Di sản Nguyễn Du trong dòng chảy văn hóa dân tộc

Tối 20/12, tại Quảng trường Thành Sen, tỉnh Hà Tĩnh long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 260 năm Ngày sinh Đại thi hào, Danh nhân văn hóa thế giới Nguyễn Du (1765–2025) trong không khí trang nghiêm, xúc động, thể hiện lòng tri ân sâu sắc của Đảng, Nhà nước và Nhân dân đối với một tài năng kiệt xuất của dân tộc và nhân loại.

Phát biểu diễn văn tại buổi lễ, Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh Nguyễn Duy Lâm khẳng định, trong dòng chảy văn hiến của dân tộc, Nguyễn Du tỏa sáng như một đỉnh cao kết tinh trí tuệ, tâm hồn và bản sắc văn hóa Việt Nam. Sinh ra và lớn lên trong bối cảnh lịch sử đầy biến động cuối thế kỷ XVIII – đầu XIX, trải qua nhiều thăng trầm của cuộc đời và thời cuộc, Nguyễn Du đã thấu hiểu sâu sắc nỗi đau nhân thế, từ đó để lại cho hậu thế những di sản văn chương trác tuyệt.

Theo Bí thư Tỉnh ủy, sự nghiệp văn học của Nguyễn Du với các tác phẩm Thanh hiên thi tập, Nam trung tạp ngâm, Bắc hành tạp lục, Văn chiêu hồn và đặc biệt là Truyện Kiều đã đạt đến đỉnh cao rực rỡ của nghệ thuật ngôn từ và tư tưởng nhân văn. Truyện Kiều không chỉ phản ánh hiện thực xã hội, mà còn khẳng định lòng nhân ái, khát vọng công lý và tự do của con người, trở thành một hiện tượng văn hóa đặc biệt, thấm sâu vào đời sống tinh thần của Nhân dân.

"Với trách nhiệm và niềm tự hào là quê hương của Đại thi hào, Hà Tĩnh xác định rõ vai trò chủ thể trong bảo tồn, phát huy và lan tỏa giá trị di sản Nguyễn Du, coi đây là động lực tinh thần quan trọng, góp phần phát huy nguồn lực văn hóa nội sinh, tạo nền tảng cho sự phát triển nhanh và bền vững của địa phương", ông Nguyễn Duy Lâm nhấn mạnh. 

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Xuân Thắng - Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương khẳng định, di sản tư tưởng và nhân văn của Nguyễn Du mang giá trị phổ quát, vượt ra ngoài biên giới quốc gia, trở thành tài sản tinh thần chung của nhân loại. Truyện Kiều là tập đại thành của văn học cổ điển Việt Nam, đưa tiếng Việt và thể thơ lục bát lên đỉnh cao nghệ thuật, đồng thời thể hiện sâu sắc tư tưởng vì con người, lấy con người làm trung tâm.

Ông Nguyễn Xuân Thắng đánh giá cao những kết quả mà Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Hà Tĩnh đạt được trong phát triển kinh tế – xã hội, xây dựng văn hóa và con người, đồng thời đề nghị tỉnh tiếp tục đổi mới tư duy phát triển, phát huy hiệu quả các tiềm năng, lợi thế; gắn phát triển kinh tế với phát triển văn hóa; đưa văn hóa và con người Hà Tĩnh trở thành động lực nội sinh quan trọng nhất cho sự phát triển bền vững.

Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh, yêu cầu tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, làm sáng tỏ hơn tầm vóc tư tưởng, giá trị nghệ thuật của Truyện Kiều và các tác phẩm của Nguyễn Du, tăng cường quảng bá di sản Nguyễn Du ra thế giới như một biểu tượng tiêu biểu của sức mạnh mềm văn hóa Việt Nam, đồng thời chuyển hóa di sản thành tài nguyên văn hóa, đóng góp thiết thực cho phát triển kinh tế – xã hội.

Chương trình nghệ thuật với chủ đề “Đại thi hào Nguyễn Du – chữ tâm sáng mãi”, gồm bốn chương: Thuở ấu thơ, Mười năm gió bụi, Viết Kiều đất nước hóa thành văn, Đồng vọng với thời gian, được dàn dựng công phu dưới hình thức hoạt cảnh kết hợp dân ca ví, giặm, lời bình và âm nhạc, tái hiện sinh động cuộc đời, sự nghiệp và tầm vóc của Đại thi hào Nguyễn Du.

Lễ kỷ niệm 260 năm Ngày sinh Đại thi hào Nguyễn Du là dịp khẳng định giá trị trường tồn của di sản Nguyễn Du trong đời sống tinh thần dân tộc, đồng thời nhắc nhở trách nhiệm của thế hệ hôm nay trong việc gìn giữ, phát huy những giá trị nhân văn cao đẹp mà ông để lại cho đất nước và nhân loại.