Cây cứu đói của xã Cư Pui

Bà con đồng bào dân tộc thiểu số ở xã Cư Pui đang thu hoạch sắn

Cư Pui là một trong những địa phương có diện tích trồng sắn tăng nhanh, năm 2010, xã mới chỉ có 332 ha nhưng đến nay diện tích đất trồng sắn đã lên đến 1.734 ha. Hiện nay bà con đã thu hoạch trên 1.000 ha. Năng suất bình quân 20 tấn củ tươi/ha. Theo giá tư thương mua tại nhà hiện nay từ 1.200 đồng đến 1.250 đồng/kg củ tươi, 3.200 đến 3.250 đồng/kg sắn lát khô.

Gia đình anh Ngô Văn Hành thuộc hộ nghèo ở thôn Ea Uôl. Hai vợ chồng và 3 đứa con nhưng chỉ có gần 1 ha đất đồi. Do đất dốc, trồng các loại cây khác không năng suất nên vợ chồng anh chuyển sang trồng sắn. Anh Hành cho biết: “Thôn Ea Uôl nghèo lắm. Cả thôn hầu như gia đình nào cũng trồng sắn, bởi nếu không có sắn thì vợ chồng con cái chẳng biết lấy gì để ăn, nhất là những thời điểm giáp hạt. Khi lấy vợ, bố mẹ chia cho mấy sào đất dốc. Mấy năm trước trồng sắn, mỗi năm bán được gần 10 triệu đồng, đủ tiền mua gạo. Năm nay chắc thu được khoảng 7 triệu đồng vì mảnh đất này trồng sắn đã nhiều năm, không bỏ phân nên đất xấu. Củ sắn vừa ít, vừa nhỏ. Thu xong sắn, vợ chồng lại tranh thủ đi làm thuê lấy tiền để trang trải thêm”.
Anh Ama Tuyên ở buôn Khóa có 2,5 sào ruộng cấy lúa nhưng nắng hạn khô cháy khi lúa chưa kịp trổ. Cứ nghĩ năm nay cả nhà sẽ đói. May mắn gia đình anh trồng được 8 sào sắn, thu được gần 20 tấn củ tươi. Ama Tuyên cho biết: “Mọi năm không khô hạn, lúa làm ra cũng đủ gạo ăn cho 6 người trong gia đình đến khi giáp hạt. Năm nay nắng hạn kéo dài, nếu không có sắn chắc phải đi vay nợ để mua gạo ăn. Làm sắn chi phí ít, bà con chủ yếu là đổi công nên số tiền bán sắn đủ mua gạo cho cả gia đình đến khi thu mùa bắp tới”.

Tranh thủ trời nắng, bà con cạo sắn phơi khô để bán giá cao hơn

Năm nay nắng nhiều nên đa số bà con thu sắn về tranh thủ cạo và thái lát phơi khô. 1 tấn củ tươi thái lát phơi khô, đủ độ được 5 tạ đến 5,5 tạ. Giá bán sắn khô từ 3.200 đến 3.250 đồng/kg trong khi 1 kg sắn củ tươi chỉ có giá 1.200 đồng. Anh Mã Văn Xuân ở thôn Ea Lang cho biết: “Gia đình có 2 ha đất trồng sắn. Nếu đào hết cũng được 40 tấn củ tươi. Gia đình bán hơn 10 tấn tươi với giá 12 triệu đồng để trả nợ tiền mua phân bón. Số còn lại tranh thủ cạo, phơi khô để bán được giá cao hơn. Bà con ở đây chủ yếu “lấy công làm lời”, tranh thủ thời gian nông nhàn để làm sắn khô. Một số bà con đi cạo sắn thuê cho tiểu thương. Cũng được hơn trăm nghìn/ngày.
Diện tích sắn ở các địa phương này tăng nhanh và trở thành “cây cứu đói” hiệu quả của hộ nghèo ở các xã vùng sâu huyện Krông Bông. Vì trồng sắn ít phải đầu tư, dễ trồng, trồng được ở nơi đất bạc màu, đồi dốc lại chịu được khô hạn. Tuy nhiên, việc phát triển ồ ạt, thiếu quy hoạch, thiếu đầu tư sẽ gây nhiều hệ lụy, ảnh hưởng lớn đến chất lượng đất vì cây sắn lấy đi rất nhiều chất dinh dưỡng trong đất, trong khi bà con không cày xới, ít bón phân; dễ bị ép giá do ứ đọng sản phẩm; diện tích rừng bị thu hẹp…
Vì vậy, các địa phương cần có quy hoạch hợp lý, để vừa đảm bảo cuộc sống cho người dân nhưng vẫn giữ được sự cân bằng. Ông Nguyễn Văn Tâm, Chủ tịch UBND xã Cư Pui cho biết: “Vụ Đông Xuân này, xã Cư Pui có 170/250 ha lúa đã bị khô hạn, mất trắng. 80 ha còn lại có khả năng bơm nước để cứu nhưng chi phí khá cao; các loại đậu, bắp không trồng được do không chủ động được nguồn nước. Nguy cơ thiếu đói của bà con hộ nghèo trong xã ở thời điểm này là rất cao. Tuy nhiên, là địa phương có trên 70% hộ dân trồng sắn với diện tích hơn 1.700 ha, nên giải quyết được vụ đói giáp hạt năm nay cho nhiều hộ gia đình. Nhưng địa phương cũng rất quyết liệt, không để bà con mở rộng thêm diện tích đất trồng sắn, làm ảnh hưởng đến cơ cấu cây trồng sau này. Đồng thời đưa ra nhiều giải pháp nhằm khắc phục tình trạng bà con phá rừng trồng sắn”.