Đề xuất tỉnh ủy, thành ủy có thể có nhiều cơ quan báo chí trực thuộc

Ngày 24/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Báo chí (sửa đổi). Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn TP. Hồ Chí Minh) cho biết, dự thảo Luật Báo chí đã được soạn thảo công phu, chi tiết, đúng với định hướng của các nghị quyết Đảng có liên quan. 

Về “cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc tỉnh ủy, thành ủy”, ông Nghĩa nêu, khoản 1, điều 16 của dự thảo quy định: Cơ quan báo chí thực hiện một hoặc một số loại hình báo chí, có một hoặc một số sản phẩm báo chí, có cơ quan báo chí trực thuộc theo quy định của Luật này.

Đại biểu cũng nêu, theo khoản 2, điều 4 của dự thảo, báo chí có 3 chức năng. Một là, “phương tiện thông tin thiết yếu đối với đời sống xã hội”; hai là, “cơ quan ngôn luận của cơ quan Đảng, cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp”; ba là, “diễn đàn của nhân dân”. Như vậy, vai trò, vị trí, nhiệm vụ của báo chí cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển mọi mặt của đất nước.

Tuy nhiên, báo chí là sản phẩm truyền thông, có đặc tính riêng của nó. Đó là phải thâm nhập được vào nhận thức, tình cảm của con người, phải làm cho người đọc yêu thích và thấy cần thiết như thức ăn, nước uống, như không khí hàng ngày và tự nguyện bỏ tiền ra mua báo, thì báo chí mới đạt được mục đích thành lập của nó, mới tự chủ về tài chính và tồn tại lâu dài trong công chúng.

Đối với báo chí thì khả năng, phạm vi và mức độ thâm nhập vào độc giả là yếu tố quan trọng, đòi hỏi tài năng, kỹ năng, năng lực của báo chí, của cơ quan báo chí và của nhà báo. Báo chí của chúng ta phải tốn bao nhiêu công sức để có được tài năng, kỹ năng, năng lực này, nhờ vậy, mới duy trì hoạt động lâu dài, nuôi sống và giữ được đội ngũ, bộ máy của mình trong sạch, trung thực, không vi phạm pháp luật.

“Báo chí vừa phải giữ gìn thương hiệu, vừa phải cạnh tranh với truyền thông “lá cải”, chống truyền thông “giả mạo, lừa đảo, độc hại”, lại còn phải tự chủ về tài chính và nếu có lợi nhuận thì còn đóng góp cho ngân sách của nhà nước. Nhiều nhà báo yêu nghề, yêu nước, thương dân đã không ngại dấn thân, chấp nhận hy sinh để hoàn thành nhiệm vụ”, ông Nghĩa nói. 

Theo đại biểu Nghĩa, trong đội ngũ báo chí địa phương hiện nay cả báo in, phát thanh, truyền hình và điện tử, có những tờ báo đã làm được điều này. Những tờ báo đó là vốn quý của nền báo chí của chúng ta. Luật Báo chí sửa đổi lần này cần tạo điều kiện để những tờ báo đó tiếp tục phát triển. Luật cũng nên tạo hành lang pháp lý để báo chí của nhiều tỉnh, thành khác cũng phát triển theo hướng đó. Sau sáp nhập, chúng ta đã có 8 tỉnh, thành có dân số từ 4-5 triệu dân; 9 tỉnh, thành có từ 3-4 triệu dân; 3 tỉnh, thành có dân số từ 2-3 triệu dân và 8 tỉnh, thành có dân số từ 1-2 triệu dân. Đặc biệt, ở hai đô thị lớn nhất, đông dân nhất cả nước là Hà Nội hơn 8 triệu dân và TP. Hồ Chí Minh hơn 14 triệu dân, chúng ta đang có những tờ báo mà thương hiệu và tín nhiệm của nó vượt qua ranh giới của hai địa phương này. Báo chí địa phương cũng là cơ quan ngôn luận của tỉnh ủy, thành ủy, diễn đàn của nhân dân địa phương để truyền thông về những vấn đề, những nội dung đặc thù của địa phương, mà báo chí trung ương không thể và cũng không nên gánh vác hết.

“Các tỉnh, thành sau sáp nhập với dân số như trên là thị trường, cũng là nguồn lực của báo chí địa phương, nếu không được kiến tạo cho phát triển thì phải chăng sẽ rất lãng phí?”, ông Nghĩa nói và đề nghị sửa đổi theo hướng: Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có thể có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc. Một số tỉnh ủy, thành ủy có thể thành lập cơ quan báo chí theo mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện theo quy định tại Khoản 5, Điều này.

Đại biểu Nghĩa đề nghị, xây dựng Luật Báo chí sửa đổi theo tinh thần kiến tạo phát triển của Nghị quyết 66, với hành lang pháp lý thông thoáng, rộng mở, bao quát cả cái chung và cái riêng, cái hiện tại và tương lai. Như vậy, việc cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy có cơ quan báo chí trực thuộc và có thể là cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện sẽ không còn là cơ chế đặc thù của địa phương nào. Nơi nào có điều kiện thì làm ngay, chưa có thì chưa làm, trong tương lai phát triển đủ điều kiện thì làm. Báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy địa phương chẳng những phải tuân theo Hiến pháp và pháp luật mà còn có sự quản lý của tỉnh ủy, thành ủy, của hệ thống ban tuyên giáo, của Chính phủ và bộ ngành hữu quan. Thể chế và quản lý nhà nước cần kiến tạo phát triển, thay vì hạn chế, để đội ngũ này đủ điều kiện đẩy lùi truyền thông “lá cải”, chống truyền thông “giả mạo, lừa đảo, độc hại”, qua đó đóng góp hiệu quả hơn vào sự phát triển của địa phương và của đất nước trong kỷ nguyên mới.