Cơ quan BHXH không thể 'nhờ' tòa

Cụ thể, tại các Khoản 1, 2 và 3, Điều 2, Luật Bảo hiểm xã hội quy định: Người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia BHXH bắt buộc. Các hành vi trốn đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp; chậm đóng tiền BHXH, bảo hiểm thất nghiệp; chiếm dụng tiền đóng, hưởng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp là những hành vi bị nghiêm cấm quy định tại các Khoản 1, 2 và 3, Điều 17, Luật Bảo hiểm xã hội. Đồng thời, tại Khoản 9, Điều 22, Luật Bảo hiểm xã hội quy định: Cơ quan BHXH có quyền xử lý vi phạm pháp luật hoặc kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý vi phạm pháp luật về BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế.

Căn cứ theo Khoản 9, Điều 22, Luật Bảo hiểm xã hội, TAND Tối cao yêu cầu TAND các cấp không thụ lý đơn khởi kiện của cơ quan BHXH đòi tiền BHXH đối với người sử dụng lao động. Đối với những vụ án đã thụ lý trước ngày 1/1/2016 mà chưa giải quyết thì tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án, trả lại đơn khởi kiện và hướng dẫn người khởi kiện thực hiện các quy định của Luật Lao động, Luật Bảo hiểm xã hội và Luật Xử lý vi phạm hành chính. Điều này đồng nghĩa với việc từ nay các cơ quan BHXH sẽ không thể “nhờ” tòa “đòi hộ” tiền BHXH mà các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trốn tránh đóng cho người lao động.

Tuy nhiên, để tránh việc hiểu lầm của các cấp TAND, đồng thời đảm bảo lợi ích chính đáng, hợp pháp của người lao động, TAND Tối cao cũng đã hướng dẫn rõ trong Công văn 105 về cách thức giải quyết đối với những trường hợp người lao động, tập thể người lao động khởi kiện chủ sử dụng lao động trốn đóng BHXH. TAND Tối cao khẳng định: Các cấp TAND vẫn sẽ có trách nhiệm tiếp tục thụ lý đơn khởi kiện về lĩnh vực BHXH của người lao động, tập thể người lao động đối với chủ sử dụng lao động để giải quyết theo thẩm quyền.

Tại Khoản 7, Điều 3, Luật Lao động năm 2012 quy định: Tranh chấp lao động là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ và lợi ích phát sinh giữa các bên trong quan hệ lao động. Cùng với đó, theo quy định tại Khoản 2, Điều 200; Điểm d, Khoản 1, Điều 201; Điểm c, Khoản 1, Điều 203 của Luật Lao động và Điều 31, Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2004 thì tranh chấp về BHXH giữa người lao động với người sử dụng lao động, giữa tập thể lao động với người sử dụng lao động là tranh chấp lao động và thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án. Vì thế TAND các cấp có trách nhiệm thụ lý giải quyết đơn khởi kiện của người lao động, tập thể người lao động đối với chủ sử dụng lao động về lĩnh vực BHXH. Song, khi thụ lý giải quyết cần lưu ý trình tự giải quyết theo quy định của pháp luật.

Như vậy là bằng việc sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Lao động, Bộ luật Tố tụng dân sự, các cấp TAND đã bớt đi được một gánh nặng công việc là làm người “đòi nợ hộ” cơ quan BHXH, song quyền lợi của người lao động trong lĩnh vực BHXH vẫn được đảm bảo. Đây là bước cải cách tư pháp mang tính đột phá tạo được sự tin tưởng và đồng thuận cao trong nhân dân.