Cơ chế đặc thù để Hà Nội giải quyết các vấn đề cấp bách

Hà Nội có cơ chế “đặc thù” để giải quyết các vấn đề lớn, cấp bách

Nghị quyết của Quốc hội trao cho Hà Nội nhiều quyền để Thành phố giải quyết những vấn đề lớn, những dự án cấp bách và vấn nạn ùn tắc, úng ngập và ô nhiễm.

Quốc hội cho phép Hà Nội mở rộng cơ chế huy động tư nhân tham gia vào trong các dự án cấp bách; cho phép áp dụng các hình thức hợp tác công - tư đặc thù, rút gọn đối với các công trình xử lý ùn tắc, úng ngập, ô nhiễm môi trường.

Trước đó, tại dự thảo Nghị quyết, có ý kiến của đại biểu Quốc hội đề nghị bổ sung thêm quy định theo hướng là mở rộng cơ chế huy động khu vực tư nhân vào trong các dự án cấp bách; cho phép áp dụng các hình thức hợp tác công - tư đặc thù, rút gọn đối với các công trình xử lý ùn tắc, úng ngập, ô nhiễm môi trường.

Giải trình vấn đề này, Báo cáo của Chính phủ khẳng định: Dự thảo Nghị quyết đã quy định các dự án đầu tư mới, cải tạo công trình để xử lý ùn tắc giao thông, úng ngập, ô nhiễm môi trường, trật tự đô thị sử dụng vốn ngân sách Thành phố để giải quyết ngay các vấn đề cấp bách thì được thực hiện đầu tư, xây dựng theo quy định về đầu tư công khẩn cấp của pháp luật về đầu tư công, lệnh xây dựng khẩn cấp theo pháp luật về xây dựng.

Đối với các công trình xử lý ùn tắc, úng ngập, ô nhiễm môi trường được thực hiện theo phương thức PPP trong trường hợp Thành phố xác định dự án là cần thiết, cấp thiết, phải triển khai thực hiện ngay thì báo cáo Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố cho phép áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù được quy định tại Nghị quyết này.

Cơ chế để tạo sự đồng thuận của người dân

Về chính sách thu hồi đất đối với các công trình quan trọng, cấp bách, trước đó đại biểu Quốc hội đề nghị cần có chính sách bồi thường thỏa đáng cho người dân khi thực hiện các dự án để không gây ra so bì, khiếu kiện.

Bên cạnh đó, cần  đánh giá tác động xã hội, ngân sách, pháp lý đầy đủ; Bổ sung quy định về điều kiện tạm giao đất để tránh khởi công hình thức và bổ sung quy định thời điểm xác định giá đất thanh toán đối với các dự án BT.

Tiếp thu ý kiến của đại biểu, Chính phủ khẳng định đây là một cơ chế đặc thù chiến lược nhằm đạt được hai mục tiêu quan trọng đối với Thủ đô: tạo sự đồng thuận của người dân và đảm bảo tiến độ “thần tốc” cho các dự án trọng điểm. 

Dự thảo Nghị quyết quy định mức bồi thường cao hơn khung hiện hành (2 lần) là một giải pháp minh bạch và trực tiếp, tạo động lực mạnh mẽ giúp Thành phố giảm thiểu khiếu kiện và rút ngắn thời gian đàm phán giải phóng mặt bằng (GPMB) - điểm nghẽn lớn nhất của mọi dự án. 

HĐND Thành phố quyết định mức bồi thường là cần thiết nhằm nâng cao trách nhiệm chính trị và tính pháp lý cao nhất cho các quyết định liên quan đến thu hồi đất của người dân. Việc quy định như trên nhằm thực hiện được “mục tiêu kép” là phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân theo quy định tại Điều 54 của Hiến pháp.

Các dự án chỉ được tạm giao đất khi có ý kiến chỉ đạo của cấp có thẩm quyền. Đối với việc xác định giá đất để thanh toán cho các hợp đồng BT, tiếp thu ý kiến của ĐBQH, ý kiến của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường và Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính tại buổi làm việc về nội dung liên quan đến vấn đề xác định giá đất để thanh toán cho các hợp đồng BT, Chính phủ đã chỉnh lý trong dự thảo Nghị quyết như sau: “Căn cứ đề xuất dự án tổng thể thực hiện theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (hợp đồng BT), UBND Thành phố phân chia dự án tổng thể thành các dự án thành phần và xác định quỹ đất dự kiến thanh toán cho từng dự án thành phần đó, bảo đảm giá trị quỹ đất dự kiến thanh toán tương đương với giá trị dự toán công trình BT và được thực hiện cơ chế bù trừ chênh lệch giữa giá trị công trình BT và giá trị quỹ đất thanh toán tại thời điểm thanh toán.

UBND Thành phố được quyết định thanh toán trước từng phần quỹ đất để thực hiện dự án đối ứng sau khi ký kết hợp đồng BT đối với từng dự án thành phần. Thời điểm xác định giá đất đối với diện tích đất thanh toán cho hợp đồng BT theo quy định của pháp luật về đất đai.

Nhà đầu tư không phải chứng minh khả năng thu xếp vốn vay nhưng phải thực hiện điều kiện về phát hành bảo lãnh từng phần tương ứng với giá trị đất đối ứng được thanh toán đó; giá trị bảo lãnh được giảm trừ tương ứng với phần giá trị hợp đồng BT do nhà đầu tư đã thực hiện.

Cơ quan ký kết hợp đồng chấm dứt hợp đồng dự án BT, cơ quan có thẩm quyền thu hồi toàn bộ quỹ đất thanh toán cho nhà đầu tư và thu hồi toàn bộ số tiền bảo lãnh trong trường hợp nhà đầu tư chậm hoàn thành công trình quá 12 tháng so với cam kết tại hợp đồng BT.”