Chống khai thác hải sản bất hợp pháp

Lợi thế cho nghề biển

Tỉnh Quảng Ngãi có 4 huyện, thành phố ven biển và 1 huyện đảo, bờ biển có chiều dài khoảng 130km với 6 cửa sông rất thuận lợi cho việc xây dựng các cảng, bến cá và các khu dịch vụ hậu cần nghề cá của tỉnh. Trong đó có huyện đảo Lý Sơn nằm cách đất liền 15 hải lý, diện tích khoảng 10km, có vị trí rất quan trọng trong việc phát triển kinh tế biển của tỉnh cũng như đảm bảo quốc phòng, an ninh.

Cùng với đó, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1976/QĐ-TTg về việc phê duyệt Quy hoạch hệ thống cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, theo đó có 7 cảng cá gồm Lý Sơn, Tịnh Hòa, Sa Huỳnh, sông Trà Bồng, Sa Kỳ, Cổ Lũy và Mỹ Á); 5 khu neo đậu tránh trú bão kết hợp cảng cá (Đảo Lý Sơn, Tịnh Hòa, Sa Huỳnh, Cổ Lũy, Mỹ Á) và 2 khu neo đậu tránh trú bão (Cửa Sa Cần, Đức Lợi).

Hiện nay 5 công trình cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá đang sử dụng đã được UBND tỉnh công bố mở cảng và được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT) công bố cảng cá đủ điều kiện xác nhận nguồn gốc thủy sản đã góp phần đảm bảo an toàn cho người và tàu cá hoạt động thủy sản, tạo thuận lợi cho hoạt động khai thác thủy sản phát triển, chống khai thác IUU hiệu quả.

Tính đến nay toàn tỉnh Quảng Ngãi có 4.573 tàu cá, với tổng công suất 1.797.907 CV, trong đó tàu có chiều dài lớn nhất từ 15m trở lên để khai thác xa bờ có 3.261 chiếc. Cơ cấu nghề khai thác thủy sản hiện tại nghề lưới kéo chiếm 32,7%, lưới rê 23,51%, lưới vây 13,91%, nghề câu 22,89% và các nghề khác (chụp, lặn, hậu cần…) chiếm 7,62%. Cùng với đó Quảng Ngãi có tổng số lao động nghề cá khoảng 38.000 người.

Với lợi thế như vậy, nhưng để thực hiện khai thác IUU không hề đơn giản nếu không có sự chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh và vào cuộc quyết liệt của các đơn vị, chính quyền địa phương liên quan. Đầu tiên phải nói đến văn bản số 4347-CV/TU ngày 9/4/2020 về việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, khai thác IUU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy cùng với nhiều văn bản chỉ đạo cụ thể khác.

Từ năm 2019, UBND tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo về khai thác IUU, trong đó đã chú ý kiện toàn và ban hành quy chế hoạt động, phân công rõ trách nhiệm của các sở, ban, ngành và địa phương trong việc thực hiện khai thác IUU. Như Sở NNPTNT thành lập 4 Văn phòng đại diện kiểm soát nghề cá tại các cảng cá và phối hợp với Bộ đội Biên phòng để thực thi nhiệm vụ.

Kết quả cụ thể

Chính nhờ những lợi thế và sự vào cuộc quyết liệt của hệ thống chính trị, Quảng Ngãi đã gặt hái được những kết quả một cách cụ thể, tích cực. Như trong năm 2021, tuy bị ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 nhưng sản lượng thủy sản khai thác đạt 264.688 tấn, đạt 125,2% kế hoạch và tăng 1,4% so với cùng kỳ năm trước.

Tổng số tàu cá của tỉnh đã đăng kiểm năm 2021 là 2.546 chiếc; 2 tháng đầu năm 2022 là 700 chiếc; Số tàu cá đã được phân cấp: 2.999 tàu; tỷ lệ tàu cá đã thực hiện đánh dấu tàu cá trên 95% tổng số tàu cá đã đăng ký, trong đó 100% tàu cá đã đăng kiểm thực hiện đánh dấu tàu cá. Còn tổng số tàu cá đã được cấp Giấy phép khai thác thủy sản 3.353/4.573 chiếc.

Đến nay, tổng số tàu cá được cập nhật số liệu vào hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase) 4.573 chiếc, với tổng công suất 1.797.907 CV. Cùng với đó, công tác quản lý hoạt động của đội tàu khai thác ven bờ, vùng lộng thực hiện theo quy định của Luật Thủy sản.

Toàn tỉnh hiện có 2.806 tàu đã lắp VMS/3.261 tàu cá có chiều dài 15m trở lên bắt buộc phải lắp đặt VMS (tỷ lệ đạt 86,04%), nếu trừ 78 tàu nằm bờ và 229 tàu hoạt động ở ngoài tỉnh nhiều năm không về địa phương thì tỷ lệ tàu cá lắp đặt VMS đạt 94,99%. Hiện còn 148 tàu cá hoạt động trong tỉnh chưa lắp đặt VMS, trong đó phần lớn tàu có công suất nhỏ, làm nghề khai thác cá nổi nhỏ, chủ yếu hoạt động gần bờ, đi về ở các bãi ngang ven biển, chưa được quản lý chặt chẽ.

Tình hình ngư dân và tàu cá tỉnh Quảng Ngãi vi phạm vùng biển nước ngoài để khai thác hải sản trái phép đã được kiểm soát, ngăn chặn.