Đảm bảo quyền lợi cho người lao động ở những doanh nghiệp giải thể

Theo BHXH Việt Nam, hiện tổng số nợ BHXH phải tính lãi là khoảng 5.737 tỉ đồng, ở mức dưới 3% so với kế hoạch thu BHXH được giao (giảm 0,8% so với năm 2016). Trong năm 2017, ngành BHXH đã thực hiện trên 4.000 cuộc thanh tra tại các DN, đơn vị nợ kéo dài. Thế nhưng, sau khi ra quyết định xử phạt, chỉ hơn 40% DN đồng ý khắc phục. Cả nước hiện có khoảng 8.000 DN đang “mất tích”, nợ BHXH khoảng 2.000 tỉ đồng. BHXH Việt Nam đánh giá số nợ này rất khó, thậm chí không có khả năng thu hồi.

BHXH Việt Nam cho biết đang gặp nhiều khó khăn đối với những trường hợp chủ DN bỏ trốn hoặc các DN giải thể, phá sản, DN chấm dứt hoạt động nhưng sau khi thanh lý tài sản không còn đủ tiền trả nợ BHXH. Trong khi đó hiện nay chưa có quy định giải quyết quyền lợi về BHXH cho người lao động (NLĐ) trong các đơn vị, DN này.

Hiện tại cơ quan BHXH đang tập trung phân loại các trường hợp nợ đọng BHXH để có cách xử lý phù hợp. Cụ thể, trường hợp DN nộp chậm dưới 1 tháng sẽ bị nhắc nhở; nộp chậm từ 2-3 tháng bắt đầu tính lãi chậm đóng; nộp chậm từ 3 tháng trở lên tiến hành thanh tra, ra quyết định xử phạt. BHXH cũng sẽ xem xét, sàng lọc DN chây ì nợ BHXH, sau đó chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra xử lý.

Trước thực trạng trên, Bộ LĐTB&XH đã xây dựng Dự thảo Nghị định quy định quản lý thu nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Nghị định ra đời kỳ vọng sẽ góp phần giải quyết quyền lợi về bảo hiểm của người lao động trong các DN giải thể, phá sản hoặc DN có chủ bỏ trốn. Dự thảo Nghị định này gồm 4 chương và 16 điều. Một trong những quy định đáng chú ý của Dự thảo là Điều 14 quy định về nguồn kinh phí xử lý nợ và bảo đảm quyền lợi về BHXH, BHYT, BH thất nghiệp cho người lao động. Cụ thể, đối với các trường hợp đơn vị đã giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động theo quy định của pháp luật, thì nguồn kinh phí đảm bảo khoản tiền nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp được lấy từ số tiền lãi mà người sử dụng lao động phải nộp do vi phạm quy định về trốn đóng, chậm đóng BHXH theo quy định tại Khoản 3, Điều 122 của Luật BHXH.

Dự thảo cũng đưa ra quy định phân loại về nợ, nợ kéo dài, nợ khó thu. Riêng về nợ khó thu gồm các trường hợp: Đơn vị mất tích; đơn vị đang trong thời gian làm thủ tục giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động; đơn vị không hoạt động, không có người quản lý, điều hành; đơn vị có chủ sở hữu là người nước ngoài bỏ trốn khỏi Việt Nam; đơn vị đã giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động theo quy định của pháp luật; đơn vị nợ đang trong thời gian được tạm dừng đóng vào Quỹ hưu trí và tử tuất; đơn vị được cấp có thẩm quyền cho khoanh nợ.