Đình cổ kêu cứu

Một góc đình Thông Tây Hội.

Điều đáng nói, đây là Di tích lịch sử được xếp hạng Quốc gia nên việc trùng tu, sửa chữa ngôi đình rất tốn kém, phải tuân thủ nghiêm ngặt những quy định. Hơn nữa, đây là ngôi đình lâu đời nhất của dải đất Nam Bộ rộng lớn.

Đặc biệt, một số đoàn nghiên cứu của Viện Nghiên cứu di sản thế giới UNESCO đang tiến hành khảo sát, xếp hạng di tích lịch sử này để coi đây là một trong những di sản của thế giới.

Chính vì thế, nhiều năm qua, tình trạng của ngôi đình ngày càng xấu đi nhưng vẫn chưa có giải pháp để sửa chữa. Số tiền sửa chữa, phục hồi nguyên vẹn ngôi đình cổ cũng rất lớn, vượt ngoài khả năng của địa phương và ban quản lý đình.

Đình Thông Tây Hội hiện nằm trên đường Nguyễn Văn Lượng (quận Gò Vấp), được xây dựng vào năm 1698 (thế kỷ thứ 17), giai đoạn đầu tiên khi các Chúa Nguyễn khai khẩn vùng đất Nam Bộ rộng lớn ngày nay. Trải qua hơn 300 năm tồn tại, đình được trùng tu 2 lần vào các năm 1896 và 1927.

Hiện nay, kết cấu của đình bao gồm một nhà thờ lớn hình vuông bốn trái, các gian nhà bên cạnh dành cho việc gặp gỡ, giao lưu khi có sự kiện quan trọng trong vùng. Điều đặc biệt, ngoài sự lâu đời, đình còn có kiến trúc rất tinh tế, thể hiện đặc trưng lối kiến trúc cổ ở giai đoạn thế kỷ thứ 17-18 của người dân miền Trung do các thợ thiết kế đình là người miền Trung.

Hầu hết các hạng mục của đình như tường gỗ, cột gỗ, mái ngói âm dương… đều có chạm trổ, chạm khắc những hình phù điêu độc đáo, có giá trị lịch sử cao, là nguồn tư liệu quý giá trong lịch sử những ngày đầu hình thành mảnh đất Gia Định xưa và TP HCM ngày nay.

Ngoài ra, dù trải qua lịch sử tồn tại lâu đời nhưng hiện đình Thông Tây Hội vẫn giữ được nhiều hiện vật quý là các hoành phi, câu đối, bao lam… với đường nét sơn son thiếp vàng đặc sắc.

Theo Ban quản lý đình, các hiện vật này đều có tuổi đời trên một trăm năm, được người dân và cả chính quyền trong quá khứ trao tặng, dâng lên đình. Trước đây, đình là nơi thờ cúng linh thiêng, là tín ngưỡng quan trọng của cư dân trong vùng…

Theo Sở Văn hóa-Thể thao TP HCM, mặc dù có giá trị kiến trúc, lịch sử nhưng thực tế hiện nay, đình Thông Tây Hội có thể bị sập bất cứ lúc nào. Các cột đình, mái ngói, kết cấu đều đang trong quá trình mục ruỗng. Nhìn bằng mắt thường cũng thấy nhiều kết cấu đình bị nghiêng hẳn về một phía. Để gia cố, nhiều năm qua, đình đã gia cố, xây chống chèo các cột, hạng mục xuống cấp để không bị sập.

Được biết, không riêng gì đình Thông Tây Hội, hiện nay ở thành phố có hàng chục ngôi đình đang xuống cấp, bị chiếm dụng làm không gian buôn bán nhưng rất khó kiểm soát vì nhiều lý do khác nhau. Thậm chí một vài ngôi đình còn đứng trước nguy cơ bị xóa sổ bất cứ lúc nào vì đình thần đang ngày một phai mờ trong đời sống tâm linh của người dân.