Thời gian gần đây, người dân xã Bình Phú (huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ) vô cùng bất an bởi tình trạng khai thác cát tràn lan khiến hàng nghìn mét vuông đất canh tác ven sông Lô bị sạt lở xuống sông. Mặc dù người dân đã liên tục kêu cứu nhưng ngành chức năng địa phương lại tỏ ra khá thờ ơ, khiến người dân bất lực “đứng nhìn” đất canh tác trôi theo tàu hút cát.
Đất nông nghiệp khu vực khai thác cát của Công ty CP Thái Sơn E&C bị sạt lở nghiêm trọng.
Đất nông nghiệp bị sạt lở nghiêm trọng
Người dân ở khu 3 Tử Đà thuộc xã Bình Phú phản ánh nhiều năm qua, hoạt động khai thác cát của Công ty CP Thái Sơn E&C - Chi nhánh tại Phú Thọ trên sông Lô thuộc địa bàn xã Bình Phú khiến đời sống của nhân dân địa phương bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Do doanh nghiệp này khai thác cát rầm rộ và quá sát gần bờ nên kéo theo hệ lụy là diện tích lớn đất canh tác ven sông của người dân bị sạt lở xuống sông. Có nhiều đoạn đất nông nghiệp ven sông bị sạt lở tạo thành vách dựng đứng cao khoảng 5 m, chạy dài hàng trăm mét, khiến cho ruộng vườn của bà con bị gặm nham nhở và có nguy cơ sạt lở tiếp.
“Ngày nào cũng vậy hàng chục tàu cát khai thác cả ngày lẫn đêm, đua nhau móc ruột lòng sông. Tiếng máy nổ inh ỏi, tiếng la hét, quát tháo náo động cả vùng khiến người dân ăn không ngon, ngủ không yên. Thấy các tàu cát hút cát sát bờ gây sạt lở, người dân đã nhiều lần ra xua đuổi nhưng các đối tượng khai thác cát ở đây rất manh động, dọa lại cả người dân khiến ai cũng sợ. “Chúng tôi kiến nghị mãi với chính quyền nhưng tình hình có được cải thiện đâu nên người dân dù hoang mang nhưng đành bất lực đứng nhìn mà ruột đau như bị xát muối”- một người dân ở đây cho biết.
Được biết, ngày 16/10/2017, Công ty CP Thái Sơn E&C được UBND tỉnh Phú Thọ cấp Giấy phép khai thác số 29/GP-UBND, thời hạn đến 16/10/2020. Khu vực khai thác thuộc xã Tử Ðà cũ (nay là xã Bình Phú), với diện tích khai thác là 27,54 hecta.
Do có sai phạm nên tháng 6/2019, Công ty CP Thái Sơn E&C bị Thanh tra tỉnh Phú Thọ lập biên bản vi phạm hành chính về lĩnh vực khoáng sản. Sau đó, UBND tỉnh Phú Thọ đã quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên và khai thác khoáng sản với số tiền 100 triệu đồng với doanh nghiệp này, vì lý do đã khai thác khoáng sản vượt quá phạm vi ranh giới của độ sâu được phép khai thác. Ngoài mức phạt 100 triệu đồng, Công ty CP Thái Sơn E&C còn bị xử phạt bổ sung bằng cách tước quyền sử dụng giấy phép khai thác khoáng sản 4 tháng.
Gần đây nhất, ngày 11/2/2020, UBND huyện Phù Ninh có văn bản báo cáo UBND tỉnh Phú Thọ về tình hình khai thác cát sỏi trên địa bàn huyện, liên quan đến chi nhánh Công ty CP Thái Sơn E&C. Theo báo cáo này, tại khu vực giáp mỏ của Công ty CP Thái Sơn E&C và một số vị trí giao cho Công ty này bảo vệ xuất hiện việc khai thác cát, sỏi trái phép gây sạt lở đất canh tác của nhân dân. Cụ thể, vị trí giáp trạm bơm Gai Hạ có diện tích sạt lở khoảng 2.522,5m2. Tại vị trí mốc số 1,24,25,26,27,19,1 (giáp xã Bình Bộ cũ), một số tàu hút, phao cẩu khai thác vào phạm vi khoanh bảo vệ. Mốc số 19,1,24 diện tích sạt lở khoảng 1.764,5m2. Tại vị trí mốc 36,C,D,R,37 diện tích sạt lở khoảng 1.636m2. Một số vị trí khác dọc theo phạm vi cấp phép cho Công ty CP Thái Sơn E&C có sạt lở vào đất canh tác của các hộ dân khoảng 4.327m2.
Theo đó, UBND huyện đã chỉ đạo Công ty CP Thái Sơn E&C thực hiện tốt việc quản lý mỏ. Khai thác đúng chỉ giới được cấp phép. Các phương tiện tham gia khai thác của Công ty phải có biển hiệu của Công ty. Thả đầy đủ phao tiêu tại các điểm mốc ranh giới mỏ, cắm bổ sung các mốc giới bị hư hỏng hoặc bị mất.
Cần sớm vào cuộc xử lý
Ghi nhận thực tế những ngày trung tuần tháng 3/2020, PV nhận thấy hầu hết các tàu thuyền đang khai thác ở khu vực xã Bình Phú đều không có biển số, nhãn hiệu. Thế nhưng không hiểu vì sao những chiếc thuyền, sà lan hút vẫn hoạt động hút trên sông Lô một cách rầm rộ mà không bị ngành chức năng kiểm tra, xử lý. Theo quan sát, các mốc giới cho phép Công ty CP Thái Sơn E&C khai thác cũng không được phân định rõ ràng. Khu vực bờ sông tiếp giáp với khu khai thác của Thái Sơn E&C còn hiện xuất thêm những dấu vết sạt lở mới và có nguy cơ tiếp tục sạt lở. Cả khúc sông náo động bởi tiếng máy nổ của tàu hút cát, nước sông đục ngàu.
Trước tình hình khai thác cát gây sạt sở đất nông nghiệp ven sông Lô rất phức tạp, UBND tỉnh Phú Thọ vừa ban hành Quyết định tạm dừng hoạt động khai thác cát, sỏi trên tuyến sông Lô địa bàn tỉnh Phú Thọ (từ thành phố Việt Trì đến cuối huyện Đoan Hùng).
UBND tỉnh Phú Thọ khẳng định, hiện nay, trên tuyến sông Lô có hiện tượng sạt lở bờ vỏ, đất bãi bồi ven sông và xảy ra tình trạng khai thác cát sỏi trái phép, khai thác ngoài phạm vi cấp phép. Để chấn chỉnh hoạt động khai thác cát sỏi, đồng thời xác định nguyên nhân gây sạt lở, Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường thông báo cho tất cả các tổ chức, doanh nghiệp đã được UBND tỉnh cấp phép khai thác cát, sỏi trên tuyến sông Lô dừng toàn bộ hoạt động khai thác cát, sỏi trên tuyến sông Lô.
Lãnh đạo tỉnh Phú Thọ chỉ đạo lực lượng Công an phối hợp với lực lượng chức năng, chính quyền các địa phương tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát đảm bảo dừng toàn bộ hoạt động khai thác cát, sỏi trên tuyến sông Lô theo thông báo trên.
Đối với UBND thành phố Việt Trì, UBND các huyện Phù Ninh, Đoan Hùng chỉ đạo lực lượng chức năng, cơ quan chuyên môn và chính quyền các xã, phường, thị trấn tăng cường công tác nắm tình hình tại các vị trí sạt lở và xử lý việc khai thác cát, sỏi trên tuyến sông Lô theo đúng chức năng, thẩm quyền.
UBND các Huyện phải kịp thời báo cáo các cơ quan chức năng để xử lý theo quy định khi có vụ việc vượt thẩm quyền giải quyết. Trong thời gian dừng khai thác cát, sỏi trên tuyến sông Lô, nếu xảy ra tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép, Chủ tịch UBND thành phố Việt Trì, Chủ tịch UBND các huyện Phù Ninh, Đoan Hùng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, Giám đốc Công an tỉnh phải chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh.
Hy vọng, với sự sự chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh Phú Thọ, ngành chức năng sẽ vào cuộc xử lý dứt điểm hoạt động khai thác tràn lan trên sông Lô, trả lại cuộc sống bình yên cho nhân dân địa phương.