Có thể mất 85.000 tỷ đồng vì giá dầu

Mới đây, Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (Vepr) công bố Nghiên cứu “Tác động của diễn biến giá dầu tới ngân sách”, trong đó có đưa ra con số quan trọng nếu giá dầu giảm 1 USD, thu ngân sách giảm khoảng 2.100 tỷ đồng.

Dữ liệu mới nhất từ Bộ Tài chính cũng cho biết, thu từ dầu thô: thực hiện tháng 2 ước đạt 2,7 nghìn tỷ đồng, luỹ kế thu 2 tháng ước đạt 5,77 nghìn tỷ đồng, bằng 10,6% dự toán, bằng 43,1% so với cùng kỳ năm 2015. Giá dầu thế giới vẫn trong xu hướng giảm, chủ yếu do nguồn cung dư thừa so với nhu cầu tiêu thụ. Trong tháng 2/2016, giá dầu WTI bình quân đạt 29,79 USD/thùng, giảm 6,0% so với tháng 1/2016.

Tuy thu ngân sách nhà nước (NSNN) từ dầu thô có xu hướng thu hẹp trong cơ cấu thu ngân sách của Việt Nam nhưng đây vẫn đóng vai trò là một nguồn thu quan trọng. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, thu ngân sách từ dầu thô tính đến 15/12/2015 ước đạt 62,4 nghìn tỷ đồng, chiếm 7,1% tổng thu ngân sách cả nước. Con số này chỉ bằng 67,1% so với mức dự toán đầu năm.

Nguyên nhân chính là do giá dầu thô (dầu Brent) giảm mạnh xuống mức trung bình 52 USD/thùng so với kịch bản dự toán 100 USD/thùng. Theo dự toán ngân sách năm 2016, nguồn thu từ dâu thô sẽ giảm 7.900 tỷ đồng và chỉ chiếm 5,4% tổng thu dự toán ngân sách.

Tuy nhiên áp lực thị trường tiếp tục gia tăng từ khu vực OPEC trong khi triển vọng kinh tế Trung Quốc và các nền kinh tế mới nổi khác có xu hướng xấu đi. Tốc độ điều chỉnh sản lượng khai thác của ngành dầu khí Hoa Kỳ vẫn là dấu hỏi lớn cho giới phân tích. Tuy nhiên, những kịch bản khả dĩ cho thấy mặt bằng giá dầu sẽ xuống thấp hơn trong năm 2016, đi xa khỏi mức giá kỳ vọng trung bình 60 USD/thùng của cơ quan dự toán ngân sách.

Vì vậy Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách đưa ra thông số cụ thể, trung bình nếu giá dầu thô giảm xuống 1 USD, thu ngân sách từ dầu sẽ giảm tương ứng gần 1.400 tỷ đồng. Tương tự, ngân sách cũng bị ảnh hưởng từ giá xăng nhập khẩu đi xuống. Ước lượng cho thấy ngân sách sẽ giảm xấp xỉ 760 tỷ đồng tương ứng với mỗi USD giảm xuống của giá dầu thô.

Đánh giá tác động của việc giá dầu duy trì ở ngưỡng thấp tới thu ngân sách, Phòng Nghiên cứu của VEPR tính toán: “Về tổng thể, tác động của việc giá dầu thô thế giới lao dốc ảnh hưởng tương đối nặng nề tới nguồn thu ngân sách. So với mức giá dự toán 60 USD/thùng cho năm 2016, nếu giá dầu thô ở mức trung bình 40 USD/thùng như kịch bản dự báo của IEA, ngân sách sẽ bị suy giảm hơn 40.000 tỷ đồng.

Mức suy giảm tăng lên gần 60.000 tỷ đồng nếu giá dầu tiếp tục đứng quanh mức hiện tại 32 USD/thùng trong năm 2016. Trong trường hợp xấu nhất, giá dầu xuống mức 20 USD/thùng, ngân sách có thể sụt giảm tới gần 85.000 tỷ đồng”.