Củng cố niềm tin vào công lý

Người ta nói Phan Sào Nam là trường hợp cá biệt vì đây là trường hợp đầu tiên phải quay lại tù sau khi đã được tha trước thời hạn, nhưng cũng có thể là cá biệt vì nhân vật này lại nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận xã hội. Song, dù là gì thì lịch sử tố tụng chưa từng xảy câu chuyện ly kỳ như vậy.

Câu chuyện bắt nguồn từ việc TAND tỉnh Quảng Ninh bỗng dưng xét thấy Phan Sào Nam có “hoàn cảnh khó khăn”, đồng thời có “công trạng đặc biệt” nên quyết định tha tù trước thời hạn 22 tháng đối với phạm nhân này. Sau 2 tháng Phan Sào Nam được trả tự do, Viện KSND Cấp cao tại Hà Nội ra kháng nghị đối với quyết định của TAND Quảng Ninh.

Kháng nghị của Viện KSND Cấp cao tại Hà Nội cho rằng, quyết định của TAND tỉnh Quảng Ninh không có căn cứ pháp luật khi tha tù trước thời hạn cho ông trùm cờ bạc này. Theo đó, tại phiên Giám đốc thẩm, TAND Cấp cao tại Hà Nội đã tuyên hủy quyết định của TAND tỉnh Quảng Ninh, buộc Nam phải quay lại nhà tù tiếp tục chấp hành hình phạt.

Đa phần dư luận xã hội ủng hộ quyết định sáng suốt, đúng pháp luật của TAND Cấp cao, nhưng cũng có một số ý kiến cho rằng “hơi nặng”. Có ý kiến cho rằng trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử, Phan Sào Nam đã tích cực hợp tác với các cơ quan tố tụng để khắc phục hậu quả, số tiền phải nộp cũng rất nhanh nên cần có sự xem xét khoan hồng.

Xin thưa, việc Phan Sào Nam tích cực hợp tác với các cơ quan tố tụng để sớm làm sáng tỏ vụ án đã được TAND tỉnh Phú Thọ cân nhắc để giảm nhẹ hình phạt khi xét xử. Còn việc “ông trùm” cờ bạc nhanh chóng nộp số tiền bất chính để khắc phục hậu quả là nghĩa vụ đương nhiên sau khi bản án hình sự có hiệu lực thi hành, không thể coi là tình tiết mới.

Tất nhiên, với thái độ thành khẩn, nhanh chóng nộp tiền khắc phục hậu quả cũng có thể coi là một chi tiết để xem xét giảm án, tha tù trước thời hạn. Song, điều đó không đồng nghĩa với việc thả một phạm nhân mới chấp hành già nửa thời gian hình phạt tù ra ngoài xã hội. Khoan hồng cũng phải dựa trên các quy định của pháp luật chứ không thể cảm tính.

Bên cạnh việc ủng hộ quyết định của Hội đồng Giám đốc thẩm TAND Cấp cao tại Hà Nội, dư luận xã hội cũng đang chờ xem các cơ quan có thẩm quyền xử lý ra sao đối với với những người có liên quan đến việc thả phạm nhân trái pháp luật tại TAND tỉnh Quảng Ninh. Đây chỉ thuần túy là việc chưa tinh thông pháp luật, hay có sự “nhấm nháy” tiêu cực?

Nếu chưa nắm vững quy định của pháp luật thì có lẽ đã có sự đề bạt, bổ nhiệm nhầm đối với những thẩm phán có liên quan đến việc tha tù trước thời hạn trái luật cho Phan Sào . Song, khả năng này rất thấp, mà người ta chú ý đến khía cạnh thứ hai là những người có liên quan biết luật nhưng vẫn phạm luật vì thái độ coi thường kỷ cương phép nước, nhằm mưu lợi cá nhân, không loại trừ khả năng có tham nhũng tiêu cực.

Trường hợp của “ông trùm” cờ bạc Phan Sào Nam chỉ có thể “gói lại” một cách trọn vẹn khi mà những cá nhân đã cố ý làm trái quy định của pháp luật tại TAND tỉnh Quảng Ninh phải trả giá. Như vậy mới có thể củng cố niềm tin vào công lý đối với đông đảo các tầng lớp nhân dân trong xã hội, rằng tuyệt đối không có ai là ngoại lệ dù là quan hay người lắm tiền nhiều của.