Đại biểu Quốc hội tranh luận về áp thuế 5% với phân bón

Tại phiên họp, báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế GTGT sửa đổi, ông Lê Quang Mạnh, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính ngân sách của Quốc hội cho biết, về thuế suất 5%, có ý kiến nhất trí với dự thảo Luật của Chính phủ, chuyển phân bón từ diện không chịu thuế sang áp dụng thuế suất 5%. Có ý kiến khác đề nghị giữ như quy định hiện hành, vì lo ngại khi đánh thuế 5% sẽ làm tăng mặt bằng giá phân bón trên thị trường và người nông dân sẽ phải chịu tác động trực tiếp, ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm nông nghiệp.

“Để xử lý những bất cập trong chính sách đối với ngành sản xuất phân bón thời gian qua, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xin được giữ như dự thảo Luật đã được Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7”-ông Mạnh nêu quan điểm.

Liên quan đến nội dung còn có ý kiến khác nhau về chuyển phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp, tàu khai thác thủy sản từ diện không chịu thuế sang diện chịu thuế suất 5%, ĐB Đặng Bích Ngọc (Đoàn Hoà Bình) cho hay, nếu chuyển đổi chính sách thuế giá trị gia tăng đối với mặt hàng phân bón từ diện miễn thuế sang áp dụng thuế suất sẽ có lợi cho cả 3 nhà: Nhà nước, doanh nghiệp và nông dân, giảm sự lệ thuộc vào phân bón nhập khẩu.

Dẫn chứng các nước trên thế giới đều áp dụng thuế giá trị gia tăng đối với ngành phân bón. Ví dụ như: Trung Quốc là quốc gia sản xuất và tiêu thụ phân bón lớn nhất thế giới là hiện đang áp dụng thuế giá trị gia tăng ở mức 11% với phân bón. Tương tự, Nga là đất nước xuất khẩu phân bón lớn nhất thế giới cũng đang áp dụng thuế giá trị gia tăng đối với ngành phân bón nhằm nâng cao năng suất và chất lượng cây trồng, góp phần bảo đảm an ninh lương thực và phát triển nông nghiệp bền vững, bà Ngọc đề nghị, cần có các chính sách thuế hỗ trợ phát triển ngành phân bón theo hướng phát triển bền vững, kết hợp hài hòa giữa các sắc thuế trực thu và gián thu trong hệ thống thuế như: Thuế Giá trị gia tăng, thuế bảo vệ môi trường, thuế xuất nhập khẩu, thuế thu nhập doanh nghiệp.

ĐB Trịnh Xuân An (Đoàn Đồng Nai) cũng khẳng định, việc áp dụng thuế suất 5% đối với phân bón có lợi cho ba nhà, đó là nhà nông, nhà nước và doanh nghiệp. Theo ông An, với thuế GTGT, đầu vào-đầu ra phải đi cùng với nhau. Đầu ra không chịu thuế, đầu vào không được khấu trừ. Ví dụ doanh nghiệp mua sản phẩm đầu vào 80 đồng, họ sẽ chịu thuế GTGT đầu vào là 8 đồng; giá phân bón bán ra 100 đồng. Nếu không được khấu trừ, nguyên tắc họ sẽ phải đưa vào chi phí, tính vào giá, giá đó sẽ là 108 đồng. Nếu đánh thuế 5%, doanh nghiệp đó được khấu trừ 8 đồng, giá bán sẽ chỉ là 105 đồng.

“Việc áp thuế 5% này chỉ ảnh hưởng đến doanh nghiệp nhập khẩu, còn doanh nghiệp trong nước cũng được bảo vệ, người dân sẽ có cơ hội giảm giá. Nguyên tắc làm giá không phải cứ tăng thuế 5% thì giá sẽ tự động tăng 5% và người dân bị chịu ảnh hưởng”-ông An nói.

Tuy nhiên, theo ĐB Phạm Thị Kiều (Đoàn Đắk Nông), nếu đưa phân bón vào diện chịu thuế GTGT với mức thuế 5% sẽ xử lý được bất cập liên quan đến hoàn thuế GTGT đầu vào của doanh nghiệp nhưng chắc chắn sẽ làm tăng giá bán phân bón. Từ đó, tác động đến sản xuất nông nghiệp, đời sống của người dân.

Theo bà Kiều, qua nghiên cứu báo cáo tiếp thu giải trình của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, và ý kiến của Chính phủ đa phần nêu quan điểm tích cực khi áp dụng mức thuế suất 5% đối với mặt hàng phân bón. Tuy nhiên chưa làm rõ, và chưa đủ sức thuyết phục đối với tác động nhiều chiều, tiêu cực tới người dân.

Chưa kể, bà Kiều viện dẫn hiện nay chúng ta đang triển khai thực hiện Nghị quyết 19 của Trung ương khoá XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030 tầm nhìn đến 2045 với mục tiêu để nông dân và cư dân nông thôn có trình độ đời sống vật chất và tinh thần ngày càng cao, làm chủ quá trình phát triển nông thôn, nông nghiệp. “Nông nghiệp phát triển nhanh bền vững, hiệu quả bảo đảm vững chắc an ninh trong lực lượng quốc gia, quy mô sản xuất hàng hoá nông sản ngày càng lớn, đảm bảo môi trường sinh thái thích ứng với biến đổi khí hậu. Vì vậy khi ban hành các chính sách cần đặc biệt coi trọng các yếu tố có lợi cho người dân, không làm tác động ảnh hưởng tiêu cực tới người dân. Do đó đề nghị giữ như quy định hiện hành, phân bón chuyển sang điều 5 về các đối tượng không chịu thuế GTGT là phù hợp”-bà Kiều nói.

Cùng quan điểm, ĐB Tạ Văn Hạ (Đoàn Quảng Nam) nói rằng, thuế GTGT là đánh vào người tiêu dùng, trước hết là dùng phân bón và thực phẩm nông sản. Do đó cần nghiên cứu kỹ, bởi khi người nông dân mua phân bón thì không có hoá đơn, vậy làm gì được khấu hao, khấu trừ đầu vào?. Nên đánh thuế 5% thì người nông dân phải chịu.

Ông Hạ kiến nghị nên đưa phân bón vào diện chịu thuế GTGT nhưng thuế suất bằng 0% để các doanh nghiệp sản xuất phân bón được khấu trừ đầu vào, có lợi cho doanh nghiệp, còn người nông dân không phải chịu tăng 5%.

“Câu chuyện cạnh tranh giữa 70% nhập khẩu và 30% ở trong nước thì các doanh nghiệp Việt Nam phải tính toán để nâng cao năng lực quản trị, quản lý, đổi mới công nghệ, nghiên cứu khoa học để giảm giá thành và cạnh tranh. Không thể để cho mấy cô gùi máy cấy, gò lưng cả đời tần tảo bây giờ lại tiếp tục gánh tiếp vấn đề cạnh tranh cho mấy doanh nghiệp phân bón là không hợp lý. Người nông dân được mùa một chút thì lại mất giá, rất cơ cực. Bây giờ lại tiếp tục đánh thuế 5% thì người dân lại phải chịu nữa. Rất tội cho người dân. Dân giàu thì nước mạnh. Hãy để cho người nông dân phát triển lên một chút thì đất nước mình khá”-ông Hạ nói.