Cần sớm thực hiện miễn phí sách giáo khoa cho học sinh

Giữa tuần qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục. Tại đây, liên quan đến vấn đề sách giáo khoa giáo dục phổ thông, ông Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cho biết, Thường trực Ủy ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu theo hướng có bộ sách giáo khoa dùng chung, đồng thời có thể có những sách giáo khoa khác là tài liệu tham khảo; nghiên cứu từng bước miễn phí sách giáo khoa cho học sinh.

Lâu nay sách giáo khoa luôn là “điểm nóng” đối với toàn xã hội, sự lo lắng của những bậc phụ huynh và gia đình đầu năm học khi “năm nào cũng phải mua sách mới”. Ở góc độ xã hội là một sự tốn kém, lãng phí không hề nhẹ. Chưa kể sự độc quyền xuất hiện những tiêu cực trong vấn đề sách giáo khoa. Vừa qua, Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội đã tuyên án phạt 8 bị cáo trong vụ án sai phạm xảy ra tại Nhà xuất bản Giáo dục. Cựu Chủ tịch Nhà xuất bản Giáo dục Nguyễn Đức Thái bị Tòa tuyên phạt 12 năm tù về tội “Nhận hối lộ” khi trong quá trình thực hiện các gói thầu, ông Thái đã nhận hối lộ của 2 nhà thầu Phùng Vĩnh Hưng và Minh Cường Phát tổng số tiền gần 25 tỷ đồng.

Trước ý kiến nghiên cứu từng bước miễn phí sách giáo khoa cho học sinh, ông Lê Như Tiến, nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội (nay là Uỷ ban Văn hoá và Xã hội của Quốc hội) bày tỏ quan điểm cần miễn phí sách giáo khoa cho học sinh.

Ông Tiến phân tích: Từ quan điểm chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, chúng ta đã miễn học phí cho học sinh các cấp, một số địa phương đã hỗ trợ bữa ăn trưa cho học sinh tiểu học. Vậy tại sao bây giờ chúng ta không miễn phí sách giáo khoa cho học sinh?

Ông Tiến chỉ rõ: Nếu tiết kiệm được cho ngân sách từ những công trình lãng phí nhiều năm, những quy hoạch treo, những bệnh viện nghìn tỷ chục năm nay chưa vận hành, cùng nhiều công trình khác thì chúng ta dư sức miễn phí sách giáo khoa cho học sinh. Nếu làm được việc này sẽ giảm tải gánh nặng cho phụ huynh học sinh, đặc biệt là các gia đình có hoàn cảnh khó khăn, nhiều con đi học.

Ông Tiến nói thêm rằng: Sách giáo khoa năm nào cũng thay đổi, gây lãng phí cho xã hội. Cách đây vài chục năm chúng tôi đi học, sách giáo khoa anh học xong để lại cho em học, đó là việc bình thường. Hàng chục năm không thay đổi sách và vẫn đào tạo nên những con người giỏi, cống hiến cho đất nước. Nên chăng đã miễn học phí thì nên miễn luôn sách giáo khoa. Đó là chủ trương hết sức nhân văn. Bởi chúng ta coi giáo dục là quốc sách.

Ông Nguyễn Anh Trí - Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ cho hay, cách đây vài năm chính cá nhân ông cũng đề xuất cần miễn phí sách giáo khoa cho học sinh. Tuy nhiên việc này đang có điểm vướng. Đó là, hiện nay theo quy định chương trình có nhiều bộ sách. Mỗi trường được lựa chọn một bộ sách từ nhiều bộ sách để giảng dạy. Ví dụ trong nhà có 2 đứa con. Một đứa lớp 6, một đứa lớp 5. Sang năm em lên lớp 6 không học được sách của anh mình vì sang năm trường lại chọn bộ sách khác. Vậy biết trường chọn bộ sách nào đâu mà nhà nước cho tiền để mua? Mỗi năm nhà nước dành 5.000 - 6.000 tỷ đồng mua sách cho học sinh không phải là số tiền lớn so với ngân sách của đất nước ta hiện nay, và có thể đáp ứng được. Nhưng biết mua bộ sách nào để hỗ trợ tiền?

“Do đó, vấn đề quan trọng nhất đã được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đặt ra khi ngày 13/8 thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, đó là yêu cầu phải nghiên cứu để có một bộ sách dùng chung” - ông Trí nói và nhấn mạnh phải quy về một bộ sách chung là bộ sách chuẩn, hay nhất, dùng được trong cả nước.

Bà Bùi Thị An - ĐBQH khoá XIII cho hay, miễn phí sách giáo khoa cho học sinh là điều rất tốt. Tuy nhiên, giáo khoa phải có bộ chung, phải là chuẩn. Bây giờ đang có rất nhiều bộ sách, vậy biết miễn phí cho bộ sách nào? hay miễn phí cho tất cả các bộ. “Cho nên, trước hết nên miễn phí sách giáo khoa cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn, học sinh ở vùng sâu, vùng xa” - bà An đặt vấn đề.

Ông Đào Trọng Thi - nguyên Giám đốc Đại học quốc gia Hà Nội nêu rằng, nhà nước cần cân nhắc xem có đủ điều kiện để mua sách cho học sinh. Vấn đề này Bộ Tài chính cần xem xét và có ý kiến xem ngân sách có chuẩn bị được hay không?. Nếu miễn được sách giáo khoa cho học sinh là rất tốt. Chúng ta đã miễn, hỗ trợ học phí cho học sinh công lập và tư thục, một số địa phương đã hỗ trợ bữa ăn trưa cho học sinh tiểu học. Bây giờ, nếu miễn phí sách giáo khoa là hết sức nhân đạo và nhân văn đúng với tinh thần giáo dục là quốc sách.

Ông Thi cũng cho rằng, cần phải đảm bảo công bằng trong giáo dục. Cùng là học sinh thì trường công được miễn phí thì trường tư cũng phải được hỗ trợ.