Có một “Trường Lào” trong lòng Hà Nội

Từ “Khu học xá miền núi Trung ương” đến Trường Hữu nghị T78

Vào những năm 1953–1954, có 129 chiến sĩ Pathet Lào mang phiên hiệu “T399” được chọn cử sang Việt Nam học văn hóa tại Trường Văn hóa Quân đội. Thực hiện chỉ đạo của Bác Hồ nhằm giúp Cách mạng Lào đào tạo nguồn cán bộ phục vụ cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước, năm 1958, Ban Bí thư Trung ương Đảng quyết định thành lập “Khu học xá miền núi Trung ương”.

Do tính chất, nhiệm vụ đặc biệt nên trường phải hoạt động bí mật, dùng nhiều mật danh, di chuyển nhiều lần, nhiều nơi. Năm 1961, trường chuyển về xã Việt Lập, huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang và đổi tên thành Trường Bổ túc Văn hóa miền núi Trung ương (Mật danh T78). Cái tên T78 bắt đầu từ đây.

Sau năm 1975, Trường Bổ túc Văn hóa miền núi Trung ương tiếp tục thực hiện nhiệm vụ đào tạo lưu học sinh Lào, nhưng đổi tên thành Trường Bổ túc Văn hóa Hữu nghị (ngày 25/6/1980), đồng thời di chuyển về xã Thọ Lộc, huyện Phúc Thọ (Hà Nội). Tháng 5/2010, trường chính thức mang tên Trường Hữu nghị T78 như ngày nay.

Hiện nay, Trường Hữu nghị T78 trực thuộc Bộ GD&ĐT, tổ chức hoạt động theo mô hình trường dân tộc nội trú có yếu tố nước ngoài với quy mô trên 1.500 học sinh, sinh viên. Trong đó, số lượng học sinh hiệp định mỗi năm khoảng 250 - 300 em. Ngoài ra, học viên của trường còn đến từ các doanh nghiệp gửi lưu học sinh Lào đến học tiếng Việt, thời hạn đào tạo từ vài tháng đến một năm.

Trường có 2 nhiệm vụ chính: dạy dự bị Tiếng Việt cho lưu học sinh Lào theo Khung năng lực tiếng Việt dùng cho người nước ngoài, góp phần thực hiện chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước và giúp phát triển nguồn nhân lực nước bạn; đồng thời giảng dạy hệ phổ thông dân tộc nội trú bậc trung học phổ thông, thực hiện chính sách đại đoàn kết dân tộc.

Cô Nguyễn Phong Thu, Phó Trưởng phòng Quản lý Đào tạo chia sẻ: “Tính đến hiện tại, nhà trường đã tổ chức chương trình “Homestay” được 6 năm liên tiếp, và mỗi lần trường đưa gần như toàn bộ số lưu học sinh ra ở nhà dân trong 1 tháng để các bạn cùng sống, cùng học tập, cùng trải nghiệm các tình huống thực tế ngoài đời sống. Vì thế nên vốn Tiếng Việt và kỹ năng giao tiếp của các bạn trở nên tốt hơn, các bạn cũng hiểu hơn về văn hóa của người Việt Nam.”

Với những nỗ lực đó, học sinh của trường luôn được học tập, sinh hoạt trong điều kiện tốt nhất. Mithuna Vongphachanh, lưu học sinh lớp TV6 cho biết: “Khi học tập và sinh sống ở đây, em thấy môi trường học tập rất tốt bởi trường có cơ sở vật chất hiện đại, đầy đủ các thiết bị cho chúng em học tập và sinh sống. Môi trường sống hòa đồng, thân thiện giúp học sinh phát triển toàn diện, nên em cảm thấy rất an toàn và thuận tiện”.

Chia sẻ về những khó khăn của mình tại trường, nhiều lưu học sinh Lào cho biết rào cản lớn nhất là sự khác biệt về ngôn ngữ và văn hóa. “Khi mới bắt đầu sang Việt Nam, em cảm thấy khó khăn một chút về ngoại ngữ vì Tiếng Việt hơi khó và môi trường văn hóa cũng như cách sống có những điểm khác biệt với Lào khiến em cảm thấy bỡ ngỡ. Thế nhưng hiện tại em đã thích nghi được nhờ có thầy cô, bạn bè giúp đỡ. Các thầy cô, bạn bè và người dân xung quanh ai cũng hiền lành, tốt bụng, dễ bắt chuyện”, Bouasavanh Sidavong nói.

Cô Nguyễn Thị Hiền, giáo viên chủ nhiệm lớp TV1 - lớp cán bộ trung ương Lào cảm nhận các bạn lưu học sinh đều rất “đáng yêu, dễ mến, thật thà, tốt bụng”, đồng thời cho biết kỉ niệm ấn tượng nhất với cô là giai đoạn dạy học trong dịch COVID-19: “Giai đoạn dịch căng thẳng nhất, các thầy cô đã phải chiến đấu, ăn, ở, dạy học luôn tại trường với học sinh trong suốt nhiều tháng. Nhưng điều đó không khiến cô trò mất đi hứng thú trong việc dạy và học mà luôn luôn cố gắng, giúp đỡ nhau vượt qua khó khăn. Hết khóa học các em vẫn thi đỗ với tỷ lệ cao, điều đó làm các thầy cô vui mừng vì sự nỗ lực của các bạn học sinh”.

Viết tiếp câu chuyện tương lai

Về kết quả đào tạo dự bị tiếng Việt cho lưu học sinh Lào, hàng năm tỷ lệ lưu học sinh đạt chứng chỉ Tiếng Việt B2 tương đương bậc 4 luôn duy trì đạt 100%. Bên cạnh đó, nhiều em đã tham gia và đạt giải trong các cuộc thi tiếng Việt như: Giải Ba vòng Sơ khảo “Cuộc thi Hùng biện tiếng Việt toàn quốc năm 2024” do Bộ GD&ĐT tổ chức; Giải Khuyến khích cuộc thi video “Thầy cô trong mắt em” do Công đoàn Giáo dục Việt Nam tổ chức. Đặc biệt, nhiều cựu học sinh Lào sau khi hoàn thành chương trình học tại trường đã và đang giữ những chức vụ quan trọng trong bộ máy lãnh đạo Đảng, Nhà nước Lào từ Trung ương đến địa phương.

Những thành tích xuất sắc ấy đã khẳng định ý nghĩa đặc biệt của Trường Hữu nghị T78 trong hành trình thực hiện sứ mệnh đối ngoại quan trọng của mình. Đó cũng chính là động lực để thầy và trò nêu cao ngọn cờ truyền thống, vun đắp cho quan hệ hữu nghị Việt - Lào ngày một vững mạnh.

Bước sang thời kỳ mới - thời kỳ của hòa bình và hợp tác phát triển toàn diện, học sinh các dân tộc Việt Nam và lưu học sinh Lào vẫn luôn tự hào và nhận thức đúng về trách nhiệm của bản thân trong việc giữ gìn và củng cố mối thân tình giữa hai nước. Các em luôn cố gắng học tập, tích cực tham gia các hoạt động, phong trào, yêu thương, đoàn kết dưới mái nhà chung T78.

Theo cô Nguyễn Phong Thu, nhà trường sẽ cố gắng hơn nữa trong công tác đào tạo bằng việc đưa công nghệ số, AI vào trong quản lý, giảng dạy để bắt nhịp với xu thế chung, góp phần vào nhiệm vụ chung của Đảng, Nhà nước trong việc xây dựng, củng cố mối quan hệ hợp tác với nước bạn Lào.

Từ liên minh chiến đấu chung một chiến hào, hiện tại quan hệ Việt Nam - Lào đã chuyển sang hợp tác toàn diện trên mọi lĩnh vực, đặc biệt là giáo dục đào tạo. Gần đây nhất, hai nước đã cùng ký kết Kế hoạch hợp tác giáo dục năm 2025, cho thấy nỗ lực củng cố quan hệ hữu nghị của cả hai bên trong tương lai. Và những ngôi trường như T78 sẽ góp phần rất lớn vào sự nghiệp ấy, bắt đầu từ những điều đơn giản nhất, đó là mối quan hệ ấm áp, thân tình giữa bạn bè, thầy cô hai nước.