Chuẩn hóa cơ sở dữ liệu giáo dục: Thúc đẩy chuyển đổi số

Trao đổi về cơ sở dữ liệu giáo dục (HEMIS), ông Nguyễn Sơn Hải - Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Bộ GDĐT) cho hay: HEMIS do Bộ GDĐT xây dựng và quản lý, dùng chung trong quản lý giáo dục ĐH. Đây là công cụ để cải cách hành chính công tác báo cáo của các cơ sở đào tạo với Bộ GDĐT. Mục đích của HEMIS nhằm thu thập, tổng hợp, quản lý dữ liệu và cung cấp kịp thời, chính xác và đầy đủ thông tin phục vụ ĐH.

Theo đó, các cơ sở giáo dục có trách nhiệm tham gia báo cáo dữ liệu và được khai thác thông tin từ hệ thống này, phục vụ công việc chuyên môn. Cấu trúc của HEMIS gồm các phần: Thông tin mạng lưới cơ sở giáo dục ĐH; danh mục ngành đào tạo; chương trình đào tạo; đội ngũ cán bộ, giảng viên; người học; khoa học và công nghệ.

Ông Hải cho hay, hiện nay, hệ thống HEMIS đã thu thập được cơ sở dữ liệu từ 442 cơ sở đào tạo; hơn 150 nghìn giảng viên và hơn 2,1 triệu người học. HEMIS đã được sử dụng phục vụ công tác tuyển sinh ĐH năm 2023 và phục vụ cho công tác thống kê giáo dục.

Tại hội nghị nói trên, đại diện các trường ĐH chia sẻ những tiện ích, kết quả tích cực sau thời gian triển khai nhập liệu và sử dụng HEMIS. Tuy nhiên, một số trường cũng bày tỏ một số khó khăn trong quá trình sử dụng dữ liệu trên hệ thống này.

Theo Thứ trưởng Bộ GDĐT Hoàng Minh Sơn, Bộ GDĐT vừa ban hành quyết định phê duyệt Đề án đo lường sự hài lòng của người dân đối với dịch vụ giáo dục công, giai đoạn 2023 - 2030. Đề án được áp dụng cho từng cơ sở giáo dục, địa phương và ngành. Đây không chỉ là cơ sở dữ liệu của Bộ GDĐT mà là cơ sở dữ liệu của toàn ngành giáo dục và đào tạo. Trong Luật Giáo dục ĐH sửa đổi năm 2018, hệ thống này được xác định là cơ sở dữ liệu quốc gia về giáo dục ĐH. Đây cũng là mục tiêu phấn đấu trong tương lai: Đưa hệ thống này trở thành cơ sở dữ liệu quốc gia. HEMIS không đơn thuần là nơi để các trường báo cáo, thống kê. Hệ thống này góp phần vào công tác chuyển đổi số của ngành giáo dục và đào tạo. Với nền tảng này, các cơ sở giáo dục ĐH có thể cùng sử dụng, khai thác thông tin từ tuyển sinh, đào tạo, bằng cấp, thống kê số lượng sinh viên ra trường có việc làm, xu hướng ngành nghề, công nhận tín chỉ, chuyển trường… Từ đó, hệ thống cũng giảm thiểu tối đa các báo cáo thủ công như trước đây.

Về phía các cơ sở đào tạo hiện đang thực hiện tự chủ ĐH, trường đủ điều kiện là mở ngành, được xác định điều kiện tuyển sinh, ban hành các quy chế đào tạo… Cùng với những việc này, các trường có trách nhiệm giải trình. Cụ thể là việc nhập dữ liệu, cập nhật dữ liệu, các điều kiện đảm bảo chất lượng. Điều cần lưu ý là để cơ sở dữ liệu này luôn "đúng, đủ, sạch, sống", hệ thống phải được cập nhật liên tục. Bất cứ sự thay đổi nào trong dữ liệu tại các trường, hệ thống này phải cập nhật. Đồng thời, những dữ liệu thống kê cần được tích hợp với các quy trình thủ tục, ứng dụng khác. Sắp tới, mỗi giảng viên, sinh viên sẽ có tài khoản trên hệ thống chung để xem, kiểm tra, sử dụng dữ liệu.

Theo ông Nguyễn Sơn Hải, việc triển khai HEMIS sắp tới có 4 đầu việc chính. Trong đó, HEMIS sẽ được kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư do Bộ Công an quản lý, đảm bảo xác thực định danh người học và đội ngũ cán bộ; kết nối HEMIS với cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm. Ngoài ra, hệ thống tiếp tục triển khai một số thủ tục hành chính, quy trình nghiệp vụ quản lý thống nhất. API phần mềm quản trị tại các trường sẽ được kết nối với HEMIS. Cục Công nghệ thông tin có cơ chế để các trường cùng khai thác dữ liệu trên hệ thống: Quyền truy cập, khai thác tới đâu; các quy định về bảo mật thông tin cá nhân, đảm bảo quyền riêng tư.

Mục tiêu của việc đánh giá không đơn thuần là báo cáo với cơ quan quản lý. Việc đánh giá phải hướng sự hài lòng của người dân, người học với cơ sở giáo dục, từ đó cải tiến các quy trình hiện hành.