Cơ hội để Việt Nam trở thành điểm sáng mới nổi của khu vực về AI có trách nhiệm

Chiều 1/12, tại Hà Nội diễn ra Tọa đàm "AI vì nhân loại - Đạo đức và An toàn AI trong kỷ nguyên mới" trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025, quy tụ các nhà khoa học, nhà chính trị và nhà phát minh để thảo luận về phát triển AI có trách nhiệm, hướng đến các giá trị nhân văn.

Việt Nam phát triển công nghệ AI theo triết lý mở

AI hiện đang thay đổi cuộc sống hiện đại, từ giáo dục và y tế đến giao tiếp và quản trị. Tiến bộ nhanh chóng của AI mang đến cơ hội phát triển, nhưng cũng đặt ra các thách thức về đạo đức và an toàn toàn cầu. Các vấn đề công bằng, trách nhiệm và niềm tin công chúng hiện nay là trọng tâm của đối thoại quốc tế để đảm bảo AI vì lợi ích chung.

Phát biểu tại tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KHCN) Bùi Thế Duy chia sẻ: Việt Nam ban hành Chiến lược AI lần đầu vào năm 2021. Nhưng AI đang phát triển với tốc độ vượt bậc, vì vậy cuối năm nay, sẽ công bố Chiến lược AI cập nhật và Luật AI.

"Đây không chỉ là khuôn khổ pháp lý mà còn là tuyên ngôn về tầm nhìn quốc gia, xác định AI phải trở thành hạ tầng trí tuệ của Việt Nam, đóng góp cho phúc lợi xã hội, phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia" - Thứ trưởng Bùi Thế Duy khẳng định.

Chia sẻ thêm, Thứ trưởng cho biết Việt Nam đang xây dựng Trung tâm siêu tính toán AI quốc gia, hệ sinh thái dữ liệu mở và hạ tầng AI Việt Nam hướng tới tự chủ, đồng thời triển khai AI hoá toàn diện với tốc độ nhanh, đưa AI trở thành “trợ lý trí tuệ” phổ cập cho mọi người dân nhằm nâng cao năng suất xã hội và mở rộng khả năng tiếp cận tri thức, một bước tiến mà trước đây chỉ những lãnh đạo cấp cao mới có điều kiện tiếp cận.

Việt Nam kiên định phát triển công nghệ AI theo triết lý mở: chuẩn mở, dữ liệu mở, mã nguồn mở. “Mở” là con đường để tiếp nhận tri thức toàn cầu, làm chủ công nghệ, phát triển Make in Vietnam và đóng góp trở lại cho nhân loại. “Mở” cũng là điều kiện để bảo đảm an toàn và minh bạch trong ứng dụng AI.

Để AI phát triển, thị trường trong nước phải đủ lớn; không có ứng dụng thì không có thị trường, và doanh nghiệp AI Việt Nam không thể trưởng thành. Vì vậy, Nhà nước sẽ đẩy mạnh ứng dụng AI trong các ngành và cơ quan nhà nước, đồng thời Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia sẽ dành 30-40% nguồn lực hỗ trợ, gồm cả voucher AI cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, để thị trường Việt Nam thực sự trở thành cái nôi của các doanh nghiệp AI mạnh.

Ba định hướng hành động lớn của Việt Nam

Thứ trưởng Bộ KHCN chia sẻ quan điểm cùng với các đại biểu rằng AI chỉ thực sự phục vụ nhân loại khi được phát triển trên nền tảng đạo đức, minh bạch, có thể kiểm chứng và có trách nhiệm. Điều này đòi hỏi từ khâu thiết kế kỹ thuật đến khung pháp lý đều phải hướng đến việc bảo vệ con người và củng cố niềm tin xã hội.

Từ các bài học quốc tế được chia sẻ tại tọa đàm, Thứ trưởng nhấn mạnh quá trình đổi mới có trách nhiệm chỉ có thể đạt được thông qua tiếp cận đa ngành, sự tham gia của công chúng và hợp tác giữa viện trường, doanh nghiệp và nhà nước. Đây cũng là kinh nghiệm mà Việt Nam có thể học hỏi để hoàn thiện hệ sinh thái AI của mình.

Trong thời gian tới, Thứ trưởng Bùi Thế Duy chia sẻ ba định hướng hành động lớn cho Việt Nam, bao gồm:

Một là, đẩy mạnh giáo dục và phát triển nhân tài AI, từ phổ cập kiến thức AI cho người dân đến đào tạo chuyên sâu đội ngũ chuyên gia. Nhân lực sẽ là yếu tố quyết định để AI của Việt Nam phát triển có trách nhiệm và bền vững.

Hai là, đẩy mạnh hợp tác đa ngành, quy tụ các nhà khoa học, chuyên gia, kỹ sư, bác sĩ, giảng viên và nhà hoạch định chính sách cùng tham gia thiết kế, thử nghiệm và giám sát hệ thống AI. Chỉ bằng sự kết nối trí tuệ từ nhiều lĩnh vực, chúng ta mới có thể chuyển những nguyên tắc đạo đức thành các chuẩn mực vận hành thực tế.

Ba là, tăng cường hợp tác quốc tế, học hỏi mô hình quản trị từ các nước đi trước và đóng góp vào nỗ lực toàn cầu về AI an toàn và nhân văn. Việt Nam sẽ tiếp tục tham gia chủ động trong các diễn đàn quốc tế và phối hợp cùng Quỹ VinFuture để đưa tiếng nói của mình vào các cuộc thảo luận lớn về tương lai của AI.