Dấu ấn chất vấn!

1. Theo ông Đỗ Đức Hồng Hà, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, tại kỳ họp thứ 2 với tinh thần đổi mới, khẩn trương, nghiêm túc, trí tuệ và trách nhiệm cao, Quốc hội đã hoàn thành phiên chất vấn và trả lời chất vấn trong không khí dân chủ, thẳng thắn, sôi nổi, xây dựng. Chủ tịch Quốc hội điều hành phiên chất vấn sắc sảo, quyết liệt, hài hòa, linh hoạt và uyển chuyển.

Ông Hà cho rằng các vị Bộ trưởng trả lời đều đúng trọng tâm, rõ ràng, đầy đủ các vấn đề được ĐBQH chất vấn. Thủ tướng Chính phủ đã thay mặt Chính phủ báo cáo làm rõ những vấn đề thuộc trách nhiệm chung của Chính phủ và trực tiếp trả lời chất vấn của ĐBQH. Một số thành viên Chính phủ là Phó Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ đã tham gia giải trình, làm rõ thêm các nội dung ĐBQH quan tâm.

Là người chất vấn Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ trưởng Bộ Y tế, ông Hà chia sẻ cảm thấy hài lòng với phần trả lời. Việc tổ chức chất vấn và trả lời chất vấn cơ bản đáp ứng yêu cầu đề ra, được cử tri, dư luận và nhân dân đánh giá cao. Để chất lượng của chất vấn và trả lời chất vấn đạt hiệu quả hơn nữa, ông Hà đề nghị cần tiếp tục phát huy kết quả đã đạt được, chuẩn bị tốt các nội dung chất vấn; tập trung tổ chức chất vấn những nội dung hoặc vấn đề thực sự bức xúc, nổi lên cần phải được làm rõ, cần phải xử lý ngay và được nhiều ĐBQH yêu cầu. Bên cạnh đó, các ĐBQH cần đặt câu hỏi ngắn gọn, rõ ràng, đúng trọng tâm. Các thành viên Chính phủ, trưởng ngành nâng cao trách nhiệm, tiếp thu đầy đủ nội dung chất vấn, trả lời đúng trọng tâm, làm rõ vấn đề còn hạn chế, vướng mắc và đưa ra các giải pháp khắc phục.

Còn theo ĐBQH Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp), 2 thành viên mới của Chính phủ trả lời chất vấn là Bộ trưởng Bộ Y tế, và Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, song đã nắm chắc nội dung, công việc trong quản lý ngành để trả lời những câu hỏi của các ĐBQH.

“Trả lời của các thành viên Chính phủ rất trách nhiệm, cầu thị, không quanh co mà nhận trách nhiệm về phần mình. Những vấn đề nào thiếu sót, hạn chế trong thời gian qua mặc dù không phải trách nhiệm của Bộ trưởng mới nhưng các Bộ trưởng cũng nhận những thiếu sót của ngành mình để đưa ra giải pháp khắc phục trong thời gian tới. Đó là điều rất đáng trân trọng. Khi các Bộ trưởng nhận thiếu sót về mình sẽ phấn đấu thực hiện những nhiệm vụ cho tốt, khắc phục những hạn chế thiếu sót mà người dân đang bức xúc, không để tái diễn trong các lần sau” - ông Hòa nói.

“Tôi đã chất vấn Bộ trưởng Bộ Y tế về vấn đề “loạn giá xét nghiệm”, trách nhiệm của Bộ Y tế trong quản lý giá bộ kit xét nghiệm. Và đến nay chúng ta đã thấy vấn đề kit xét nghiệm của Công ty Việt Á đã được cơ quan chức năng điều tra làm rõ” - ông Hòa nói và cho rằng cách chất vấn “hỏi nhanh - đáp gọn” là hiệu quả, đạt được những yêu cầu mà các ĐBQH đặt ra. Tuy nhiên những thiếu sót, hạn chế cần tư lệnh ngành cần phải khắc phục cho bằng được, không để tái diễn từ nhiệm kỳ này sang nhiệm kỳ khác.

Theo ĐBQH Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội), phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV đã tiếp nối được thành công của những nhiệm kỳ trước nhưng có sự phát triển trong cách thức tổ chức, điều hành. Quốc hội đã chọn được 4 lĩnh vực chất vấn “rất nóng”, trong đó có 2 lĩnh vực xã hội là công tác phòng, chống dịch Covid-19, và vấn đề giáo dục. Xã hội luôn vận động không ngừng, vấn đề nào cũng quan trọng nhưng cách chọn vấn đề để chất vấn là trúng. Sự điều hành của Chủ tịch Quốc hội rất nghiêm khắc, yêu cầu các Bộ trưởng trả lời “đến nơi đến chốn” của vấn đề.

Dấu ấn của Quốc hội khóa này trong chất vấn và trả lời chất vấn được ông Trí ấn tượng đó là “tính chân thực trong chất vấn”. Nhiều Bộ trưởng lần đầu tiên trả lời chất vấn, và nhiều ĐBQH cũng lần đầu chất vấn. Song người chất vấn là các ĐBQH đã bám sát thực tiễn cuộc sống, đúng nguyện vọng cử tri muốn truyền tải đến Quốc hội. Những ĐBQH lần đầu tiên trúng cử, lần đầu tiên chất vấn song đã thành công trong chất vấn khi đã phản ánh, nắm bắt được tâm tư nguyện vọng của cử tri. Đó chính là “gốc” của vấn đề, bởi ĐBQH thay mặt cử tri để chất vấn các thành viên Chính phủ. Các thành viên Chính phủ trả lời cũng chính là thông tin mà cử tri đang mong đợi.

“Dù là phiên chất vấn và trả lời chất vấn đầu tiên của Quốc hội khóa XV song theo tôi đã đem lại những thành công rất lớn. Nhiều ĐBQH mới nhưng chất vấn rất chững chạc, “trúng” ý cử tri mong muốn. Đó là thành quả của sự đổi mới, sự tiến bộ của Quốc hội, thể hiện tính gần dân của Quốc hội”- ông Trí nói.

Theo ông Tạ Văn Hạ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, dù là phiên chất vấn và trả lời chất vấn đầu tiên của Quốc hội khóa XV nhưng đã diễn ra rất thẳng thắn. Cả người hỏi và người trả lời đi trực diện thẳng vào vấn đề mà cử tri và nhân dân quan tâm, bức xúc. Có những vấn đề đã tồn tại từ nhiều năm nay, được coi như căn bệnh “kinh niên” và “trầm kha” chưa được giải quyết dứt điểm nên trong lần này đã tiếp tục được “nhắc lại”, tiếp tục được chất vấn để truy vấn đến cùng vấn đề.

Các Bộ trưởng trả lời không né tránh. Cuộc trao đổi giữa “hỏi - đáp” đã trở thành cuộc trao đổi mang tính chất xây dựng. Giám sát, chất vấn nhưng mang tính chất gợi mở, xây dựng, đồng hành chứ không có chuyện bàng quan, chì chiết.

“Trong quá trình chất vấn và trả lời chất vấn đã có sự tranh luận lại giữa người hỏi và người trả lời. Đó là cách để các ĐBQH đưa ra các gợi ý, gợi mở để cho tư lệnh ngành và Chính phủ đưa ra những giải pháp làm sao cho tốt hơn. Dù nhiều Bộ trưởng mới nhận nhiệm vụ, lại là ĐBQH lần đầu, và lần đầu tiên trả lời chất vấn nên có những việc thuộc lịch sử để lại, cần có thời gian để tiếp cận kỹ hơn, đầy đủ hơn song các Bộ trưởng cũng nhận thức được trách nhiệm và đưa ra những giải pháp để khắc phục. Chính sự sâu sắc ấy đã thể hiện một Quốc hội chân thành, xây dựng, không né tránh”- ông Hạ nói.

2. Tham gia phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 2 đã có 171 lượt đại biểu phát biểu, trong đó 134 lượt đại biểu tham gia chất vấn, 12 đại biểu đặt câu hỏi đối với Thủ tướng Chính phủ, có 24 lượt ĐBQH đã tiến hành tranh luận để làm rõ hơn vấn đề đại biểu quan tâm.

Kết luận phiên chất vấn và trả lời chất vấn đầu tiên của Quốc hội khóa XV, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh: “Với tinh thần đổi mới, Quốc hội đã hoàn thành phiên chất vấn và trả lời chất vấn đầu tiên của nhiệm kỳ khóa XV trong không khí dân chủ, thẳng thắn, sôi nổi, xây dựng và đã thành công tốt đẹp”.

Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, việc tổ chức chất vấn có những đổi mới so với trước nhưng các vị ĐBQH đã thể hiện nắm chắc thực tiễn với tinh thần xây dựng cao, tiến hành chất vấn bằng các câu hỏi ngắn gọn, rõ ràng, bám sát nhóm vấn đề. Đặc biệt là tăng cường tranh luận để làm rõ thêm vấn đề, thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, yếu kém, yêu cầu làm rõ trách nhiệm, cũng như đề xuất giải pháp khắc phục. Qua đó cũng là những gợi ý, bổ sung giải pháp để Chính phủ, các Bộ, ngành có các quyết sách phù hợp trong quản lý, điều hành, đáp ứng niềm tin và sự mong mỏi của cử tri và nhân dân cả nước.

Chủ tịch Quốc hội khẳng định: “Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng, các vị Bộ trưởng, Trưởng ngành với ý thức, trách nhiệm cao đã trả lời nghiêm túc, không né tránh những vấn đề khó, phức tạp, giải trình làm rõ nhiều vấn đề đại biểu nêu. Đồng thời nhận trách nhiệm về những mặt còn tồn tại, hạn chế của ngành, lĩnh vực, đưa ra các cam kết khắc phục để tạo sự chuyển biến tích cực trong thời gian tới”.