Chuyển đổi số trong xây dựng pháp luật để hệ thống vận hành minh bạch, thông suốt

Ông Nguyễn Khắc Định cho biết, sau một buổi làm việc khẩn trương, nghiêm túc, trí tuệ và đầy tâm huyết, Diễn đàn xây dựng pháp luật lần thứ Nhất với chủ đề “Hoàn thiện thể chế, pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới” đã thành công tốt đẹp. Đây là chủ đề thu hút sự quan tâm của xã hội, người dân và cộng đồng doanh nghiệp, và địa phương.

Qua tham luận của các cơ quan, tổ chức và ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, các nhà khoa học, theo ông Định, Diễn đàn xây dựng pháp luật lần thứ Nhất có sự đồng thuận cao về nhiều nội dung quan trọng. Trong đó, hoạt động lập pháp của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XV đã có sự đổi mới mạnh mẽ về tư duy, quy trình xây dựng, chủ động, sáng tạo, tích cực, chuẩn bị từ sớm, phát huy vai trò “đi trước một bước về thể chế”, phản ứng kịp thời với những tình huống mới, đáp ứng yêu cầu thực tiễn cuộc sống. Các chính sách được ban hành lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, tích cực tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, góp phần giải phóng sức sản xuất, huy động, sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho sự nghiệp phát triển đất nước. Hệ thống pháp luật trong thời gian qua đã ngày càng được hoàn thiện, đạt được một số kết quả nổi bật.

Bên cạnh đó, qua các tham luận, các ý kiến phát biểu, ông Định tóm lại rằng trong công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật vẫn còn tình trạng quyền lực chưa được kiểm soát đầy đủ, trách nhiệm chưa được quy định rõ ràng, minh bạch, chưa thực chất. 

Ông Nguyễn Khắc Định cũng nêu lên 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật trong thời gian tới. Theo đó, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy, thúc đẩy đột phá chiến lược, kiến tạo hệ sinh thái phát triển mới, tập trung hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế để phát triển nhanh, bền vững đất nước.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần tập trung chỉ đạo xây dựng Đề án Định hướng lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI, bảo đảm đồng bộ, thống nhất với Đề án “Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới” do Bộ Tư pháp chuẩn bị. Trong đó cần tập trung một số định hướng lập pháp lớn như: Quan tâm, chú trọng xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong kỷ nguyên mới, trọng tâm là bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật khi thực hiện cuộc cách mạng về sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, bảo đảm vận hành thông suốt, hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Đẩy mạnh ứng dụng, tạo đột phá thực sự và chuyển biến mạnh mẽ trong tư duy, nhận thức pháp luật về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Khẩn trương, quyết liệt đổi mới và hoàn thiện pháp luật về cơ chế, chính sách phát triển khoa học, công nghệ phù hợp với nguyên tắc thị trường, chuẩn mực và thông lệ quốc tế...

Bên cạnh đó, tăng cường kiểm soát quyền lực trong hoạt động xây dựng pháp luật. Ngăn chặn tình trạng lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ trong xây dựng chính sách, bảo đảm mọi quyết định đều đặt lợi ích quốc gia, dân tộc và lợi ích của Nhân dân lên trên hết. Thường xuyên theo dõi, rà soát, đánh giá hiệu quả pháp luật sau ban hành, ứng dụng công nghệ trong tiếp nhận, phản hồi và xử lý các phản ánh, kiến nghị của người dân, doanh nghiệp liên quan đến việc thực thi pháp luật. Chính sách ban hành phải đo được bằng tác động, kiểm soát được rủi ro, đặc biệt là phải tạo ra thuận lợi, không tạo thêm thủ tục. 

Thực hiện đồng bộ các giải pháp mang tính đột phá, toàn diện và quyết liệt để tạo ra sự chuyển biến căn bản về chất lượng đội ngũ nhân lực trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất nước. Trong bối cảnh chuyển đổi số, kinh tế số, dữ liệu số đang được ứng dụng ngày càng sâu, rộng vào mọi lĩnh vực quản trị quốc gia, công tác hoàn thiện thể chế, pháp luật không thể đứng ngoài dòng chảy đó. Do đó, cần tiếp tục nghiên cứu việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong xây dựng pháp luật nhằm giúp cho hệ thống pháp luật của Việt Nam vận hành minh bạch, thông suốt và hiệu quả hơn.

Ông Nguyễn Khắc Định thông tin, kết thúc Diễn đàn, Ban Tổ chức sẽ xây dựng báo cáo tổng thuật với đầy đủ kết quả của Diễn đàn gửi tới Quốc hội, Chính phủ, các Ban, Bộ, ngành trung ương và địa phương để kịp thời phục vụ việc tổng kết nhiệm kỳ. Nghiên cứu, xây dựng định hướng lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI và Chương trình lập pháp những năm tiếp theo. Trước mắt, tài liệu sẽ được gửi đến các đại biểu Quốc hội để nghiên cứu, tham khảo, góp phần chuẩn bị kỹ lưỡng hơn cho các nội dung sẽ được thảo luận tại Quốc hội trong thời gian tới và các văn bản có liên quan theo đúng tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật.