Cú hích mạnh mẽ trong công tác bảo tồn giá trị văn hóa
Triển khai Dự án 6 về “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719) đã tạo cú hích mạnh mẽ trong công tác bảo tồn các giá trị văn hóa, đồng thời mở ra hướng phát triển du lịch bền vững tại nhiều địa phương.
Xã Bằng Mạc (tỉnh Lạng Sơn) là nơi đồng bào Tày, Nùng sinh sống đông đảo, với nhiều giá trị văn hóa đặc sắc. Tuy nhiên, trước tác động của đời sống hiện đại, không ít giá trị truyền thống đứng trước nguy cơ bị mai một, thậm chí thất truyền. Tuy nhiên, chỉ vài năm trở lại đây, nhờ sự hỗ trợ của công nghệ và nỗ lực tự học qua điện thoại thông minh, phong trào hát Then mới dần hồi sinh, lan tỏa trở lại trong các bản làng.
Triển khai thực hiện Dự án 6 thuộc Chương trình MTQG 1719, tỉnh Lạng Sơn đã tổ chức lớp truyền dạy dân ca, dân vũ và thành lập Câu lạc bộ (CLB) văn hóa dân gian dân tộc Tày, Nùng tại các thôn của xã Bằng Hữu. Đồng thời, CLB còn được hỗ trợ trang phục truyền thống, đàn tính và các điều kiện cần thiết để duy trì sinh hoạt thường xuyên. Từ khi thành lập, CLB đã trở thành “ngôi nhà chung” quy tụ những người yêu hát Then, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho việc truyền dạy, bảo tồn, vừa góp phần phục vụ hiệu quả các ngày lễ, sự kiện quan trọng của địa phương.
Tương tự, đội Văn nghệ bản Nậm Sảo (xã Pa Tần, tỉnh Lai Châu) hiện có 15 thành viên. Cứ xong việc nương rẫy, bà con trong đội lại cùng nhau tập luyện. Tiếng sáo, tiếng hát của đội văn nghệ tập luyện khiến bản làng đồng bào Mảng luôn trong không khí vui tươi, rộn ràng.
Bà Lùng Thị Lan - thành viên đội văn nghệ bản Nậm Sảo 1 chia sẻ, trước đây cuộc sống vất vả cho nên chỉ lo cơm ăn áo mặc. Bây giờ, bản làng đã thay đổi, địa phương mở các lớp truyền dạy văn hóa, thành lập đội văn nghệ, chúng tôi mới biết dân tộc Mảng có nhiều bài hát, điệu múa hay và ý nghĩa. Mỗi lần đi biểu diễn, giao lưu đều cảm thấy tự hào hơn về truyền thống dân tộc mình.
Không chỉ làm sống lại nhiều giá trị văn hóa, việc triển khai thực hiện Dự án 6 còn mở ra hướng phát triển du lịch bền vững tại nhiều địa phương. Việc thành lập các CLB dân ca, dân vũ; hỗ trợ trang bị trang phục, nhạc cụ; tổ chức các lớp truyền dạy… đã tạo nền tảng để nhiều địa phương đưa di sản văn hóa vào phục vụ hoạt động du lịch. Đây là hướng phát triển bền vững, vừa giúp đồng bào nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống, vừa góp phần lan tỏa giá trị văn hóa dân tộc đến với du khách trong và ngoài nước.
Theo Bộ Dân tộc và Tôn giáo, giai đoạn I năm 2021-2025, trong 9 nhóm mục tiêu của Chương trình MTQG 1719 thì nhóm mục tiêu về Bảo tồn và phát triển các giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc là một trong 6 nhóm cơ bản đạt hoặc vượt kế hoạch đề ra. Theo đó, Dự án 6 đã hỗ trợ đầu tư xây dựng, bảo tồn 48 làng, bản và 69 điểm đến du lịch tiêu biểu truyền thống của các DTTS; 4.409 nhà văn hóa/ khu thể thao tại các thôn, bản vùng đồng bào DTTS và miền núi được đầu tư xây dựng và hỗ trợ trang thiết bị, tu bổ, tôn tạo.
Bên cạnh đó, Dự án 6 đã giúp hoạt động bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch có nhiều chuyển biến tích cực, thiết thực, hiệu quả, giúp củng cố bản sắc văn hoá truyền thống, đồng thời tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân địa phương thông qua các dịch vụ du lịch. Đặc biệt, đối với nhóm dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, dân tộc có khó khăn đặc thù, Dự án có nhiệm vụ “Khôi phục, bảo tồn và phát triển bản sắc văn hóa truyền thống của các DTTS có dân số ít người”.
Có thể khẳng định, Dự án 6 không chỉ góp phần khôi phục, bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống đang đứng trước nguy cơ mai một mà còn tạo sức bật mới để các địa phương khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch cộng đồng, hướng đến phát triển bền vững. Đây chính là nền tảng để phát huy sức mạnh nội sinh, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đồng thời mở ra cơ hội phát triển toàn diện, bền vững cho vùng đồng bào DTTS và miền núi trong giai đoạn mới.
