Nghiên cứu khoa học – động lực cho đổi mới công tác Mặt trận
Thời gian qua, hoạt động nghiên cứu khoa học của UBTƯ MTTQ Việt Nam luôn được duy trì nền nếp với nội dung đa dạng, phong phú, góp phần làm rõ nhiều vấn đề lý luận, pháp lý liên quan đến vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của MTTQ Việt Nam ở cả Trung ương và địa phương. Tuy nhiên, hoạt động này vẫn còn tồn tại một số hạn chế...
Đã có nhiều đề tài nghiên cứu quan trọng tập trung làm sáng tỏ vai trò của Mặt trận trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng sự đồng thuận xã hội, nghiên cứu về Hiến pháp, phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, vai trò của các tôn giáo, hoạt động đối ngoại nhân dân trong tình hình mới.
Các kết quả nghiên cứu cũng cung cấp luận cứ quan trọng để Mặt trận tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, tăng cường đối thoại, giám sát, phản biện xã hội và tham gia xây dựng Đảng, chính quyền vững mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.
Theo Phó Chủ tịch UBTƯMTTQ Việt Nam Hà Thị Nga, nghiên cứu khoa học là nền tảng quan trọng góp phần làm sáng tỏ các vấn đề lý luận, pháp lý về vị trí, vai trò, chức năng và nhiệm vụ của Mặt trận tại cả hai cấp Trung ương và địa phương. Các đề tài nghiên cứu thời gian qua tập trung vào việc xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, vai trò của các tôn giáo, hoạt động đối ngoại nhân dân trong bối cảnh mới, đồng thời nghiên cứu các vấn đề về Hiến pháp và chính sách dân tộc.
Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Hà Thị Nga cho rằng, hoạt động nghiên cứu khoa học vẫn tồn tại một số hạn chế như thiếu các công trình có tầm quốc gia, thiếu nghiên cứu chiến lược sâu rộng về đổi mới tổ chức bộ máy, phương thức hoạt động, nhất là trong các lĩnh vực khoa học công nghệ và chuyển đổi số. Đây là thách thức cần được khắc phục để nâng cao năng lực nghiên cứu trong tổ chức Mặt trận.
Để nâng cao hiệu quả hoạt động của MTTQ Việt Nam trong thời gian tới, TS Nguyễn Văn Hùng - Ủy viên Hội đồng lý luận Trung ương, nguyên Phó trưởng Ban Dân vận Trung ương, cho rằng cần tập trung nghiên cứu xây dựng và hoàn thiện tổ chức, cơ chế hoạt động đồng thời củng cố vai trò nòng cốt của Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội giai đoạn 2026 - 2030. Việc nghiên cứu ứng dụng chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc trong kỷ nguyên phát triển cũng là nhiệm vụ trọng tâm, đặc biệt là vai trò giám sát của nhân dân đối với Nhà nước trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
TS Nguyễn Văn Pha - Ủy viên Đoàn Chủ tịch, nguyên Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam cũng đề xuất 7 nhóm giải pháp nghiên cứu trong giai đoạn 2026-2030, bao gồm: Cơ chế thực hiện dân chủ cơ sở, đổi mới đối thoại tiếp nhận kiến nghị, nâng cao hiệu quả giám sát và phản biện xã hội, ứng dụng công nghệ số trong giám sát an sinh xã hội, đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động phù hợp với sắp xếp hành chính, phát huy vai trò của Mặt trận trong phong trào vận động xã hội hóa an sinh xã hội, cũng như công tác đối ngoại nhân dân và hội nhập quốc tế.
Về vấn đề này, Phó Chủ tịch Hà Thị Nga cho rằng, định hướng nghiên cứu khoa học cần lựa chọn những vấn đề mới, trọng tâm, có tác động trực tiếp đến khối đại đoàn kết toàn dân tộc và sự phát triển chung của đất nước trong bối cảnh hiện nay. Nghiên cứu phải đảm bảo tính chủ động, bài bản, không dàn trải, phát huy tối đa nguồn lực chuyên gia và đội ngũ công chức của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội. Đây là kênh thông tin thiết yếu giúp cụ thể hóa chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước về công tác Mặt trận.
“Cần tiếp tục tập trung nghiên cứu các nội dung như: đại đoàn kết dân tộc, đổi mới nội dung và hình thức tổ chức hoạt động, nâng cao hiệu quả giám sát phản biện xã hội; phát huy vai trò của Mặt trận trong xây dựng Đảng, chính quyền; nghiên cứu và nhân rộng các mô hình tiêu biểu có sức lan tỏa trong nhân dân. Việc xây dựng định hướng nghiên cứu phải đảm bảo “6 rõ” theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, nâng cao sự tham gia của chuyên gia và tính ứng dụng rộng rãi trong hệ thống Mặt trận” – bà Nga nhấn mạnh.
