Do ảnh hưởng của dịch Covid-19; áp lực mạnh từ chi phí đầu vào liên tục tăng cao khiến sản xuất tại nhiều doanh nghiệp đang bị ngưng trệ. Bởi vậy, đại diện nhiều doanh nghiệp cho biết, họ mong sớm nhận được sự hỗ trợ lãi suất 2% từ ngân sách; tuy nhiên cũng băn khoăn về cách tiếp cận gói lãi suất này.
Nhiều doanh nghiệp, hộ kinh doanh được hưởng lợi
Cụ thể, gói hỗ trợ 2% lãi suất cho vay với tổng số tiền 40.000 tỷ đồng từ ngân sách để các ngân hàng thương mại giảm 2% lãi suất cho vay hỗ trợ doanh nghiệp, người dân bị ảnh hưởng bởi Covid-19 được áp dụng cho kỳ trả nợ lãi phát sinh từ ngày 20/5/2022 đến hết năm 2023.
Thời hạn được hỗ trợ lãi suất tính từ ngày giải ngân khoản vay đến thời điểm khách hàng trả hết nợ gốc hoặc lãi tiền vay theo thỏa thuận giữa ngân hàng thương mại và khách hàng, phù hợp với nguồn kinh phí hỗ trợ lãi suất được thông báo, nhưng không vượt quá ngày 31/12/2023.
Chương trình nhằm góp phần hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh vượt qua khó khăn hậu Covid-19, thúc đẩy phục hồi nền kinh tế. Đối tượng được hỗ trợ là các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh có mục đích sử dụng vốn vay đáp ứng yêu cầu sau:
Thứ nhất, thuộc một trong các ngành: hàng không, vận tải kho bãi, du lịch, dịch vụ lưu trú, ăn uống, giáo dục và đào tạo, nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản, công nghiệp chế biến, chế tạo, xuất bản phần mềm, lập trình máy vi tính và hoạt động liên quan, hoạt động dịch vụ thông tin. Trong đó có hoạt động xây dựng phục vụ trực tiếp cho các ngành kinh tế nói trên nhưng không bao gồm hoạt động xây dựng cho mục đích kinh doanh bất động sản.
Thứ hai, là việc thực hiện dự án xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, cải tạo chung cư cũ thuộc danh mục dự án do Bộ Xây dựng tổng hợp, công bố.
Theo các chuyên gia kinh tế, việc hỗ trợ 2% lãi suất cho vay sẽ giúp doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh sớm khắc phục được khó khăn, giảm bớt chi phí vốn và góp phần thúc đẩy nhanh quá trình phục hồi kinh tế.
Theo ông Đào Minh Tú – Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, ước tính có hàng trăm nghìn khoản vay của doanh nghiệp, hộ kinh doanh sẽ được hưởng lợi từ chương trình này. Chính sách hỗ trợ này cũng sẽ giúp cho doanh nghiệp mạnh dạn hơn khi vay vốn.
“Nguyên tắc triển khai hỗ trợ là phải minh bạch, khách quan, rõ ràng, tránh lợi dụng, tránh rủi ro cho cả ngân hàng thực hiện và khách vay. Đặc biệt có giải pháp để theo dõi dòng tiền vay và được hỗ trợ lãi suất đúng đối tượng phục vụ sản xuất kinh doanh. Không thể hỗ trợ lãi suất ưu đãi của Nhà nước cho khoản vay sai mục đích” – ông Đào Minh Tú nhấn mạnh khi trao đổi với báo chí.
Vẫn còn những băn khoăn
Theo Phó Thống đốc Ngân hàng nhà nước, gói hỗ trợ lãi suất lần này là dùng vốn ngân sách nhà nước nên quy trình sử dụng vốn rất chặt chẽ, theo đúng quy định Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước. Khi vay khách hàng phải cam kết trong hồ sơ vay vốn là mục đích sử dụng vốn vào dự án, lĩnh vực gì...
Vẫn biết khi doanh nghiệp, hộ kinh doanh hay các HTX tiếp cận nguồn hỗ trợ lãi suất này phải thực hiện theo đúng quy định, thế nhưng đại diện một số doanh nghiệp cho biết, trong lúc “nước sôi, lửa bỏng”, khi sức “đề kháng” của doanh nghiệp đang yếu thì quá trình triển khai gói hỗ trợ rất cần sự đơn giản, thuận tiện hơn trong thủ tục hành chính, để doanh nghiệp có thể nhanh chóng tiếp cận gói hỗ trợ, sớm phục hồi sản xuất.
Cụ thể, theo quy định khi vay từ gói hỗ trợ này, lãi suất vay ngắn hạn đối với một số lĩnh vực ưu tiên là 5,5%/năm, nhưng doanh nghiệp và HTX chỉ thiếu một trong những điều kiện về công nghệ sản xuất, chiến lược kinh doanh, báo cáo tài chính, có hợp đồng liên kết tiêu thụ sản phẩm,… thì sẽ không được phê duyệt. Như thế thì nhiều doanh nghiệp, HTX sẽ khó đủ điều kiện để tiếp cận nguồn hỗ trợ lãi suất này, trong khi sau thời điểm dịch Covid-19, doanh nghiệp nào cũng khó khăn.
Ngoài ra, theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu, có một số điểm hạn chế việc ngân hàng cho vay với gói hỗ trợ này. Cụ thể là các ngân hàng vẫn giữ chuẩn mực là cho vay an toàn, trong khi đối tượng của chương trình thường là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, yếu kém thua lỗ, không có tài sản bảo đảm. Hồ sơ của những doanh nghiệp này không đủ điều kiện đều không thể cho vay. “Có thể nói các tiêu chuẩn gói vay này còn khắt khe hơn trước, khi thời điểm này các ngân hàng đang siết tín dụng” - ông Hiếu cho biết.
Tuy nhiên, nhiều ngân hàng thương mại khẳng định, sẽ không yêu cầu thêm thủ tục với khách hàng mà làm đúng theo quy trình cấp tín dụng, gắn với đúng đối tượng được hưởng chính sách; đồng thời lưu ý, theo quy định, khách hàng có số dư nợ gốc, lãi quá hạn không được hỗ trợ 2% lãi suất, vì thế khách hàng cần xử lý số nợ quá hạn để được hưởng chính sách ở các kỳ trả nợ lãi tiếp theo. Còn với các khoản vay được gia hạn nợ, khách hàng vẫn được hỗ trợ trong thời gian gia hạn nợ.
Gói hỗ trợ này được áp dụng trong hai năm 2022-2023, dành cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh có khả năng trả nợ, có khả năng phục hồi trong các ngành, lĩnh vực hàng không, vận tải kho bãi; du lịch, dịch vụ lưu trú, ăn uống, giáo dục và đào tạo; nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản; công nghiệp chế biến, chế tạo; xuất bản phần mềm; lập trình máy vi tính và hoạt động liên quan; hoạt động dịch vụ thông tin; cải tạo chung cư cũ, xây dựng nhà ở xã hội, nhà cho công nhân mua, thuê và thuê mua.