Dệt may nỗ lực đa dạng hóa thị trường
Năm 2025 dù có nhiều biết động song ngành dệt may vẫn giữ được đà tăng trưởng, với kim ngạch xuất khẩu ước đạt 46 tỷ USD. Đây được coi là động lực quan trọng để toàn ngành tiếp tục tái cấu trúc, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe từ những thị trường xuất khẩu chủ lực, hướng tới mở rộng thị trường đang nổi.
Tiếp tục giữ đà tăng trưởng
Dẫn số liệu thống kê của Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), giới chuyên gia kinh tế đánh giá, năm 2025 là năm đánh dấu sự phục hồi ấn tượng của ngành dệt may Việt Nam với kim ngạch xuất khẩu ước đạt 46 tỷ USD (con số này thấp hơn chỉ tiêu đề ra 48 tỷ USD) tăng 5,6% so với năm 2024. Đặc biệt, xuất siêu ấn tượng lên tới 21 tỷ USD tiếp tục khẳng định vai trò trụ cột của ngành trong cán cân thương mại quốc gia. Một điểm sáng đáng tự hào là tỷ lệ giá trị nội địa tăng thêm đã đạt khoảng 52%, cho thấy sự chủ động ngày càng cao về nguồn cung nguyên phụ liệu ngay trong nước.
Hiện nay, sản phẩm dệt may nước nhà đã hiện diện tại 138 thị trường trên thế giới. Trong đó, Mỹ vẫn là thị trường chủ lực với kim ngạch ước đạt 18,6 tỷ USD (tăng 11,75%). Niềm tin của thị trường quốc tế đối với Việt Nam được thể hiện rõ nét khi nhiều doanh nghiệp (DN) đã kín đơn hàng đến hết quý I/2026 và đang tích cực đàm phán cho quý II/2026.
Về mức hụt 2 tỷ USD như chỉ tiêu đề ra, ông Vũ Đức Giang - Chủ tịch Vitas thừa nhận, mức hụt này là khó tránh khỏi khi năm 2025 diễn ra hàng loạt biến động về thị trường và chính sách quốc tế. Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang, nhiều mặt hàng dệt may phải chịu mức thuế cao hơn, cùng với tình hình địa chính trị phức tạp đã tác động trực tiếp đến đơn hàng và sức mua toàn cầu. Và sau khi chính sách thuế đối ứng của Mỹ có hiệu lực, sức mua tại thị trường này sụt giảm mạnh, đơn hàng giảm từ 20-30%. Dự báo những tháng tới, các DN dệt may tiếp tục đối diện thách thức lớn, bởi Mỹ là thị trường chiếm hơn 40% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành.
Ở phía cầu, người tiêu dùng tiếp tục thắt chặt chi tiêu, buộc doanh nghiệp chấp nhận đơn hàng nhỏ, yêu cầu giao hàng nhanh và thời gian sản xuất gấp. Điều này khiến biên lợi nhuận bị thu hẹp đáng kể. Các DN phải liên tục xoay xở với đơn hàng rải rác, điều chỉnh kế hoạch sản xuất, đồng thời tăng đầu tư để đáp ứng tiêu chuẩn xanh... Trong khi đó theo ông Cao Hữu Hiếu - Tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), khi biên lợi nhuận bị thu hẹp và dòng tiền suy yếu, DN dệt may buộc phải nhìn lại năng lực nội tại, từ tổ chức sản xuất đến mức độ chủ động trong chuỗi cung ứng. Theo ông Hiếu, thách thức lớn nhất vẫn là sự phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, khi ngành sợi phải nhập 100% bông, 90-95% xơ cùng nhiều loại hóa chất, thuốc nhuộm. Đây là rủi ro lớn nếu Mỹ siết thuế với các sản phẩm có tỷ lệ xuất xứ cao từ nước thứ ba.
Đẩy mạnh đa dạng hóa trị trường
Theo đại diện Vitas, Trung Đông và châu Phi đang nổi lên như những điểm đến tăng trưởng mới của dệt may Việt Nam trong bối cảnh các thị trường truyền thống tiềm ẩn nhiều biến động. Riêng khu vực Trung Đông, đặc biệt là các quốc gia Hồi giáo, mang về khoảng 1 tỷ USD trong năm 2024 và đạt 700 triệu USD chỉ trong 7 tháng đầu năm 2025. Thời điểm này, song song với mở rộng thị trường xuất khẩu, nhiều DN dệt may Việt Nam, bao gồm cả khối FDI, đang tăng tốc đầu tư ra nước ngoài. Hiện có gần 30 DN đã có mặt tại Indonesia, Myanmar, Bangladesh, Ai Cập, Nam Á, châu Phi và Mỹ Latin. Những DN tiên phong như May Sông Hồng hay Tập đoàn Dệt may Quốc tế Phong Phú đang hình thành mạng lưới sản xuất đa quốc gia, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh và chủ động hơn trước biến động toàn cầu.
Ông Trần Như Tùng - Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Dệt may - Đầu tư - Thương mại Thành Công (TCM) cho biết, công ty đang giảm dần phụ thuộc vào thị trường Mỹ. Bước sang năm 2026 sẽ đẩy mạnh thị trường EU cùng các thị trường trong khối Hiệp định CPTPP, Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện khu vực (RCEP) nhằm tận dụng ưu đãi thuế và tiếp cận đơn hàng có yêu cầu kỹ thuật cao. Về dài hạn, áp lực cạnh tranh và rủi ro chuỗi cung ứng buộc dệt may Việt Nam phải tái cơ cấu sâu hơn, từ đầu tư nguyên liệu, khoa học công nghệ đến xây dựng thương hiệu đủ sức hiện diện bền vững tại các thị trường lớn.
Trong khi đó, nhằm tận dụng cơ hội để nâng cao giá trị và thúc đẩy ngành dệt may phát triển trong thời gian tới, Chủ tịch Vitas Cao Hữu Hiếu cho hay, DN phải đẩy mạnh chiến lược đa dạng hóa thị trường, mặt hàng, khách hàng cũng như thúc đẩy khả năng kêu gọi đầu tư vào phần cung thiếu hụt, xây dựng chiến lược phát triển nguồn lực đi đôi với khoa học công nghệ, đặc biệt phải xây dựng khát vọng đưa thương hiệu Việt Nam ra thị trường thế giới…
