Đi ngược mức lương
Nhìn lại Thông tư 01 của Bộ Xây dựng thì rõ ràng, thu nhập của người lao động bị giảm, thậm chí còn thụt lùi so với mức lương vùng hiện tại, đã khiến cả doanh nghiệp và người lao động lúng túng.
Sau khi áp dụng lương theo Thông tư 01/BXD trung bình lương
của người lao động giảm từ 23-28%. (Ảnh: Hoàng Long).
Trong thời điểm mà Hội đồng Tiền lương quốc gia đang họp bàn nhằm đưa ra một con số thống nhất, thuyết phục về việc tăng mức lương tối thiểu cho người lao động, thì theo Thông tư 01/2015/TT-BXD (của Bộ Xây dựng) hướng dẫn xác định đơn giá nhân công trong quản lý chi phí đầu tư xây dựng (có hiệu lực từ 15/5/2015), lại đi ngược lại cách tính mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định, làm thiệt thòi cho người lao động vốn đang “quay quắt”với đồng lương còm cõi hiện nay.
Sau hơn 2 tháng đi vào triển khai thực hiện Thông tư 01/BXD, song một số bất cập đã nổi lên. Điển hình đó là việc, theo Thông tư hướng dẫn, cách tính đơn giá nhân công theo từng vùng khá thấp so với Nghị định 103/2014/NĐ-CP của Chính phủ. Cụ thể, nếu theo Nghị định 103/CP thì mức lương tối thiểu vùng I là 3.100.000 đồng/tháng thì tại Thông tư 01/BXD lại giảm còn 2.350.000 đồng/ tháng; tương tự ở vùng II là 2.750.000 đồng / tháng thì Thông tư 01/BXD giảm còn 2.150.000 đồng/ tháng; vùng III và vùng IV cũng đều bị giảm so với Nghị định 103/CP.
Ngoài ra, mức lương trên không được tính thêm các phụ cấp như: Lưu động, không ổn định sản xuất, lương phụ nghỉ lễ, Tết, phép, chi phí khoán trực tiếp lao động, khu vực v.v... vì trong mức lương đầu vào (LNC) đã có các phụ cấp này.
Theo Thông tư, việc xác định đơn giá nhân công là phù hợp với mặt bằng giá nhân công xây dựng trên thị trường lao động của từng địa phương, nhưng không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định.
Tuy nhiên, thực tế so sánh nêu trên thì rõ ràng mức tính này thấp hơn rất nhiều, đã tác động không nhỏ tới sự biến động giá nhân công của các tỉnh miền núi có công trình trên địa bàn vùng IV.
Theo đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Lạng Sơn cho biết, sau khi áp dụng lương theo Thông tư 01/BXD trung bình lương của người lao động giảm từ 23-28%. Lạng Sơn là khu vực IV, trước khi áp dụng Thông tư lương tối thiểu ngày công của thợ bậc 3/7 là 209.859 đồng/ngày công, sau khi áp dụng theo Thông tư 01/BXD là 157.846 đồng/ngày công (giảm 24,78%). Nhiều doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh than khó, nhất là phải thực hiện thi công tại vùng giáp biên giới, vùng núi sâu, vùng núi cao càng gây khó khăn do không thể tuyển được lao động.
Tương tự, một số Hiệp hội như Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Bắc Cạn, Hội Xây dựng tỉnh Sóc Trăng cũng đã có chia sẻ với báo chí về vấn đề này. Theo các Hội này, sau khi Thông tư 01 ban hành, các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã phản ánh về khó khăn trong việc tuyển nhân công khi áp dụng Thông tư mới. Sau đó, Hội đã lập đoàn khảo sát mặt bằng lương của các tỉnh và nhận thấy mức lương đầu vào trong xác định đơn giá nhân công theo Thông tư chưa phù hợp với mặt bằng thu nhập và tình hình thực tế tại địa phương.
Liên quan vấn đề tiền lương cho người lao động, cách đây ít ngày, Hội đồng Tiền lương quốc gia đã họp để bàn về tăng mức lương tối thiểu năm 2016. Theo đó, Tổng Liên đoàn Lao động VN - đại diện cho người lao động trong Hội đồng - đề nghị mức lương tối thiểu năm 2016 tăng từ 350.000 đến 550.000 đồng tùy theo từng vùng.
Tương ứng với mức tăng này, lương tối thiểu của vùng 1 được đề xuất là 3,65 triệu đồng (tăng 550.000 so với hiện nay), vùng 2 là 3,2 triệu đồng (tăng 450.000 đồng), vùng 3 là 2,8 triệu đồng (tăng 400.000) và vùng 4 là 2,5 triệu đồng (tăng 350.000 đồng so với mức lương tối thiểu hiện nay). Đại diện cho chủ sử dụng lao động (VCCI) đề xuất mức lương tối thiểu điều chỉnh tăng thêm chỉ từ 150.000 đến 220.000 đồng tương ứng theo từng vùng. Con số này tương ứng với tỉ lệ tăng lương tối thiểu khoảng 7-7,5%
Mặc dù chưa đi đến thống nhất, nhưng điều đó cho thấy, cả hệ thống chính trị đang rất quan tâm đến vấn đề thu nhập và đời sống của người lao động, nhất là các lao động vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới và hải đảo.
Nhìn lại Thông tư 01 của Bộ Xây dựng thì rõ ràng, thu nhập của người lao động bị giảm, thậm chí còn thụt lùi so với mức lương vùng hiện tại, đã khiến cả doanh nghiệp và người lao động lúng túng.
Đã có hiện tượng người lao động đã bỏ việc và “nhảy việc” vì thấy đồng lương không tương xứng với công sức bỏ ra. Còn doanh nghiệp thì các công trình bị bỏ bê khi không tìm được người lao động. Đề nghị Bộ Xây dựng và ngành chức năng xem xét giải quyết thoả đáng bất cập tồn tại nêu trên.
