Mặc dù hiện nay đang trong thời kỳ cao điểm của mùa khô, nhiều nơi thiếu nước sản xuất, thiếu nước sinh hoạt do các do các nguồn nước như suối, ao hồ, giếng khoan, giếng đào đã cạn. Song hàng trăm hộ đồng bào dân tộc Mông ở vùng sâu xã Cư Đrăm (Krông Bông, Đắk Lắk) vẫn đủ nước để sinh hoạt.
Cho dù đỉnh điểm mùa khô hạn nhưng nhờ góp vốn dẫn nước sạch tự chảy về nên gia đình ông Lò Chỉnh Sàng (thôn Ea Hăn) và nhiều hộ đồng bào Mông ở thôn Ea Hăn vẫn đủ nước sạch để sinh hoạt.
Để chủ động được nguồn nước sạch sinh hoạt hơn mười năm qua, người dân ở đây đã bỏ ra hàng trăm triệu đồng mua ống và đóng góp hàng ngàn ngày công để dẫn nước từ đầu nguồn, cách khu dân cư hơn 5.000 mét.
Thôn Yang Hăn có 100 hộ thì có gần 70 hộ dùng nước sạch tự chảy để sinh hoạt từ năm 2008. Các hộ dùng nước sạch tự chảy trong thôn chia thành 2 nhóm để đưa nước về dùng. Nhóm thứ nhất gồm hơn 40 hộ đóng góp tiền mua ống nhựa, xây bể để dẫn nguồn nước sạch từ đầu nguồn ở độ cao hàng trăm mét, cách khu dân cư hơn 6.000 mét. Nhóm thứ hai khoảng hơn 20 hộ dẫn nguồn nước cách khu dân cư hơn 2.000 mét.
Ông Hoàng Văn Pao, Bí thư chi bộ thôn Yang Hăn cho biết: “Điều kiện kinh tế của đa số người dân ở đây còn khó khăn nhưng rất nhiều hộ đã đóng góp tiền, công sức để đưa nước sạch tự chảy về dùng. Mỗi hộ dân đóng góp bình quân khoảng 3,5 triệu đồng để mua vật liệu xây bể và mua ống nhựa và bỏ công ra tự làm để dẫn nước sạch về. Vì có nguồn nước sạch tự chảy nên các gia đình trong thôn từ hơn 10 năm nay không phải ra suối lấy nước về sinh hoạt nữa. Vào mùa khô hạn, hệ thống nước sạch tự chảy luôn đủ nước cung cấp cho bà con sinh hoạt và chưa có năm nào bị thiếu nước”.
Cùng với Yang Hăn, hơn 10 năm nay, 121 hộ trong thôn Ea Hăn đã đóng góp tiền để dẫn nước về nhà dùng. Mức đóng góp dao động từ 2,5 triệu đến 4 triệu đồng/gia đình, tùy thuộc vào vị trí ở của các hộ dân. Từ khi đưa vào sử dụng đến nay, các hộ dân không phải đóng góp thêm bất cứ khoản phí nào kể cả tiền phí nước sử dụng hàng ngày. Việc kiểm tra, duy tu, bão dưỡng hệ thống bể, ống dẫn cũng được người dân tự phân công, phân lịch để làm. Do nước được dẫn ở đầu nguồn cách chỗ ở hơn 5 km nên rất sạch.
Ông Giàng Văn Đường (thôn Ea Hăn) cho biết: “Nhờ có nguồn nước sạch tự chảy nên gia đình đã lắp đặt hệ thống ống nước và bét tưới tiết kiệm nước để trồng rau. Có nguồn nước sạch ổn định nên ngay cả vào mùa khô gia đình cũng trồng được rau, ít phải mua rau ở chợ”.
Thôn Ea Luêh có 159 hộ nhưng chỉ có khoảng hơn 70 hộ dùng nước sạch tự chảy vì nhiều gia đình trong thôn có hoàn cảnh khó khăn. Một số gia đình dùng giếng đào nhưng vào thời điểm khô hạn nhiều giếng bị cạn, không đủ nước để sinh hoạt. Những hộ bỏ tiền ra xây dựng hệ thống nước sạch tự chảy thì ngay trong những ngày khô hạn này vẫn đủ nước để ăn, uống, tắm giặt.
Nhiều hộ đồng bào người Mông ở các thôn khác như buôn Tơng Rang B, Nao Huh, Cư Đhắt cũng đóng góp tiền, công sức để dẫn nước về sinh hoạt nên chủ động được nguồn nước sạch sinh hoạt ngay cả trong mùa khô hạn.