Chặn vấn nạn lừa đảo người già

Tăng cường các biện pháp bảo vệ

Lo ngại về số vụ lừa đảo qua điện thoại ngày càng tăng, đặc biệt là những vụ lừa đảo nhắm vào người lớn tuổi, Cơ quan Cảnh sát Quốc gia Nhật Bản đã đề xuất ngành ngân hàng đưa ra các biện pháp bảo vệ mới. Theo đề xuất, bất kỳ ai trên 65 tuổi và không sử dụng thẻ ngân hàng để truy cập vào tài khoản của họ trong hơn một năm sẽ bị đình chỉ tài khoản.

Thống kê của Cảnh sát Nhật Bản, chỉ trong 6 tháng đầu năm nay, những kẻ lừa đảo đã lừa người dân khoảng 15 tỷ yên (106 triệu USD). Trong năm 2022, thiệt hại do lừa đảo đặc biệt ở Nhật Bản lên tới 37 tỷ yên (267 triệu đô la). Đây là lần đầu tiên con số này tăng lên trong 8 năm, càng thúc đẩy sự cần thiết phải tăng cường nỗ lực trấn áp tội phạm.

Lừa đảo qua điện thoại không phải là hiện tượng mới, nó đã tồn tại vài thập kỷ ở Nhật Bản bất chấp hàng loạt chiến dịch tuyên truyền người dân về những rủi ro. Một trong những thủ đoạn lừa đảo phổ biến nhất là giả làm đại diện ngân hàng và gọi điện cho các mục tiêu cảnh báo họ rằng tài khoản bị rút quá mức và họ phải hoàn tất chuyển khoản ngay lập tức để tránh một khoản phí ngân hàng lớn.

Một hình thức khác kẻ lừa tự xưng là người thân hoặc bạn bè của mục tiêu và yêu cầu giúp đỡ.

Trong khi nhiều người tỉnh táo, nhận ra thủ đoạn lừa đảo này thì không ít người cao tuổi vẫn cả tin nên sập bẫy. Thậm chí đã có trường hợp nạn nhân lớn tuổi thực hiện nhiều khoản thanh toán cho những kẻ lừa đảo trước khi nhận ra sai lầm của mình.

Bên cạnh hình thức bảo vệ trên, Cảnh sát Nhật Bản cũng đang lên kế hoạch thành lập một đơn vị mới có trụ sở tại khu vực đô thị Tokyo vào đầu năm sau để giải quyết tình trạng này.

Hiện nay tại Nhật Bản cũng có một nhóm cảnh sát thực hiện công việc ngăn chặn lừa đảo tài chính. Nhưng công việc chủ yếu của họ là giải quyết các trường hợp lừa đảo đặc biệt, bao gồm gọi điện thoại mạo danh con cái để yêu cầu người lớn tuổi chuyển tiền khẩn cấp. Tuy vậy, việc điều tra chuyên sâu của nhóm bị giới hạn như không được quyền kiểm tra camera của máy ATM.

Việc thành lập đơn vị chuyên trách mới sẽ gia tăng số lượng nhân viên điều tra, họ cũng có nhiều thẩm quyền hơn trong việc xử lý những vụ lừa đảo. Đơn vị sẽ phụ trách hầu hết quá trình điều tra, bao gồm cả việc xác định nhóm tội phạm nào có liên quan đến các vụ án hình sự.

Phản ứng trái chiều

Đề xuất mới của chính phủ Nhật Bản về việc đình chỉ thẻ ngân hàng của người lớn tuổi sau 12 tháng không sử dụng đã thu hút nhiều phản ứng trái chiều từ công chúng, trong đó nhiều người nhận ra rằng, cần phải làm gì đó để ngăn chặn các vụ lừa đảo chứ không phải là hạn chế quyền truy cập tài khoản của người dân.

Mặc dù phạm vi của đề xuất tương đối hạn chế, nhưng một số người Nhật lớn tuổi đã bày tỏ lo ngại rằng, đề xuất này có thể ngăn họ truy cập vào tài khoản ngân hàng của mình và sợ rằng các hạn chế bổ sung có thể được áp dụng nếu nó không chứng minh được hiệu quả trong việc ngăn chặn các vụ lừa đảo.

Bà Tomoko Oono - một người về hưu sống ở quận Saitama, phía Bắc Tokyo cho biết: Các ngân hàng và cảnh sát đã cố gắng ngăn chặn nó, nhưng điều đó thực sự khó khăn vì tất cả những gì đối tượng kẻ lừa đảo cần để chiếm đoạt được tiền của người già chỉ là một chiếc điện thoại di động”.

“Tôi không chắc liệu việc giới hạn quyền truy cập của người già vào tài khoản ngân hàng của họ có phải là một ý kiến hay hay không. Mẹ tôi vẫn sống một mình và bà luôn sử dụng tiền mặt vì bà không thể làm những việc như mua sắm trực tuyến. Tôi không biết bà sẽ xoay sở thế nào nếu không có tiền mặt. Chưa kể những người sống ở nông thôn và không có chi nhánh ngân hàng gần đó, giờ đây họ lại không thể rút tiền từ máy ATM thì sẽ thế nào?” - bà Tomoko Oono lo lắng.

Những phản đối tương tự đã được đưa ra trên mạng xã hội, với các bình luận trên cổng thông tin Livedoor chỉ ra rằng, đề xuất này như một sự “sự phong tỏa tiền gửi”, nó sẽ khiến cuộc sống của người già trở nên khó khăn hơn.

“Nếu mọi người không thể sử dụng thẻ của họ, tôi nghĩ điều đó sẽ chỉ làm nhiều người thêm lo lắng” - một bài đăng viết.

Lo ngại về số vụ lừa đảo qua điện thoại ngày càng tăng, đặc biệt là những vụ nhắm vào người lớn tuổi, những người thường dễ bị thuyết phục về tính hợp pháp của cuộc gọi, Cơ quan Cảnh sát Quốc gia Nhật Bản đã đề xuất ngành ngân hàng đưa ra các biện pháp bảo vệ mới. Theo đó, bất kỳ ai trên 65 tuổi và không sử dụng thẻ ngân hàng để truy cập vào tài khoản trong hơn một năm sẽ bị khóa tài khoản.