Chủ tịch Quốc hội: Đổi mới hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội là tất yếu khách quan

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, để đảm bảo gắn kết chặt chẽ hoạt động giám sát với việc thực hiện chức năng lập pháp và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước đây là lần đầu tiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát. Điều đó cho thấy sự đổi mới không ngừng hoạt động của Quốc hội nhằm đánh giá về hoạt động giám sát của Quốc hội thời gian qua. Từ đó có các giải pháp, đề xuất, kiến nghị, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội.

Theo Chủ tịch Quốc hội, thời gian qua hoạt động giám sát của Quốc hội đã đạt được những kết quả nổi bật. Theo đó, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về hoạt động giám sát được tăng cường, cơ bản đáp ứng với thực tiễn; sự phối hợp chặt chẽ, kịp thời, hiệu quả giữa các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Thanh tra Chính phủ; các bộ ngành, địa phương, các cơ quan thông tấn, báo chí.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ: Hoạt động chất vấn đã trở thành một hình thức giám sát hiệu quả trong hoạt động của Quốc hội, thu hút sự quan tâm, theo dõi của nhân dân. Nội dung chất vấn đã bám sát thực tiễn, “đúng”, “trúng” những vấn đề “nóng”, bức xúc nổi lên trong xã hội. Đặc biệt, có những vấn đề đã được chất vấn nhưng chưa có chuyển biến hoặc chậm chuyển biến thì tiến hành chất vấn lại.

Bên cạnh đó, hoạt động giám sát thể hiện rõ quan điểm đồng hành của Quốc hội với Chính phủ, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc. Đồng thời, làm rõ trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan chịu sự giám sát, để kịp thời điều chỉnh trong chỉ đạo, điều hành, hoàn thiện chính sách, pháp luật.

Công tác dân nguyện được đổi mới thực chất, thường xuyên, công khai, kịp thời, đúng thẩm quyền và quy định pháp luật. Tại phiên họp hàng tháng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thảo luận báo cáo về công tác dân nguyện; Quốc hội tiến hành thảo luận Báo cáo kết quả tiếp công dân, xử lý đơn thư và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân gửi đến Quốc hội.

Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội cũng chỉ rõ, thực tế còn những hạn chế, khó khăn, vướng mắc như: việc thực hiện các kết luận, kiến nghị giám sát chưa đầy đủ; việc theo dõi, đôn đốc thực hiện các kết luận giám sát chưa thực sự quyết liệt, thường xuyên; công tác phối hợp giữa hoạt động giám sát của Quốc hội với hoạt động kiểm toán, thanh tra, kiểm tra có lúc chưa thực sự chặt chẽ; chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng, thuận lợi để Nhân dân thực hiện quyền giám sát.

Về nhiệm vụ trong thời gian tới, theo Chủ tịch Quốc hội, tại các kỳ họp gần đây của Quốc hội khóa 15 đã ban hành số lượng lớn các luật, Nghị quyết. Cùng với những đổi mới trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trong đó phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho Chính phủ và chính quyền địa phương, yêu cầu quản lý Nhà nước khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cũng đặt ra yêu cầu đổi mới hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội là tất yếu khách quan, đảm bảo quyền lực Nhà nước được thực thi hiệu quả, minh bạch, trách nhiệm, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị quán triệt tinh thần trong bài phát biểu phiên khai mạc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa 15 của Tổng Bí thư Tô Lâm, trong đó đã nêu rõ: Cần sớm nghiên cứu xác định rõ phương pháp, hình thức giám sát tối cao của Quốc hội phù hợp thực tiễn, tránh trùng dẫm với hoạt động của các cơ quan Nhà nước khác gây lãng phí. Tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn, giải trình, giám sát văn bản pháp luật; chú trọng theo dõi, xem xét, đôn đốc việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát.

Chủ tịch Quốc hội thông tin kết thúc Diễn đàn, Ban Tổ chức sẽ xây dựng Báo cáo tổng thuật gửi tới Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, Ban, ngành và địa phương để kịp thời phục vụ việc sửa đổi toàn diện Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân và sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật có liên quan.

“Tôi tin tường rằng Diễn đàn sẽ nhận được nhiều ý kiến trí tuệ, tâm huyết, trách nhiệm của các các vị đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu, đóng góp tích cực vào việc hoàn thiện thể chế liên quan đến hoạt động giám sát trong giai đoạn mới của đất nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.