Cảnh báo ngộ độc từ quả dại

Tử vong do ăn quả hồng trâu

Theo Bệnh viện Nhi Trung ương, vào rạng sáng ngày 4/10, Khoa Cấp cứu Chống độc của Bệnh viện tiếp nhận 8 bệnh nhi từ 9-13 tuổi, ở huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai bị ngộ độc do ăn quả hồng trâu.

Trước đó, từ trưa ngày 2/10 trên đường từ trường về nhà, một nhóm khoảng 17 em học sinh thấy quả dại trên đồi chín nên hái ăn. Khoảng 3 giờ sau ăn, các em xuất hiện tình trạng nôn, lơ mơ, mệt mỏi, choáng váng kèm đau bụng dữ dội. Sau khi theo dõi, thấy tình trạng của các em ngày càng nặng, ngay trong ngày, 9 gia đình đưa con đến Bệnh viện đa khoa huyện Văn Bàn để cấp cứu và được chẩn đoán trẻ bị ngộ độc quả hồng trâu.

Các bác sĩ tại đây đã nhanh chóng xử trí bằng gây nôn, truyền dịch, lợi tiểu, nhuận tràng cho 9 học sinh. Tuy nhiên, 1 em đã tử vong do diễn biến bệnh nhanh, nặng và cấp tính. Trong đêm 3/10, 8 học sinh còn lại được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương để tiếp tục theo dõi và điều trị. Các học sinh nhẹ hơn được điều trị ở bệnh viện huyện.

TS.BS Lê Ngọc Duy, Trưởng khoa Cấp cứu chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, ngay khi tiếp nhận 8 trường hợp này, các bác sĩ đã tiếp tục hỗ trợ chức năng sống, bù dịch, điều chỉnh rối loạn toan kiềm, trợ gan và làm các xét nghiệm để chẩn đoán bệnh (xét nghiệm máu, khí máu, chức năng gan thận, siêu âm tim, điện tim, độc chất..). Hiện tại tình trạng của cả 8 trẻ đều tạm thời ổn định, chưa nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, các bệnh nhi đều có tình trạng rối loạn nhịp tim, chỉ số men gan tăng, có biểu hiện hủy hoại tế bào gan, một số trẻ còn đau bụng.

BS Duy thông tin, các bệnh nhi sẽ tiếp tục được hội chẩn chuyên khoa tim mạch, gan mật, ngoại… đồng thời làm các xét nghiệm độc tố để phát hiện kịp thời các biến chứng khác của bệnh.

Đây không phải là vụ ngộ độc tập thể có người tử vong đầu tiên do ăn quả hồng trâu. Trong tháng 8 vừa qua, tại tỉnh Hà Giang cũng có 2 trẻ nhỏ tử vong do ăn quả này. Độc tố của quả hồng trâu là alcaloid, chứa chính trong nhân hạt của quả, gây tác động chủ yếu lên tế bào cơ tim và gây phù phổi cấp.

Tuyệt đối không ăn hoa quả, thực vật lạ

Hàng năm, các phương tiện thông tin đại chúng thường xuyên cảnh báo về những vụ việc trẻ tử vong do ngộ độc quả hồng trâu. Tuy nhiên do người dân, đặc biệt là trẻ em tại các tỉnh khu vực miền núi có thói quen hái, sử dụng, ăn “chơi” các loại quả rừng, nên nguy cơ xảy ra ngộ độc, ảnh hưởng đến tính mạng vẫn xảy ra liên tiếp.

Theo BS Duy, việc phát hiện sớm và xử trí kịp thời là giải pháp quan trọng cứu sống bệnh nhân khi ăn quả hồng trâu. Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho các trường hợp bị ngộ độc hồng trâu mà chủ yếu là điều trị căn nguyên và điều trị triệu chứng.

BS Duy khuyến cáo: Khi phát hiện trẻ có biểu hiện ngộ độc do ăn quả hồng trâu cần gây nôn, rửa dạ dày càng sớm càng tốt, dùng 4-6 gói sorbitol (nếu không có thể cho uống lòng trắng trứng), tăng cường thải độc tố, duy trì chức năng sống (trợ tim-mạch, trợ hô hấp, suy gan chống co giật, chống phù phổi cấp…), xét nghiệm, theo dõi và điều chỉnh chất điện giải trong máu cho trẻ. Gia đình khi thấy con ăn phải quả hồng trâu cần cho con uống nhiều nước và gây nôn, sau đó nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất bằng xe cơ giới (tuyệt đối không để trẻ đi bộ).

Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) khuyến cáo người dân tuyệt đối không ăn hoa quả, thực vật lạ, nghi ngờ có độc dù chỉ một lần. Cục An toàn thực phẩm cũng đề nghị Sở Y tế một số tỉnh/thành phố miền núi phía Bắc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục kiến thức an toàn thực phẩm và biện pháp phòng chống ngộ độc thực phẩm do độc tố tự nhiên cho cộng đồng. Khi xuất hiện các triệu chứng ngộ độc cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu, điều trị kịp thời.

Cây hồng trâu (tên khoa học: Capparis versicolor Griff), họ Màn màn (Capparaceae). Tên gọi theo địa phương khác là cây rom, cây mề gà, cây khua mật, cây móc quạ (Thái Nguyên), chi pản sloa (Cao Bằng)... Cây hồng trâu thường mọc ở khu vực núi đá, quả tròn to gần bằng quả trứng gà, vỏ nhẵn mượt không có lông, quả non vỏ màu xanh nhạt, khi quả chín vỏ có màu tím và hơi mềm, bên trong có lớp vỏ mầu hồng, mỗi quả có từ 4-6 hạt, các hạt có một lớp cùi màu trắng đục, nhiều nước và mềm bao bọc, bên trong cùi có một hạt to bằng hạt ngô có màu tím và hơi dẹt. Quả hồng trâu chín vào tháng 6, 7, 8 hằng năm.