Đẩy mạnh phòng ngừa, ngăn chặn hành vi lệch chuẩn trong môi trường giáo dục
Việc học sinh lớp 7 có hành vi vi phạm với giáo viên đặt ra yêu cầu đẩy mạnh công tác tư vấn thực chất, hiệu quả hơn để phòng ngừa, ngăn chặn hành vi lệch chuẩn.
Sau sự việc học sinh lớp 7 Trường THCS Đại Kim (Hà Nội) kéo tóc, làm ngã cô giáo đã làm dấy lên nhiều tranh luận về hiệu quả của các quy định
mới liên quan đến khen thưởng và kỷ luật học sinh trong Thông tư
19/
Trong bối cảnh đó, công tác tư vấn học đường được xem là giải pháp then chốt để phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi lệch chuẩn ở học sinh. Tuy nhiên, hoạt động này tại nhiều trường phổ thông hiện vẫn còn nhiều bất cập.
Ông Hoàng Đức Minh, Vụ trưởng Vụ Học sinh, sinh viên (Bộ GDĐT), đã có những trao đổi xung quanh vấn đề này.
Phóng viên: Theo quy định mới, mức kỷ luật cao nhất với học sinh là viết bản tự kiểm điểm thay vì tạm dừng học có thời hạn. Với những học sinh có hành vi nghiêm trọng, nhiều ý kiến lo ngại rằng nếu chỉ dừng lại ở bản kiểm điểm, xin lỗi, cam kết… thì chưa đủ sức răn đe. Ông nhìn nhận thế nào về quy định này tại Thông tư 19, thưa ông?
Ông Hoàng Đức Minh: Thông tư 19 nhấn mạnh “kỷ luật để giáo dục, không phải trừng phạt”. Điều này thể hiện tính nhân văn nhưng không giảm đi những biện pháp để học sinh cố gắng thực hiện trong học tập và rèn luyện. Bởi ngoài những biện pháp kỷ luật, ở các mức và độ tuổi khác nhau, trong quá trình thực hiện kỷ luật còn có nhiều hoạt động hỗ trợ, kể cả các yêu cầu học sinh phải khắc phục hành vi của mình.
Với những trường hợp nằm ngoài
quy định của Thông tư 19, tức là ngoài thẩm quyền
Để phòng ngừa, ngăn chặn những hành vi lệch chuẩn của học sinh, công tác tư vấn học đường cũng rất quan trọng. Ông đánh giá thế nào về công tác này hiện nay trong các trường phổ thông?
- Thời gian qua, việc ban hành Thông tư số 31/2017/TT-BGDĐT và Thông tư số 33/2018/TT-BGDĐT đã tạo hành lang pháp lí cho công tác tư vấn tâm lí và công tác xã hội trong trường học. Các sở GDĐT, nhiều nhà trường đã chú trọng triển khai công tác tư vấn tâm lí và công tác xã hội trong trường học. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai cho thấy còn nhiều khó khăn, hạn chế. Bên cạnh đó, sự tồn tại song song của hai thông tư với phạm vi, nội dung giao thoa cũng dẫn đến sự chồng chéo, khiến nhiều nhà trường gặp lúng túng trong triển khai.
Trước thực tiễn đó, Bộ GDĐT vừa ban hành Thông tư số 18/2025/TT-BGDĐT hướng dẫn về công tác tư vấn học đường và công tác xã hội trong trường học. Việc ban hành thông tư này nhằm tinh gọn hệ thống văn bản quy phạm pháp luật quy định về tư vấn tâm lý và công tác xã hội trong trường học; mở rộng phạm vi, nội dung về công tác tư vấn học đường và công tác xã hội trong các cơ sở giáo dục; cập nhật, bổ sung quy định mới của pháp luật liên quan, từ đó góp phần xây dựng trường học an toàn, lành mạnh, thân thiện, nâng cao chất lượng giáo dục.
Thông tư 18 và Thông tư 19 được ban hành cùng thời điểm. Ông hãy cho biết hai văn bản này bổ trợ nhau như thế nào trong việc quản lý và giáo dục học sinh?
- Công tác tư vấn học đường và công tác xã hội là giải pháp phòng ngừa, ngăn chặn những hành vi lệch chuẩn, khác biệt của người học, đồng thời can thiệp, hỗ trợ với những hệ quả của những hành vi này gây ra. Do vậy, làm tốt công tác tư vấn học đường và công tác xã hội được quy định tại Thông tư 18 sẽ góp phần hỗ trợ triển khai hiệu quả, bổ trợ cho công tác khen thưởng, kỷ luật được quy định tại Thông tư 19.
Nguyên tắc, nội dung, quy trình và hình thức thực hiện công tác tư vấn học đường và công tác xã hội trong trường học là phần chính của Thông tư số 18, thể hiện tính mới, khác biệt so với Thông tư số 31 và Thông tư số 33. Về nguyên tắc thực hiện công tác tư vấn học đường và công tác xã hội trong trường học, thông tư xác định người học là trung tâm, được bảo đảm quyền lợi hợp pháp, an toàn và bảo mật thông tin, quyền được tham gia, tự nguyện, tự quyết định.
Vậy Thông tư 18 có thể hỗ trợ thế nào để kỷ luật học sinh không chỉ mang tính hình thức mà còn hỗ trợ các em thay đổi hành vi, thưa ông?
- Thông tư 18 quy định người đứng đầu cơ sở giáo dục phải chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc thành lập tổ hoặc bộ phận tư vấn, bố trí phòng tư vấn, phân công nhân sự chuyên trách hoặc kiêm nhiệm, xây dựng kế hoạch công tác tư vấn hằng năm, huy động nguồn lực hợp pháp để triển khai. Đồng thời cần có phương án sàng lọc, phát hiện sớm, phân nhóm học sinh cần tư vấn, hỗ trợ, đặc biệt với các tình huống khác biệt của người học để kịp thời có giải pháp phù hợp, hiệu quả.
Trong trường hợp học sinh bị kỷ luật, công tác tư vấn học đường và công tác xã hội trường học được sử dụng để cơ sở giáo dục có quyết định xử lý hoặc phối hợp với các cơ quan chức năng xử lý phù hợp với thực trạng của học sinh.
Việc ban hành Thông tư số 18 là một bước đi quan trọng trong quá trình hoàn thiện hệ thống chính sách giáo dục, đặc biệt trong việc chăm lo đến sức khỏe tinh thần và sự phát triển toàn diện của người học. Nội dung này phối hợp với công tác khen thưởng, kỷ luật được quy định tại Thông tư 19 sẽ là những biện pháp tư vấn, hỗ trợ, giáo dục được thực hiện trong nhà trường, tháo gỡ những vướng mắc từ thực tiễn và mở ra khuôn khổ pháp lí mới trong việc xây dựng một môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, lành mạnh, nơi người học được đồng hành, chia sẻ và hỗ trợ để trưởng thành toàn diện về tri thức, nhân cách và kĩ năng xã hội.
Vừa qua, vụ học sinh lớp 7 ở Trường THCS Đại Kim có hành vi bạo lực với cô giáo đã gây bức xúc dư luận. Ông đánh giá ra sao về việc nhà trường áp dụng hỗ trợ tâm lý trong trường hợp này?
Đối với vụ việc học sinh lớp 7 ở Trường THCS Đại Kim, với góc độ cơ quan soạn thảo Thông tư 18, trong tình huống này, tôi đánh giá học sinh cần có sự tư vấn, hỗ trợ về nhiều nội dung, một cách tổng thể. Nhà trường có thể áp dụng quy trình 5 bước tư vấn, hỗ trợ cho học sinh về nội dung tâm lý, kỹ năng sống, chính sách, pháp luật,…
Điều này góp phần đánh giá, phân loại vấn đề của học sinh; xác định nguyên nhân, khó khăn của học sinh; từ đó xác định các giải pháp, hình thức tư vấn, hỗ trợ phù hợp với vấn đề học sinh gặp phải; xây dựng kế hoạch hỗ trợ cho học sinh về tâm lý, học tập, kỹ năng sống, pháp luật,… và báo cáo kết quả cho các cấp liên quan.
Trong vụ việc này, không chỉ học sinh vi phạm mà cả cô giáo cũng là nạn nhân, bị tổn thương tâm lý. Thông tư 18 có tính đến việc hỗ trợ tâm lý cho giáo viên hay không, thưa ông?
Thông tư 18 áp dụng đối với cơ sở giáo dục phổ thông, cơ sở giáo dục thường xuyên, trường chuyên biệt, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở giáo dục đại học và học sinh, sinh viên, học viên đang theo học tại các cơ sở giáo dục.
Đối với công tác hỗ trợ tâm lý cho giáo viên, Bộ GDĐT đã có những cuộc tập huấn triển khai, hướng dẫn cho giáo viên những kỹ năng để hỗ trợ tâm lý cho bản thân, đồng nghiệp. Trong thời gian tới, Bộ GDĐT sẽ triển khai chỉ đạo, hướng dẫn công tác tư vấn, hỗ trợ tâm lý cho đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên, giáo viên, nhân viên tại các cơ sở giáo dục.
Để các quy định trong Thông tư 18 và 19 thực sự đi vào cuộc sống, theo ông, đâu là yếu tố then chốt: sự vào cuộc của nhà trường, sự đồng hành của phụ huynh, hay chính sách hỗ trợ từ phía Bộ và địa phương?
Để các quy định trong Thông tư 18 và 19 thực sự đi vào cuộc sống, cần phải có sự đồng bộ của các bên liên quan bao gồm công tác chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra giám sát của Bộ GDĐT và các địa phương; việc bố trí nguồn lực triển khai của các cơ sở giáo dục; sự hỗ trợ, đồng hành của cha mẹ phụ huynh và xã hội; sự phối hợp chặt chẽ của các bên liên quan.
Thông tư 18 là một bước tiến quan trọng về việc hoàn thiện thể chế trong công tác giáo dục ở học sinh, tác động trực tiếp và hỗ trợ tích cực trong công tác chăm sóc và giáo dục học sinh. Tuy nhiên để việc chăm sóc, giáo dục học sinh, giúp học sinh phát triển toàn diện thể chất, tinh thần và trí tuệ cần có sự đồng hành, phối hợp chặt chẽ và hiệu quả giữa nhà trường – gia đình và xã hội.
Trân trọng cảm ơn ông!
