Chuyển đổi xanh không dễ nhưng phải làm

Chuyển đổi xanh đang trở thành xu hướng bắt buộc đối với cộng đồng doanh nghiệp, trong bối cảnh toàn cầu cùng siết chặt các quy định về môi trường và phát triển bền vững. Tuy nhiên, hành trình này vẫn còn nhiều thách thức.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Đinh Hồng Kỳ – Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Xanh TP Hồ Chí Minh cho rằng, bối cảnh thế giới đã thay đổi chóng mặt. Các kế hoạch dài hạn từng được coi là nền tảng vững chắc, nay có thể trở thành rủi ro nếu không có sự linh hoạt và khả năng xoay trục kịp thời.

"Sự bất định đang buộc các doanh nghiệp phải thay đổi toàn diện, không chỉ trong sản phẩm hay công nghệ mà còn trong cách tiếp cận chiến lược và tổ chức vận hành", ông Kỳ nói.

Thực tế, hành trình chuyển đổi xanh của doanh nghiệp Việt nói chung và TP Hồ Chí Minh nói riêng vẫn đang vấp phải nhiều rào cản. Đáng chú ý là sức ép từ các quy định môi trường ngày càng khắt khe ở các thị trường lớn như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản...

Chẳng hạn, cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), tiêu chuẩn ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị), hay yêu cầu minh bạch chuỗi cung ứng đang tạo ra một “lằn ranh sinh tử”. Chỉ cần không đáp ứng kịp thời, doanh nghiệp dễ bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu.

Một vấn đề khác cũng được các chuyên gia nhấn mạnh, đó là tình trạng "xanh giả" đang lan rộng. Theo ông Đinh Hồng Kỳ, hiện có không ít doanh nghiệp công bố cam kết ESG, trung hòa carbon… nhưng lại không có dữ liệu minh chứng rõ ràng, minh bạch.

Ông Kỳ cho rằng, điều này không chỉ gây mất niềm tin nơi người tiêu dùng và nhà đầu tư, mà còn làm méo mó thị trường, tạo sự bất công cho những doanh nghiệp thực sự nỗ lực chuyển đổi.

Ngoài ra, dù công nghệ được xem là trợ lực mạnh mẽ cho xanh hóa, nhưng với doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs), chi phí đầu tư lại là trở ngại lớn.

Đây chính là lý do có tới 90% doanh nghiệp trong nước chưa thực sự sẵn sàng cho chuyển đổi xanh. Khó khăn lớn nhất hiện nay là thiếu vốn, thiếu nhân lực chuyên môn và đặc biệt là yếu kém trong năng lực thu thập, xử lý dữ liệu – yếu tố then chốt để triển khai các tiêu chuẩn ESG.

Minh chứng thêm cho những khó khăn trên, bà Phạm Minh Hương – Giám đốc Dịch vụ Phát triển bền vững của Deloitte Việt Nam chia sẻ, dẫn báo cáo của Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể cho biết, có hơn 60% doanh nghiệp từng nghe về chuyển đổi xanh và thể hiện mong muốn tham gia. Tuy nhiên, chỉ 15% trong số đó thực sự có chiến lược hoặc bước đầu triển khai, và chỉ khoảng 5% có kế hoạch hành động rõ ràng.

Chuyển đổi xanh không chỉ là xu hướng, mà là điều kiện để doanh nghiệp tồn tại và phát triển lâu dài. Trong một thế giới ngày càng nhiều rủi ro và biến động, sự chủ động thích ứng sẽ là yếu tố sống còn, để doanh nghiệp Việt Nam giữ vững lợi thế cạnh tranh và hội nhập bền vững vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Theo cộng đồng doanh nghiệp, chuyển đổi xanh không thể là những điều chỉnh rời rạc, nhỏ lẻ mà phải là một cuộc tái cấu trúc toàn diện. Doanh nghiệp cần nhìn nhận lại toàn bộ chuỗi giá trị – từ sản phẩm, chuỗi cung ứng, quy trình vận hành cho đến văn hóa tổ chức và sứ mệnh phát triển.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Nguyễn Văn Được - Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh, DN phải là lực lượng tiên phong: "Cộng đồng DN hãy xem việc tuân thủ các quy định về môi trường, các tiêu chuẩn xanh không phải là rào cản, mà là cơ hội để đổi mới sản phẩm, chinh phục thị trường và nâng tầm thương hiệu. Chính quyền thành phố cam kết sát cánh cùng DN trên hành trình này; luôn xem DN là nguồn lực, là động lực của sự phát triển".

Theo ông Nguyễn Văn Được, bên cạnh nỗ lực của chính quyền và doanh nghiệp thì nhận thức của người dân phải là nền tảng. Bởi vì chuyển đổi xanh phải bắt đầu từ những công dân, những cộng đồng dân cư với thói quen tiêu dùng bền vững, lối sống thân thiện môi trường.