Đau đầu vì ô nhiễm

Nước thải từ quá trình sản xuất của Công ty Vinatex tại khu vực xử lý. Ảnh: Thanh Tùng.

Đối thoại bất thành

Căng thẳng giữa người dân địa phương và Công ty Vinatex lên đến đỉnh điểm vào những ngày trung tuần tháng 9/2017. Chiều 25/9 Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội Quảng Trị cùng Giám đốc Sở TN&MT tỉnh này đã tổ chức cuộc đối thoại với người dân.

Thông tin từ cuộc đối thoại thể hiện: Công ty Vinatex đóng tại Cụm công nghiệp Diên Sanh của huyện Hải Lăng, được UBND tỉnh Quảng Trị phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường tại QĐ số 2510/QĐ-UBND ngày 14/10/2016, QĐ số 3118/QĐ-UBND ngày 8/12/2016 và đang trong giai đoạn vận hành thử nghiệm từ tháng 4 đến tháng 10/2017.

Ban đầu Công ty thiết kế hệ thống xả thải ra khu vực đầu nguồn sông đang có nhà máy nước cung cấp cho người dân thị trấn Hải Lăng cùng một số xã khác trên địa bàn Hải Lăng. Do địa phương và người dân địa phương phản ứng nên Công ty Vinatex chuyển hướng xả thải ra hồ Khe Chè nằm ở khu vực trung tâm thị trấn Hải Lăng. Tháng 8/2017, Công ty Vinatex đã 2 lần xả thải ra hồ Khe Chè, gây ô nhiễm.

Ông Phạm Đình Lợi, Phó Chủ tịch UBND huyện Hải Lăng cho biết, địa phương và ngành chức năng của huyện đã 2 lần bắt quả tang Công ty Vinatex xả thải ra hồ Khe Chè khi nguồn xả thải chưa được kiểm tra, kết luận đảm bảo theo đúng quy định.

Theo giải thích của ông Nguyễn Chí Trực, Phó Tổng giám đốc Công ty Vinatex: Trong quá trình vận hành sản xuất công ty thông báo có 6.000m3 nước thải của nhà máy dệt nhuộm không đạt tiêu chuẩn đến Sở TN& MT và được yêu cầu phải xử lý đạt tiêu chuẩn mới được thải ra môi trường. Do chúng tôi hiểu nhầm chỉ đạo của Sở TN&MT nên đã xả thải ra môi trường 4.000m3 nước.

Sau sự việc này, Công ty Vinatex bị địa phương và ngành chức năng cấm xả thải ra hồ Khe Chè nên phải dời đường ống xả thải về cầu Hải Thọ 2, xả nước thải ra đồng ruộng 7 xã của huyện Hải Lăng. Việc chuyển hướng xả thải này đã vấp phải sự phản ứng dữ dội của dân cư các xã nói trên.

Tại cuộc đối thoại, ông Nguyễn Trường Khoa, Giám đốc Sở TN&MT Quảng Trị cam kết: “Nguồn nước thải sau xử lý của Công ty Vinatex, đã đạt cột A theo TCVN nên được phép xả thải ra môi trường”.

Giám đốc Sở TN&MT Quảng Trị cam kết, nước thải sau xử lý của Công ty Vinatex không ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt, sản xuất của người dân và sẽ chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh về việc này.

Ý kiến cùng cam kết của người đứng đầu Sở TN&MT Quảng Trị không nhận được sự đồng tình của người dân tham gia đối thoại. Căng thẳng tiếp tục tái diễn và bùng phát trở lại vào những ngày đầu tháng 10 khi xảy ra hiện tượng cá chết không rõ nguyên do ở hồ Khe Chè – là nơi nước thải trong quá trình sản xuất của Công ty Vinatex thải ra.

Huyện trông chờ vào tỉnh

Trước những bức xúc, căng thẳng kéo dài giữa dân cư huyện Hải Lăng với doanh nghiệp xả thải được cho là gây ô nhiễm dẫn đến tình trạng cá chết hàng loạt ở khu vực hồ Khe Chè; ngày 12-10, chúng tôi đã tìm gặp ông Nguyễn Giáp, Phó Chủ tịch UBND huyện này.

Theo ông Giáp, Công ty Vinatex xả thải ra môi trường là trách nhiệm của tỉnh, cụ thể là của Sở TN&MT. Nước thải sau xử lý của Công ty Vinatex đã đảm bảo cột A nên tỉnh cho họ xả. Thấy cá chết nhưng huyện không thể biết được thế nào là cột A, cột B hay cột C. Chúng tôi nêu câu hỏi về trách nhiệm quản lý TN&MT của huyện và được ông Giáp giải thích, cán bộ chức năng của huyện thực hiện đầy đủ việc kiểm tra, giám sát tuy nhiên không thể nắm rõ được họ (Công ty Vinatex) lắp đặt những thiết bị, máy móc gì trong nhà máy của họ.

Công ty Vinatex đặt nhà máy sản xuất trong Cụm công nghiệp Diên Sanh nên trách nhiệm quản lý, giám sát còn thuộc Ban Quản lý Khu công nghiệp! Trong 2 ngày 3 và 4/10, tại hồ nước Chè Thượng, xuất hiện cá chết với khối lượng lớn làm người dân lo lắng và huyện cũng đã có báo cáo gửi UBND tỉnh để xin chỉ đạo.

Chúng tôi cũng đã có buổi làm việc với ông Nguyễn Chí Trực, Phó Tổng Giám đốc Công ty Vinatex. Ông Trực cho biết, Công ty đã bỏ ra 25 tỷ/243 tỷ đồng tổng vốn đầu tư để xây dựng hệ thống xử lý xả thải đảm bảo cột A ra môi trường. Phía công ty cũng đã có “thiện ý” xây dựng thêm 1 hồ điều hòa dung tích 7.000 m3 nên không thể quy kết ô nhiễm môi trường làm cá chết hàng loạt ở hồ nước Khe Chè Thượng có nguyên nhân từ quá trình sản xuất của công ty.

Ông Nguyễn Chí Trực cũng cho biết, khi thực hiện đầu tư xây dựng nhà máy dệt – nhuộm ở Cụm công nghiệp Diên Sanh, phía công ty không được địa phương và Ban Quản lý khu công nghiệp thông báo việc Cụm công nghiệp chưa có hệ thống xử lý thải tập trung nên công ty buộc phải xả nước thải qua xử lý ra môi trường canh tác và sản xuất của người dân, dẫn đến xung đột ngoài ý muốn!