Đất nông, lâm trường: Cần làm rõ trách nhiệm quản lý

Báo cáo giám sát cho thấy, theo báo cáo của Chính phủ (số 314/BC-CP, ngày 25-6-2015) cả nước có 642 nông, lâm trường, đã được Nhà nước giao đất, cho thuê đất với tổng diện tích 7.599.580 ha, chiếm 90% tổng diện tích đất đang sử dụng. Tổng diện tích đất các công ty nông, lâm nghiệp, ban quản lý rừng đã tiến hành rà soát, lập quy hoạch sử dụng khi triển khai thực hiện Nghị quyết 28 là 4.013.784 ha; trong đó 3.843.335 ha đất nông nghiệp (chiếm 95,8%); 74.082 ha đất phi nông nghiệp (chiếm 1,8%); 96.367 ha đất chưa sử dụng (chiếm 2,4%)

Theo phương án tổ chức sản xuất, kinh doanh của các công ty nông, lâm nghiệp, ban quản lý rừng có 3.730.755 ha sử dụng để tự tổ chức sản xuất (bao gồm cả diện tích giao khoán); 41.972 ha thực hiện liên doanh, liên kết với tổ chức khác; 508 ha sử dụng để góp vốn sản xuất, kinh doanh; 14.318 ha cho thuê, cho mượn; 73.900 ha chuyển nhượng trái pháp luật, bị lấn chiếm, có tranh chấp chưa giải quyết xong; 152.330 ha chưa sử dụng, hoặc sử dụng vào mục đích khác. Diện tích đất bàn giao cho địa phương quản lý 531.501 ha.

Tuy đã được UBND các tỉnh, thành phố phê duyệt phương án tổ chức sản xuất, kinh doanh, phương án sử dụng đất, kế hoạch, yêu cầu thực hiện giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất của các công ty nông, lâm nghiệp, ban quản lý rừng sau chuyển đổi. Nhưng, qua thực tế Đoàn giám sát nhận thấy bản chất việc quản lý, sử dụng đất đai, các phương án, hình thức quản lý, sử dụng đất đai của các công ty nông, lâm nghiệp, ban quản lý rừng hầu như không thay đổi.

Theo UBTV Quốc hội, việc chuyển đổi mô hình công ty mới chỉ dừng lại trên đề án. Các công ty nông, lâm nghiệp mới chỉ chuyển đổi tên, chưa thực sự thực hiện đầy đủ trách nhiệm quản lý, sử dụng đất đai theo các quy đinh hiện hành của luật pháp và theo phương án quản lý, sử dụng đất tại các đề án đã được phê duyệt.

Qua báo cáo của Chính phủ, kết quả thực hiện việc giao đất, cho thuê đất tại các công ty nông, lâm trường, ban quản lý rừng thì trong số 642 nông, lâm trường (đang quản lý, sử dụng gần 7.999.558 ha), Nhà nước đã thực hiện giao đất với diện tích 7.599.580 ha, chiếm 95,0% tổng diện tích đang quản lý sử dụng. Nhà nước sẽ giao đất không thu tiền cho 526 nông, lâm trường với diện tích 7.124.842ha. Còn lại 242 nông, lâm trường, đang quản lý sử dụng diện tích 1.981.189 ha, phải chuyển sang diện thuê đất, hoặc giao đất có thu tiền. Tuy nhiên, qua báo cáo của Chính phủ các doanh nghiệp này vẫn chưa được thực hiện.

Theo ông Ksor Phước- Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của QH, Trưởng đoàn giám sát, mới có 112 nông, lâm trường đã thực hiện chuyển sang thuê đất, với diện tích 472.709 ha; trong đó có 4 nông trường với diện tích 56.045ha và 48 lâm trường, diện tích 416.664 ha. Có 4 nông, lâm trường chuyển sang hình thức giao đất có thu tiền, với diện tích 2.029 ha. Từ những thiếu sót trên, ông Ksor Phước nhận xét, điều này thể hiện việc chấp hành các quy định của pháp luật về chính sách đất đai, chính sách tài chính đất đai và hoạt động của các cấp quản lý và doanh nghiệp nông, lâm nghiệp chưa nghiêm.

Nhiều ý kiến cũng cho rằng, việc quản lý, sử dụng đất nông, lâm trường cần được siết chặt. Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu cho rằng, việc sử dụng đất của các nông, lâm trường đang còn bất cập, nguyên nhân là do công tác chỉ đạo chưa quyết liệt, yếu nhất là khâu tổ chức thực hiện, thực hiện chưa nghiêm. Trong khi đó công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát chưa kịp thời- Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhắc nhở.