Chi tiền thừa xây dựng nông thôn mới làm công trình phúc lợi, công ích, Chủ tịch xã vướng vòng lao lý

Vướng vòng lao lý vì tự ý chi tiền thừa xây dựng nông thôn mới

Ngày 18/1/2024 tới đây, Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Tuyên Quang sẽ xét xử vụ án “Lạm dụng chức vụ quyền hạn trong thi hành công vụ” đối với ông Bùi Quang Hùng, nguyên Chủ tịch xã Mỹ Bằng (huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang). Đây là vụ án được người dân địa phương và dư luận quan tâm đặc biệt.

Theo hồ sơ bản án, năm 2011, xã Mỹ Bằng được chọn là một trong 7 xã điểm của tỉnh Tuyên Quang thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) và phải hoàn thành trong năm 2014.

Quá trình thực hiện, tính đến cuối năm 2012, xã Mỹ Bằng chỉ còn một vài tiêu chí đang hoàn thiện, nhưng khó khăn lớn nhất thời điểm đó là tiêu chí Chợ. Việc cải tạo, mở rộng, nâng cấp, xây dựng chợ trung tâm xã Mỹ Bằng với tổng diện tích là 6.714,9m² cần nguồn kinh phí rất lớn, tuy nhiên, tại thời điểm đó, UBND huyện Yên Sơn chỉ bố trí cho xã Mỹ Bằng được 500 triệu đồng để thực hiện san lấp mặt bằng.

Sau khi được Sở TNMT tỉnh giao mặt bằng cho xã quản lý, đầu năm 2014 ông Bùi Quang Hùng lúc đó là Chủ tịch UBND xã Mỹ Bằng đã tổ chức xây dựng “Đề án quy hoạch chi tiết chợ trung tâm xã Mỹ Bằng” trình Hội đồng nhân dân (HĐND) xã và được thông qua. Đề án và nghị quyết xác định nguồn vốn xây dựng chợ huy động từ nguồn xã hội hóa để xây dựng các hạng mục trong chợ.

Việc thu tiền của các hộ dân được ông Hùng giao cho kế toán xã Lương Văn Sâm và thủ quỹ xã là bà Nguyễn Thị Oanh thực hiện.

Từ tháng 6/2014 đến tháng 12/2014, đã thu được tổng số tiền 1.548.500.000 đồng của 28 hộ dân đóng góp. Sau khi Chợ trung tâm xã Mỹ Bằng được hoàn thiện, tổng số kinh phí được sử dụng xây dựng các hạng mục trong Chợ là 1.241.362.662 đồng. Số tiền còn thừa lại là 307.137.338 đồng được đưa vào “Quỹ ủng hộ xây dựng NTM” của xã năm 2014 để quản lý, sử dụng.

Về số tiền hơn 307 triệu đồng, trên cơ sở các đề xuất về khó khăn, thiếu thốn ở các thôn, xóm trong xã Mỹ Bằng, ông Hùng đã đồng ý chi số tiền thừa vào các công trình công ích, phúc lợi như: làm mái che trạm y tế xã Mỹ Bằng; Chi mua chăn bông cho học sinh Đình Bằng và trường mầm non Mỹ Bằng; Chi xây dựng phòng bảo vệ, phòng y tế, máy giặt cho trường Mầm non Đình Bằng; Chi tiền hỗ trợ trường Tiểu học Y Bằng xây nhà vệ sinh tự hoại, nhà để xe để đạt chuẩn trường Quốc gia; Chi hỗ trợ vật liệu xây bếp trường Mầm non Mỹ Bằng…

Ngoài ra, ông Hùng còn đồng ý chi 34,5 triệu đồng để khen thưởng 25 tập thể thôn có thành tích xuất sắc trong phong trào xây dựng NTM.

Tháng 6/2022, sau khi nghỉ hưu nhiều năm, ông Hùng bị các cơ quan tố tụng của huyện Yên Sơn khởi tố tội “lạm dụng chức vụ quyền hạn trong thi hành công vụ”.

Theo cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) huyện Yên Sơn, việc ông Hùng tự ý đưa khoản tiền thừa vào quỹ NTM và thực hiện chi nhiều khoản đầu tư công ích, phúc lợi mà không xin phép các hộ dân góp tiền làm chợ là chi không đúng quy định, không đúng mục đích, gây thiệt hại cho ngân sách UBND xã Mỹ Bằng số tiền 341.637.338 đồng.

Trước đó, tại bản án sơ thẩm, Hội đồng xét xử (HĐXX) TAND huyện Yên Sơn nhận định rằng: Bị cáo Hùng vì nôn nóng muốn hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới (NTM), nên đã không thực hiện đúng các quy định về tài chính, kế toán… Việc sử dụng nguồn tiền xã hội hóa huy động của nhân dân còn thừa lại nhưng không họp dân để xin ý kiến đã tự quyết định chi vào nhiều nội dung khác nhau là vi phạm quy định của pháp luật, gây thiệt hại cho UBND xã Mỹ Bằng.

Ngoài ra, cũng theo HĐXX sơ thẩm, việc chi tiền cho khen thưởng cho các tập thể cá nhân có thành tích trong phong trào xây dựng NTM mà không báo cáo xin ý kiến Thường trực Đảng ủy, Thường trực HĐND xã… là không đúng quy định.

HĐXX nhận định, hành vi của bị cáo đã trực tiếp xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của cơ quan, tổ chức, đồng thời xâm phạm đến các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân; làm giảm uy tín và lòng tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước. Vì vậy, HĐXX sơ thẩm quyết định tuyên phạt ông Bùi Quang Hùng 2 năm tù giam.

Luật sư nói không có động cơ vụ lợi

Theo luật sư Hoàng Văn Doãn, Đoàn luật sư TP Hà Nội, việc cáo buộc ông Hùng đã chỉ đạo để ngoài sổ sách kế toán và tự quyết định chi không đúng quy định đối với các khoản kinh phí còn thừa lại từ nguồn thu xã hội hóa, đóng góp của nhân dân để xây dựng Chợ trung tâm xã Mỹ Bằng và từ nguồn thu tiền cho thuê ô chợ, gây thiệt hại cho ngân sách của UBND xã Mỹ Bằng tổng số tiền 341.637.338 đồng là chưa phản ánh đúng bản chất sự việc.

Theo luật sư, việc UBND xã Mỹ Bằng huy động nhân dân đóng góp để cải tạo xây dựng chợ Trung tâm thực hiện mục tiêu NTM là hoàn toàn hợp pháp, được UBND phê duyệt.

Cũng theo Luật sư Hoàng Văn Doãn, tại Hội nghị tri ân khách hàng tổ chức vào tháng 12/2014, toàn bộ các hộ dân tham gia đóng góp xây dựng chợ đã nhất trí thông qua việc đưa toàn bộ số tiền còn thừa sau khi quyết toán xây dựng chợ vào Quỹ xây dựng NTM để hỗ trợ xây dựng các công trình an sinh xã hội khác thuộc nhóm tiêu chí cần phải hoàn thành trong xây dựng NTM. Quỹ xây dựng NTM sau đó được sử dụng để xây dựng các công trình an sinh xã hội, trực tiếp phục vụ nhân dân xã Mỹ Bằng. Cùng với các công trình, hạng mục khác trong bộ tiêu chí 19 chỉ tiêu NTM.

Về cáo buộc hành vi khen thưởng số tiền 34.500.000 đồng cho 25 cá nhân, tập thể xuất sắc trong công tác xây dựng NTM gây thiệt hại cho ngân sách xã, luật sư cho rằng điều này là chưa thuyết phục. “Việc trích thưởng số tiền này chưa được làm rõ là từ nguồn khen thưởng của cấp huyện, tỉnh và trung ương mà đã ấn định nguồn tiền thưởng từ tiền thừa xây chợ đã đưa vào Quỹ xây dựng NTM xã Mỹ Bằng là chưa thuyết phục”.

Đánh giá về vụ án này, Luật sư Bùi Nguyên Thắng, Đoàn luật sư TP Hà Nội cũng đưa ra nhận định rằng, việc cáo buộc ông Hùng “lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” cần phải chứng minh được ông Hùng có động cơ phạm tội gì? Có vụ lợi không; nếu không xác định được động cơ phạm tội thì mặc nhiên chưa cấu thành tội phạm này.

Ngoài ra, Luật sư Thắng còn cho rằng, trong vụ án này, một số tài liệu quan trọng có khả năng chứng minh cho việc ông Bùi Quang Hùng thực hiện đúng quy định pháp luật trong quá trình chỉ đạo thực hiện xây dựng NTM ở xã Mỹ Bằng đã bị thất lạc (kế toán xã Lương Văn Sâm đã mất năm 2020 và gia đình hỏa táng các đồ dùng, hồ sơ tài liệu theo phong tục địa phương)… nên việc cáo buộc, truy tố ông Hùng là chưa thỏa mãn các điều kiện tố tụng.