Cát tặc có chức vụ

Tất nhiên, từ hành vi phạm pháp của một cá nhân để “vơ đũa cả nắm” tất cả cán bộ đều xấu là quy chụp, thiếu căn cứ. Song, cũng phải thẳng thắn với nhau một điều là luồng ý kiến trên không phải hoàn toàn vô lý. Vấn nạn khai thác cát trái phép đang diễn ra khá phổ biến ở nhiều địa phương, rất khó kiểm soát không phải là tự nhiên và vô cớ.

Có nơi, có lúc cát tặc ngang nhiên lộng hành, tự do khai thác cát trái phép mà không gặp bất cứ trở ngại nào từ phía các cơ quan chức năng tại địa phương. Đôi khi lực lượng chức năng “ra quân” thì cát tặc lại lui vào “hoạt động bí mật”, lén lút khai thác cát vào đêm khuya thanh vắng, khi mà công an hay lãnh đạo chính quyền đều phải... đi ngủ.

Không hề quá khi nói rằng, ở một số địa phương việc xử lý vấn nạn cát tặc một cách triệt để gần như là... bất khả thi. Dù Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nhiều lần yêu cầu các địa phương phải xử lý dứt điểm vấn nạn cát tặc, đảm bảo an toàn lòng sông, đồng ruộng hai bên bờ của dân, nhất là những cây cầu huyết mạch giao thông. Song, có vẻ như đây là nhiệm vụ quá khó đối với không ít địa phương hiện nay.

Dĩ nhiên, địa phương nào khi bị Chính phủ nhắc nhở, bị báo chí nêu tên vì để cát tặc lộng hành đều có “lý do chính đáng” để giải thích. Đại loại như lực lượng chức năng mỏng, các đối tượng cát tặc lại lén lút “thoắt ẩn, thoắt hiện” nên rất khó bắt quả tang để xử lý. Hay hành lang pháp lý hiện chưa đủ sức răn đe, phòng ngừa vì khó xử lý hình sự...

Cát tặc muốn khai thác cát trái phép phải có tàu lớn, động cơ hoạt động sẽ gây ồn mà còn là “thoắt ẩn, thoắt hiện”, không lẽ các loại tội phạm khác sẽ trở thành... bóng ma, không thể trừng trị? Câu chuyện ở đây chỉ là chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng có muốn xử lý và có cương quyết xử lý hay không mà thôi.

Còn về hành lang pháp lý chưa chặt, khó xử lý hình sự thì cũng chưa hẳn. Chẳng phải là đã có khá nhiều đối tượng cát tặc bị công an các địa phương tống vào “kho” đó sao? Chỉ cần chính quyền địa phương, lực lượng chức năng như công an, GTVT... quyết tâm, không khó để xử lý các đối tượng cát tặc, dù chúng có thủ đoạn tinh vi đến đâu.

Nói như vậy không có nghĩa ở tất cả các địa phương xảy ra vấn nạn cát tặc đều có sự làm ngơ, thiếu trách nhiệm của các lực lượng chức năng. Song, nói đến cùng thì việc không thể xử lý dứt điểm vấn nạn này cũng là trách nhiệm không thể chối cãi của chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng có liên quan.

Nếu không phải là làm ngơ, thiếu trách nhiệm, thì chí ít chính quyền địa phương và lực lượng chức năng trên địa bàn cũng chưa làm “tròn vai”, mới để các đối tượng cát tặc có cơ hội tàn phá lòng sông. Nếu muốn, các cơ quan chức năng lúc nào cũng có thể “bắt sống” các đối tượng cát tặc khi chúng vươn vòi xuống sông hút cát trái phép.

Đó là còn chưa kể ở một vài nơi, đôi khi có những cán bộ, công chức, viên chức bảo kê, dung dưỡng vì đã cầm tiền chung chi của các đối tượng cát tặc. Khi mà người thực thi công vụ đã nhận lót tay của tội phạm thì đương nhiên phải giúp chúng, bởi “há miệng mắc quai”, làm sao có thể cương quyết xử lý một cách triệt để cát tặc đây?

Nói như vậy không hề võ đoán, vô căn cứ chút nào. Thực tế đã xảy ra nhiều vụ lãnh đạo xã, thậm chí là lãnh đạo huyện dù biết chuyện cát tặc lộng hành nhưng vẫn vờ như không nghe, không thấy. Làm gì có ai không sợ bị cấp trên phê bình, khiển trách vì để tội phạm lộng hành trên địa bàn? Điều đó chỉ có thể lý giải có sự chung chi nên cố tình làm ngơ, bảo kê cho các đối tượng cát tặc ngang nhiên lộng hành.

Chẳng phải vị Phó Chánh Văn phòng Sở GTVT Ninh Bình vừa phải “nhập kho” là một ví dụ điển hình, minh chứng sống động về việc bảo kê, dung dưỡng cho hoạt động khai thác cát trái phép đó sao? Không có những cán bộ thoái hóa biến chất như vậy, liệu cát tặc có thể ngang nhiên thách thức pháp luật và lực lượng chức năng hay không?

Cát tặc là các đối tượng lưu manh, là dân thường đã khó đối phó, kiểm soát. Vậy thì cát tặc có chức vụ lại càng không thể xử lý dứt điểm, bởi chúng giấu mặt, lẩn khuất đằng sau những vẻ ngoài hào nhoáng, lời lẽ bóng bẩy, có cánh. Vì thế, công cuộc chống cát tặc còn nhiều gian nan và còn cả quãng đường dài đầy chông gai phía trước, chưa thể một sớm một chiều có thể đẩy lui được.