp muốn vào đầu tư khai thác chỗ này, nhưng tỉnh nói theo quy định thì phải đóng cửa mỏ rồi mới tính việc cấp phép khai thác lại... “Trước mắt, huyện tiếp tục truy quét, đẩy đuổi; đồng thời chỉ đạo Phòng TN&MT huyện hạch toán lại kinh phí đóng cửa mỏ để đề xuất cụ thể lại với UBND tỉnh” - ông Điềm nói.