Người ta vẫn bảo, đến Bắc Hà (Lào Cai) mà chưa thưởng thức món phở chua thì như chưa đến. Bát phở đưa lên nựng mùi thơm của đậu xị, lạc rang với béo ngậy của bánh phở quện với vị chua của dưa cải, cay cay của tương ớt làm cho bát phở chua có hương vị thơm ngon hấp dẫn vô cùng.
Với không chỉ người dân địa phương mà với những ai đã từng một lần thưởng thức thì phở chua là món ăn dân dã, giản dị nhưng đậm đà, chứa đựng nét văn hóa của người dân vùng cao Bắc Hà - Lào Cai. Phở chua gốc là món ăn đặc trưng của người Tày. Trải qua thời gian, trở thành món ăn được ưa thích của cộng đồng các dân tộc ở Bắc Hà.
Nguyên liệu chính tạo nên sự khác biệt của món ăn này chính là bánh phở. Khác với bánh phở thông thường, loại bánh này màu nâu do được tráng từ loại gạo đỏ đặc biệt của địa phương, trồng ở xã Lùng Phình. Theo người dân, loại gạo này nấu cơm rất cứng, nhưng khi làm bánh phở lại mềm và thơm.
Ngoài bánh phở, nước chua là khâu rất quan trọng để tạo nên hương vị đặc trưng của món ăn. Thường đến mùa rau cải, người ta chọn loại cải bẹ, đem rửa sạch rồi phơi cho héo, sau đó thái nhỏ rồi muối chua. Ngoài cải muối, thì nhiều người muối các loại măng tre, măng vầu, măng mai. Măng hái về bóc bẹ, thái nhỏ, rửa sạch rồi bỏ vào hũ muối chua để làm nguyên liệu chế biến.
Cách chế biến cũng khá đơn giản, bánh phở được thái nhỏ thành từng sợi, sau đó bỏ vào bát, chan nước dùng dưa chua, cùng với một số loại gia vị gồm có dưa cải, lạc, rau sống, đậu xị nêm gia vị rồi trộn đều, thêm một chút tương ớt là bạn đã có một món ăn ngon tuyệt.
Bát phở bày ra trông rất hấp dẫn từ màu sắc đến mùi vị. Mùi thơm của đậu xị, lạc rang với béo ngậy của bánh phở quện với vị chua của dưa cải, cay cay của tương ớt làm cho bát phở chua có hương vị thơm ngon hấp dẫn vô cùng. Chả thế mà lâu nay món phở chua không chỉ là món ăn dân dã của các gia đình mà còn trở thành đặc sản không thể thiếu trong các buổi chợ phiên.
Tùy từng thực khách họ lại có cách ăn riêng, nếu là đàn ông thì ngoài bát phở chua không thể thiếu chén rượu để thêm vị đậm đà đưa đẩy, còn phụ nữ lại gọi nhiều nước dùng và rau cải hơn để vừa ăn vừa húp xì xụp, tận hưởng hết vị ngon, ngọt, chua cay rất đúng vị.
Và nếu phở chua ở Mường Khương thơm ngọt, thanh tao thì phở chua ở chợ phiên Cán Cấu - Si Ma Cai (cách thị trấn Bắc Hà, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai gần 30km) lại có vị đậm đà ngọt thơm rất riêng và giá cả cũng rất mềm, hợp với túi tiền của bà con vùng nông thôn. Chỉ với 10.000 đồng bạn có thể được thưởng thức một bát phở chua làm từ ngô, vàng ươm, rất lạ. Để chế biến được món ăn này cũng khá đơn giản, theo một chủ quán ở đây, bột ngô được nấu cho đến khi đặc như thạch để nguội, sau đó lấy muôi thủng miết thành sợi như sợi phở cho vào bát chan nước dùng. Khi ăn vừa có vị ngọt lại vừa có vị đậm của nước chan. Nếu thưởng thức một lần, chắc chắn dư vị để lại sẽ thật khó quên.
Không quá ồn ào và náo nhiệt như ở Sa Pa, thị trấn Bắc Hà thu hút du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ bình dị, cùng những giá trị văn hóa bản sắc dân tộc còn nguyên vẹn ở vùng đất được mệnh danh là “cao nguyên trắng” ở Lào Cai này.