Chợ tiền lẻ online
Dù Ngân hàng Nhà nước khẳng định, không in mới thêm tiền mệnh giá nhỏ (từ 5.000 đồng trở xuống), song ngay từ những ngày đầu tháng Chạp, dịch vụ đổi tiền lẻ bị coi là phạm pháp vẫn sôi động dưới nhiều hình thức, mà chủ yếu thông qua mạng “online”.
Bảng giá đổi tiền lẻ được rao trên một trang web đổi tiền.
Tiền nguyên seri ầm ầm lên mạng
Qua tìm hiểu từ nhiều nhân viên ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Hà Nội, việc đổi tiền mới dịp Tết Nguyên Đán đến nay chưa hề có động tĩnh gì. Khảo sát thực tế của phóng viên trong ngày 13/1 tại một số điểm hoạt động đổi tiền hưởng chênh lệch (phố Chùa Hà, phố Hà Trung) cho thấy không khí khá trầm lắng.
Tết Bính Thân năm nay, NHNN tiếp tục chủ trương không in mới thêm tiền mới mệnh giá thấp, trong khi đó việc sử dụng tiền mới, tiền lẻ vì mục đích tín ngưỡng chưa thay đổi nhiều, vì vậy, áp lực tiền nguyên seri dịp Tết ngày một tăng cao.
Khác với năm trước, năm nay dịch vụ đổi tiền lẻ hùa nhau lên mạng, diễn ra rầm rộ hơn. Chỉ cần gõ từ khóa “đổi tiền lẻ”, người dân có thể tìm thấy dịch vụ này ở rất nhiều các website thương mại điện tử, facebook, các diễn đàn xã hội, thậm chí nhiều cơ sở còn thành lập website riêng về đổi tiền.
Mức chênh lệch các cơ sở dịch vụ này thu về rất lớn, tùy thuộc từng loại tiền, thường là 10 đổi lấy 7 hoặc 8. Cá biệt, với loại tiền 500 đồng, được rao đổi, chênh lệch là 2 ăn một (100.000 đồng chỉ đổi được 50.000 đồng), một con số siêu lợi nhuận.
Trên các trang web như: muaban.net. hanoi, dichvudoitienle, … trong mấy ngày gần đây bắt đầu xuất hiện rất nhiều mẩu tin về dịch vụ đổi tiền lẻ được rao một cách ồ ạt. Mức phí chênh lệch có khi là 4%, 7% hay thậm chí là cao hơn đối với các loại tiền 10, 20, 50, 100 nghìn đồng bằng chất liệu cotton.
Do nắm được thông tin NHNN không in tiền lẻ dịp Tết nên các tay buôn tiền lẻ lấy lý do khan tiền, mặc sức đẩy giá chênh lệch các loại tiền mệnh giá thấp lên cao chót vót…. Không những chỉ đổi tiền lẻ mới là VNĐ, các đường dây nóng đổi tiền trên mạng kiêm luôn đổi tiền USD, gồm 1 USD, 2 USD, 10 Euro…Tỉ lệ ăn chênh lệch cũng cao ngất ngưởng, phổ biến ở mức 20-30%. Chủ các trang facebook, địa chỉ kinh doanh việc đổi tiền còn chụp hình ảnh tiền mới để tăng lòng tin cho khách hàng.
Nhu cầu đổi tiền cao
Theo Nghị định 96/2014/NĐ-CP của Chính phủ, việc đổi tiền lẻ ở các đền, chùa, lễ hội nếu bị phát hiện có thể bị phạt đến 40 triệu đồng. Chính vì bị cấm, nên hoạt động kinh doanh đổi tiền lẻ cũng trở nên quy mô và có đường dây hơn.
Qua tìm hiểu, khi phóng viên gọi điện thoại đến số 093.6096.XXX để hỏi về nhu cầu đổi tiền lẻ, còn được quảng cáo thêm: tiền nguyên seri càng đẹp, mức giá chênh lệch càng khác. Còn anh Lưu Hoài Nam, ở Cầu Giấy nói, Tết năm 2015 cũng từng đổi tiền lẻ qua một số điện thoại được quảng cáo trên mạng mách nước: loại tiền nguyên seri, còn nguyên keo giá chát lắm 10 ăn 7, với loại 10.000 đồng. Còn chỉ đơn giản là tiền mới thì giá 10 ăn 8.
Anh Nam cũng kể, đi đổi tiền lẻ mà như buôn bạc giả. Điện thoại giao dịch với một người, nhưng phải theo hướng dẫn: đứng chờ, có người đưa tiền đến.
Thời điểm này, giới văn phòng, công sở cũng đã bắt đầu sốt ruột với việc đổi tiền mới, tiền lẻ. “Phải tìm mối để đổi tiền mới mừng tuổi dịp Tết. Không có người quen ngân hàng thì phải ra chợ đen” – chị Thu Thủy ( Giảng Võ – Hà Nội) chia sẻ.
Theo Phó Thống đốc Đào Minh Tú, việc dừng in các đồng tiền mệnh giá nhỏ này trong 4 năm qua đã giúp NHNN tiết kiệm 1.500 tỉ đồng cho ngân sách nhà nước. Mục đích của việc dừng in mới các loại tiền mệnh giá nhỏ vào dịp Tết là để hạn chế sử dụng các đồng tiền này vào hoạt động văn hóa, tín ngưỡng, lễ hội.
Để đảm bảo nhu cầu thanh toán, các loại tiền mệnh giá nhỏ đã sử dụng (tiền cũ) vẫn được cung ứng bình thường. Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho biết: “Nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng cao về cả số lượng và cơ cấu mệnh giá của dịp Tết Nguyên đán 2016, NHNN đã chủ động xây dựng phương án cung ứng tiền mặt và điều chuyển tiền mặt tới các NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố để nâng cao dự trữ, đáp ứng nhu cầu tiền mặt của tổ chức và cá nhân”.
Song nhu cầu tiền mới mệnh giá nhỏ tăng cao đã phát sinh hiện tượng kinh doanh dịch vụ đổi tiền hưởng chênh lệch nhằm trục lợi cá nhân, ảnh hưởng tới việc lưu thông tiền tệ và môi trường, cảnh quan khu di tích, lễ hội. Không những kéo nhau lên mạng, trên thực tế, trong suốt nhiều năm qua đặc biệt là dịp Tết và lễ hội, một số người dân bày bán (đổi) tiền mệnh giá nhỏ công khai tại các khu vực đền, chùa, lễ hội để hưởng chênh lệch.
Cũng theo lý thuyết, người dân có nhu cầu tiền lẻ có thể đến đổi tại các ngân hàng. Tuy nhiên, do cầu tiền lẻ lại tăng mạnh vào cuối năm, nên người dân thường tìm đến các dịch vụ đổi tiền lẻ qua mạng. Dịch vụ này, dù phạm pháp song vẫn ngang nhiên tồn tại nhiều năm qua.
